مقایسه روان‌بنه‌های ناسازگاراولیه، باورهای غیرمنطقی، تعارض زناشویی و پایبندی مذهبی زنان و مردان متأهل

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری روانشناسی عمومی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استاد روانشناسی بالینی، هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

3 استادیار روانشناسی سلامت، دانشگاه پیامنور مرکز گرمسار، گرمسار، ایران.

4 دانشگاه آزاد اسلاکارشناسی روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.می واحد قم.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه روان‌بنه‌های ناسازگار اولیه، باورهای غیرمنطقی، تعارض زناشویی و پایبندی مذهبی در بین زنان و مردان متأهل است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین استان سمنان بود که تعداد نمونه 391 زوج پژوهش از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین آنها انتخاب شد. شرکت‌کنندگان در این پژوهش همراه با ارائه برخی مشخصات جمعیت‌شناختی به پرسشنامه های روان‌بنه‌های ناسازگار اولیه (YSQ-SF)، باورهای غیرمنطقی (IBT)، تعارض زناشویی (MCQ-R) و پایبندی مذهبی (JRAQ) پاسخ دادند. داده های به دست آمده از طریق روش های آمار توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل شد و برای مقایسه متغیر از تحلیل واریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین نمرات باورهای غیرمنطقی، تعارض زناشویی و پایبندی مذهبی زنان و مردان وجود دارد، اما این تفاوت در مورد متغیر روان‌بنه‌های ناسازگار اولیه، معنادار نشد. در واقع ازدواج، انتخاب روان‌بنه همسان یا همسان‌ساز روان‌بنه‌ها است، در حالی که این پدیده درباره باورهای غیرمنطقی، تعارض زناشویی و پایبندی مذهبی، صادق نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparison among Early Maladaptive Schemas, Irrational Beliefs, Matrimony Conflict, and Religious Commitment among Married Women and Men

نویسندگان [English]

  • Abas Ali Haratian 1
  • Masoud Janbozorgi 2
  • Mozhgan Agah Haris 3
  • Nayereh Sari Motlagh 4
1 Ph.D. Student in Psychology, Research Institute of Hawzah & University, Qom, Iran. (Corresponding Author)
2 Professor of Clinical Psychology, Research Institute of Hawzah & University, Qom, Iran.
3 Assistant Professor of Health Psychology, Payam Nour University, Garmsar Branch, Garmsar, Iran.
4 B.A. in Clinical Psychology, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of present research is to compare early maladaptive schemas, irrational beliefs, matrimony conflict, and religious commitment among married women and men. The population consisted of all couples in Semnan Province that 391 couples were selected among them as the sample by cluster sampling. The participants in this study provided some demographic traits and responded to the early maladaptive schemas questionnaire (YSQ-SF), Irrational Beliefs Test (IBT), Matrimony Conflict Questionnaire (MCQ-R), and religious commitment questionnaire (JRAQ). The gathered data were analyzed by descriptive and inferential statistics and multivariate analysis of variance was applied for comparing the variables. The results showed that there is a significant difference among the scores of irrational beliefs, matrimony conflict, and religious commitment among women and men. But there is not a significant difference in the case of the variable of early maladaptive schemas. In fact, marriage is the choice of adaptive schema or adapts the schemas, while it is not true about irrational beliefs, matrimony conflict, and religious commitment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • schema
  • early maladaptive schemas
  • irrational beliefs
  • matrimony conflict
  • religious commitment
  • religiosity
احدی‌، حسن‌.، بنی‌جمالی، شکوه‌السادات (1366). روان‌شناسی‌ رشد (مفاهیم‌ بنیادی‌ در روان‌‌شناسی کودک‌). تهران: بنیاد.
آهی، قاسم.، محمدی‌فر، محمدعلی.، و بشارت، محمدعلی (1386). اعتباریابی مقیاس طرح‌واره سازش نایافته (فرم کوتاه). نشریه روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 3(36)، 5-20.
برگ، اتو کلاین (1387). روان­ شناسی اجتماعی. مترجم: کاردان، علی‌محمد. تهران: فردوس.
