ارتباط معنا و سبک زندگی در گستره قرآن کریم و نقد دیدگاه ویکتور فرانکل

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، مؤسسه آموزشی -پژوهشی امام خمینی، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استادیار روانشناسی، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط معنای زندگی با سبک زندگی از نگاه و نقد دیدگاه ویکتور فرانکل، انجام شد. روش این پژوهش در متون دینی، کریم روش اجتهادی بوده و در بررسی دیدگاه فرانکل از روش تحلیل محتوا استفاده شد. دارای سه مؤلفه شناختی، قرآن کریم یافته ها نشان داد که معنای زندگی از دیدگاه نگرشی و انگیزشی است. ارتباط این معنا با شاخص های سبک زندگی، در چهار محور ارتباط با خود، ارتباط با خدا، ارتباط با انسان های دیگر و ارتباط با طبیعت، حیطه سبک زندگی اسلامی را نشان می دهد. معنای زندگی از دیدگاه فرانکل بر دو مؤلفه شناختی و رفتاری استوار است. در دیدگاه وی ارتباط معنای زندگی و سبک زندگی با نفی سبک هایی همچون لذت طلبی، سبک زندگی مبتنی بر توجه به بیرون از خود را تأیید می کند. این دیدگاه علاوه بر اشکالاتی در مبانی انسان شناسانه، در چیستی و چگونگی کشف معنا و ارتباط آن با سبک زندگی نیز مورد نقد است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between the Life Meaning and Lifestyle from the View of the Holy Quran and the Critique of the Viktor Frankl's View

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ajamin 1
  • Abolghasem Bashiri 2
  • Rahim Narouei Nosrati 2
1 M. A. in Psychology, Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran. (Corresponding Author)
2 Ph. D. in Psychology, Assistant Professor and Faculty Member of Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran.
چکیده [English]