بهرامی احسان، هادی.، و پورنقاش تهرانی، سعید (1388). رابطه ابعاد شخصیت و جهت‌گیری مذهبی. نشریه روان‌شناسی (دانشگاه تبریز)، 13(4)، 1-18.
بیابانگرد، اسماعیل (1384). روش های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی‌. تهران: نشر دوران.
ثنایی، باقر.، علاقبند، ستیلا.، فلاحتی، شهره.، و هومن، عباس (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.
جان‌بزرگی، مسعود (1388). ساخت و اعتباریابی آزمون دین‌داری بر اساس گزاره‌های قرآن و نهج‌البلاغه. نشریه مطالعات اسلام و روان­شناسی، 5(3)، 79-106.
حسینی، هادی.، نجات، حمید.، احمدراسخ، علی.، و حکیمی، محمد (1388).  کتاب زن. تهران: امیرکبیر.
دائمی، فاطمه.، و جان‌بزرگی، مسعود (1390). تأثیر سبک والدینی و روان‌بنه‌های ناسازگار اولیه مادران بر حرمت‌خود کودکان. نشریه علوم رفتاری، 2(5)، 165- 172.
دیوانداری، حسن.، آهی، قاسم.، اکبری، حمزه.، و مهدیان، حسین (1388). فرم کوتاه پرسش نامه طرحواره یانگ (SQ-SF)-  بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عاملی بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر. نشریه پژوهش‌نامه تربیتی، 20(5)، 103-133.
ذوالفقاری،‌ مریم.، فاتحی‌ِزاده، مریم.، و عابدی، محمدرضا (1387). تعیین رابطه بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با ابعاد صمیمیت زناشویی زوجین. نشریه خانواده پژوهی، 3(4)، 247-261.
روحانی، عباس.، و معنوی‌پور، داود (1387). رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه. نشریه دانش و پژوهش در روان‌شناسی، 35 و 36(10)، 189-206.
سیاوشی، حسین.، و نوابی‌نژاد، شکوه (1384). رابطه بین الگوهای ارتباط زناشویی و باورهای غیرمنطقی دبیران دبیرستان‌های ملایر. نشریه پژوهش ­های مشاوره (تازه ­ها و پژوهش‌های مشاوره)، 15(4)، 15، 9-34.
شمسی، علی (1382). رابطه بین رضایت شغلی، سلامت روان و باور منطقی معلمان کلاس سوم راهنمایی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان آنان در شهر خمین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم، تهران.
صلاحیان، افشین.، صادقی، مسعود.، بهرامی، فاطمه.، و شریفی، مریم (1389). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و بخشودگی با تعارضات زناشویی. نشریه مطالعات روان‌شناختی، 2(6)، 115-140.
علی‌مردانی، صدیقه.، باغبان، ایران.، فاتحی‌زاده، مریم‌السادات.، و جلالی، محمود (1389). مقایسه‌ اثربخشی فرآیند داوری و مشاوره خانواده بر کاهش تعارض زوجین مراجعه‌ کننده به دادگاه‌های خانواده شهر اصفهان. نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، 38(21)، 137-168.
غرایی، بنفشه.، احمدوند، افشین.، اکبری دهقی، اشرف.، و نوزیان، سعیده (1387). بررسی ارتباط سلامت روان با مذهب درونی و بیرونی در شهر کاشان. نشریه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی (دانشگاه تبریز)، 10(3)، 59-83.
فرح‌بخش، کیومرث.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، احمدی، احمد.، و دلاور، علی (1385). مقایسه میزان اثربخشی مشاوره زناشویی به شیوه شناختی الیس، واقعیت درمانی گلاسر و اختلاطی از آن دو در کاهش تعارض‌های زناشویی. نشریه تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 18(5)، 33-58.
فقیهی، علی‌نقی.، خدایاری‌فرد، محمد.، غباری‌بناب، باقر.، و شکوهی‌یکتا، محسن (1385). بررسی الگوی دینداری از منظر قرآن و سنت. نشریه اندیشه دینی، 19(8)، 41-70.
فیاض، ایراندخت.، و کیانی، ژاله (1387). بررسی آسیب­ شناسانه باورهای غیرمنطقی دانشجویان. نشریه راهبرد فرهنگ، 4(1)، 99-117.
قاسمی، جواد (1375). بررسی میزان کارایی مشاوران و دبیر راهنما در حل مشکلات دانش‌آموزان نظام جدید آموزش و پرورش متوسطه بندر ماهشهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر.
کریمی، حمید (1390). تفاوت‌های زن و مرد از نگاه دین و روان‌شناسی. مجموعه مقالات همایش جنسیت از نظر دین و روان‌شناسی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی؟ره؟.
گردی، فلور.، میناکاری، محمود.، و حیدری، محمود (1384). رابطه سلامت روانی با تفکرات غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. نشریه پژوهش‌های روان‌شناختی، 3 و 4(8)، 45-61.
گنجی، طاهره.، و حسینی، آغا فاطمه (1389). باورهای مذهبی دانشجویان کارشناسی پرستاری و ارتباط آن با میزان اضطراب آنان. نشریه پرستاری ایران، 64(23)، 44-51.
مرزیه، افسان.، اژه‌ای، جواد.، حجازی، الهه.، و قاضی طباطبایی، محمود (1391). پیش‌بینی خلاقیت دانش‌آموزان با توجه به متغیرهای حمایت خودمختاری ادراک شده، ساختار ادراک شده و جنسیت. نشریه مطالعات روان شناسی تربیتی، 16(9)، 131-148.
مرکز آمار ایران (1391). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. تهران: نشر مرکز آمار ایران. قابل دسترسی در: http://www.amar.org.ir
مصباح یزدی، محمّدتقی (1378). معارف قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ؟ره؟.
مؤمن‌زاده، فرید.، مظاهری، محمدعلی.، و حیدری، محمود (1384). ارتباط تفکرات غیرمنطقی و الگوهای دلبستگی با سازگاری زناشویی. نشریه خانواده پژوهی، 4(1)، 369-374.
نجارپور استادی، سعید، اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی.، و لیوارجانی، شعله (1389). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی و باورهای غیرمنطقی با رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت سهامی خاص مخابرات استان آذربایجان شرقی. نشریه فراسوی مدیریت، 13(4)، 39-58.
نوابخش، مهرداد.، پوریوسفی، حمید.، و میرآخورلی، مژگان (1388). بررسی میزان پایبندی مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار. نشریه پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، 3(3)، 61-91.
نوروزی، یعقوب.، و چمرلو، علی (1392). بررسی رابطه جنسیت و رضایت شغلی با خلاقیت کتابداران کتابخانه­ های عمومی استان مرکزی. نشریه دانش‌شناسی، 20(6)، 109-120.
نیکوی، مریم.، و سیف، سوسن (1384). بررسی رابطه دینداری با رضایتمندی زناشویی. نشریه تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره، 13(4)، 61-79.
هادیان فرد، حبیب (1384). احساس ذهنی بهزیستی و فعالیت‌های مذهبی در گروهی از مسلمانان. نشریه روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 2(11)، 224-232.
هاید، ژانت (1377)‌. روان‌شناسی‌ زنان‌. مترجم: رحمتی، بهزاد. تهران: لادن.
هترینگتون، ایلین میویس (1373). روان‌شناسی‌ کودک‌ از دیدگاه‌ معاصر. مترجم: طهوریان، جواد.، ‌ و همکاران‌. مشهد: آستان‌ قدس‌ رضوی‌.
یانگ، جفری.، کلوسکو، ژانت.، و ویشار، مارجوری (2003). طرح‌واره‌ درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی). مترجم: حمیدپور، حسن.، و اندوز، زهرا. تهران: ارجمند.
یوسف‌نژاد شیروانی، مائده.، و پیوسته‌گر، مهرانگیز (1390). رابطه رضایت از زندگی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان. نشریه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی،  2(12)، 55-65.
یوسفی، ناصر.، اعتمادی، عذرا، احمدی، سیداحمد.، فاتحی‌زاده، مریم‌السادات.، و بهرامی، فاطمه (1389). مقایسه طرح­واره ­های ناسازگار اولیه در همسران مطلقه و عادی به عنوان پیش‌بینی کننده طلاق. نشریه روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 60(16)، 21-33.