This research aimed to investigate the relationship between the life meaning and lifestyle from the view of the Holy Quran and critique the Viktor Frankl's view. In the case of religious texts, the Ijtihadi method was employed and in the case of critiquing the Frankl's view, content analysis was applied. The findings showed that, from the view of the Holy Quran, the life meaning has cognitive, attitude, and motivational aspects. The relationship between this meaning and the lifestyle attributes creates Islamic lifestyle in four realms: self-relationship, relationship with God, relationship with others, and relationship with nature. From the Frankl's view, the life meaning is based on cognitive and behavioral aspects. According to Frankl, the relationship between the life meaning and lifestyle creates a kind of lifestyle, which is based on paying attention to outside the self, by rejecting some styles such as Epicureanism. This view has some problems not only about anthropological fundamentals, but also about what and how of discovering the meaning and its relationship with the lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life
  • life meaning
  • Lifestyle
  • Holy Quran
قرآن کریم
نهج ­البلاغه
آذربایجانی. مسعود.، و شجاعی، محمدصادق (1393). روان شناسی در نهج­ البلاغه. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آقایوسفی، علیرضا.، اورکی، محمد.، احمدی ازغندی، علی.، حسینایی،. و  نوفرستی، اعظم (1392). سبک زندگی سوء­مصرف­ کنندگان مواد و افراد بهنجار: یک مقایسه مبتنی بر آدلری نگری. نشریه روان شناسی سلامت، 5 (2)، 48-62.
آقایی، اصغر.، و ملک­ پور، مختار (1383). رابطه سبک زندگی و رضایت زناشویی در هنرمندان و مقایسه آن با افراد عادی. نشریه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21 و 22، 160-190.
ایران دوست، محمدحسین (1391). نقد و بررسی معنای زندگی از منظرجولیان بگینی و صدرالمتالهین. مجموعه مقالات همایش بین المللی بزرگداشت روز جهانی فلسفه.
پروچاسکا، جیمز اُ.، و نورکراس، جان.سی (1391). نظریه های روان درمانی. تهران: انتشارات رشد.
پولادفر، راضیه.، و احمدی، سید احمد (1385). «رابطه بین سبک زندگی و اختلالات روان شناختی دبیران دوره متوسطه شهر اصفهان. نشریه مطالعات روان شناختی، 1و 2 (2)،  7-18.
جلالی تهرانی. سیدمحمدمحسن (1383). توحید درمانی. نشریه نقد و نظر، 35 و 36 (9)، 18 – 34.
حافظ­ نیا. محمدرضا (1381). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
حسنی بافرانی، طلعت.، و آذربایجانی، مسعود (1390). انسان سالم و ویژگی های آن از دیدگاه ویکتور فرانکل. نشریه روان شناسی و دین، 14 (4)، 113-144.
خطیبی، حسین.، و ساجدی، ابوالفضل (1392). مروری بر شاخص های سبک زندگی اسلامی. نشریه معرفت،  185 (22)، 13-25.
جواد، احمدی،. سید احمد، اعتمادی،. عذرا، رضایی،. مریم، حسین آبادی،. و شهدوست، مریم (1392). تأثیر آموزش سبک زندگی اسلام محور با تأکید بر نظام خانواده بر صمیمیت زوجین اراک. نشریه مطالعات روان  شناختی، 3 (9)،  79-106.
سلیمانی امیری، عسگری (1382). پوچی پوچی: نقدی بر مقاله پوچی. نشریه نقد و نظر، 31 و 32 (8)، 2-43.
شجاعی، محمدصادق.، و غروی، سیدمحمد.، و جان ­بزرگی، مسعود (1391). معنای زندگی در نهج ­البلاغه. نشریه مطالعات اسلام و روان شناسی، 11 (6)،  37-57.
شرف الدین، سیدحسین (1394). جایگاه صله رحم در سبک زندگی دینی. نشریه پژوهش نامه اخلاق، 27 (8)، 83-102.
شرفی، محمدرضا (1384). تأملی نقدگونه در باب معنای غایی زندگی با تأکید بر دیدگاه ویکتور فرانکل. نشریه روان  شناسی و علوم تربیتی، 70 (35)، 29 -50.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
طبرسی، فضلبن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
علی­پور، مهدی.، و حسنی، سید حمیدرضا (1390). پارادایم اجتهادی دانش دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فرانکل، ویکتور (1372). پزشک و روح. مترجم: سیف بهزاد، فرخ. تهران: انتشارات درسا.
فرانکل، ویکتور (1388). فریاد ناشنیده برای معنی. مترجم: تبریزی، مصطفی.، و علوی ­نیا علی. تهران: نشر فراروان.
فرانکل، ویکتور (1389). انسان در جستجوی معنا. مترجم: صالحیان، نهضت.، و میلانی، مهین. تهران: نشر درسا.
فرانکل، ویکتور (1375). خدا در ناخودآگاه. مترجم: یزدی، ابراهیم. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
قدیری، محمدحسین.، و جان­ بزرگی، مسعود (1388). تهیه و ساخت آزمون هدف در زندگی با تکیه بر اسلام. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی. مؤسسه آموزشی- پژوهشی امام خمینی.
کاویانی، محمد (1392). سبک زندگی اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کجباف، محمدباقر.، سجادیان، پریناز.، کاویانی، محمد.، و انوری، حسن (1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. نشریه روان شناسی و دین، 16 (4)، 61-74.
کریمی قدوسی، زینب.، و علیزمانی، امیرعباس (1390). بررسی دیدگاه تدئوس متز در باب خدا و معنای زندگی و نقد آن از دیدگاه علامه طباطبایی؟ره؟. نشریه فلسفه و کلام اسلامی، 1 (44)، 63-92.
مسعود، اژه­ای،. جواد، محمدی.، و مصیری، فرهاد (1392). رابطه معنای زندگی و خوش ­بینی با بهزیستی ذهنی. نشریه روان شناسی، 65 (17)، 3-17.
مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1368). تکامل اجتماعی انسان به ضمیمه هدف زندگی. تهران: انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
Adler, Alfred . (1956). TheIndividualPsychologyofAlfredAdler. NewYork: BasicbookInc.
Bonebright, C. A., Clay, D. L., & Ankenmann, R.D. (2000). Therelationshipofworkaholismwithwork-lifeconflict, lifesatisfaction, andpurposeinlife. JournalofCounselingPsychology, 47, 469-477.
Chamberlain, K., & Zika, S. (1988). Measuringmeaninginlife: Anexaminationofthreescales. PersonalityandIndividualDifferences, 9, 589-596.
Crandall,J (1975). Ascaleforsocialinterest. JournalofIndividualpsychology, 31,187-195.
Crumbaugh, J. (1968). Cross-validationofpurposeinLifetest. JournalofIndividualpsychology, 24, 74-81.
Debats, D. L., Lubbe, P. M., & Wezman, F. (1993). OnthePsychometricPropertiesoftheLifeRegardIndex (LRI): Ameasureofmeaningfullife. PersonalityandIndividualDifferences,14, 337-345.
Frankl, Victor . E. (1972). MansSearchForMeaninganintroductiontologotherapy. NewYork: PocketBooks.
Kokkevi, A., & etal (2007). Psychosocialcorrelatesofsubstanceuseinadolescence: Across-nationalstudyinsixEuropeancountries. DrugandalcoholDependence, 1 (86), 67-74.
Miller, I. W., Kabacoff, R. I., Keitner, G. I., Epstein, N. B., & Bishop, D. S. (1986). Familyfunctioninginthefamiliesofpsychiatricpatients. ComPsy, 27, 302–312.
Noriega, M,. Gutierrez, G,. Mendez, I,. & Pulido, M. (2004) Femalehealthworkers: lifestyle, work, andpsychiatricdisorders. CadernosdeSaudePublica, 20 (5),1361-1372.
Padelford, B. (1974). Relationshipbetweendruginvolvementandpurposeinlife. JournalofClinicalPsychology, 30, 303-305.
Suwazono, Y., Okubo, Y., Kobayashi, E ., Kido, T., & Nogawa, K. (2003). Theinfluenceoftotalnumberoffavourableworking   conditions  andlifestyleonmentalhealthinJapaneseworkersinalargecompany. Stressand  Health, 2 (19 ), 119-126.
Taira, K., Tanaka, H., Arakawa, M., Nagahama, N., Uza, M., & Shirakawa, S. (2002). SleephealthandlifestyleofelderlypeopleinOgimi, avillageoflongevity. PsychiatryClinNeurosci, 56 (3), 4-43.