Antoine, P., Antoine, C., and Nandrino, J.L. (2008). Development and validation of the Cognitive Inventory of Subjective Distress. International Journal of Geriatric Psychiatry, 23 (-), 1175-1182.
Dulong, J. (2007). How Can I Keep From Suffocating in A Relationship? Psychology Today, 40(1), 46-47.
Ellis, A. (1978). Treating the Abrasive client with Rational - Emotive Therapy. journal of Psychotherapy, 1(1), 21-25.
Epstein, N. (1986). Cognitive Marital Therapy: Multi level assessment and intervention. Journal of Rational-Emotive Therapy, 4(-), 68-81.
Faulkner, R.A. (2002). Marital conflict over time for husbands and wives. Ethis of doctor of philosophy. The University of Georgia.
Fincham, F.D, Beach, S.H, Davila, J, (2007). Longitudinal Relations between Forgiveness and Conflict Resolution in Marriage. Journal of Family Psychology, 21(3), 542-545.
Fineberg, B.L., and Lowman, J. (1975). Affect and status dimensions of marital adjustment. Journal of Marriage and the Family, 37(-), 155-160
Gilligan, C. (1982) In A different voice: Psychological theory and women’development. Cambridge: Harvard University Press.
Gillum, T. L., Sullivan, C.M. and Bybee, D.I. (2006). The Importance of Spirituality in the Lives of Domestic Violence Survivors. Violence Against Women, 12(-), 240-250.
Halford, W.K. (2001). Brief couple therapy for couples. New York: Guilford publication.
Haseley, J.L. (2006). Marital Satisfaction among Newly Married Couples: Association with Religiosity and Romantic Attachment Style. Unpublished PhD Dissertation. University of north Texas.
Jones, R.G. (1969). A factored measure of Ellis’s irrational belief system. Dissertation Abstracts International, 29(-), 4379-4380.
Kendler, K.S., Liu, X.Q., Gardner, C.O., McCullough, M.E., Larson, D., Prescott, C.A. (2003) Dimensions of religiosity and their relationship to lifetime psychiatric and substance use disorders. American journal of psychiatry, 160(3), 496-503.
Miller L, Daivies, M. and Greenwald, S. (2000). Religiosity and Substance Use and Abuse among Adolescence in the National Comorbity Survey. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(9), 1190-1197.
Muhonen, T., and Torkelson, E. (2004). Work locus of control and its relationship to health and job satisfaction from a gender perspective .Stress and Health, 20(1), 21-28.
Park, C.L. (2012). Religious and Spiritual Aspects of Meaning in the Context of Work Life. Ads in “Psychology of Religion and Workplace Spirituality”, IAP publisher.
Schmidt, N.B., Joiner, T.E., Young, J.E., and Telch, M.J. (1995). The Schema Questionnaire: Investigation of Psychometric Properties and the Hierarchical Structure of a Measure of Maladaptive Schemas. Journal of Cognitive Research and Therapy, 19(-), 295-321.
Stiles , O.E. (2004) . Early maladaptive schemas and intimacy in young adult’s romantic relationships. Unpublished doctoral dissertation, Alliant International University, San Francisco [On-Line]. Available: www. Proquest.com
Waller, G., Meyer, C., and Ohanian, V. (2001). Psychometric Properties of the Long and Short Versions of the Young Schema Questionnaire: Core Beliefs among Bulimic and Comparison Women. Journal of Cognitive Therapy and Research, 25(2), 137-147.
Welburn, K., Coristine, M., Dagg, P., Pontefract, A., and Jordan, S. (2002). The schema questionnaire-short form: factor analysis and relationship between schemas and symptoms. Cognitive Therapy and Research, 26(4), 519-530.
Young, J.E. (1990). Cognitive therapy for personality disorders: A schema focused approach. Sarasota. FL: Professional Resource Press.
Young, J.E. (1998). Young Schema Questionnaire, Short form. New York: Cognitive Therapy Center.
Young, J.E. and Gluhoski, V.L. (1997). A schema-focused perspective on satisfaction in close relationships. New York: Guilford