الگوی ساختاری روابط بین ادراک از دین داری والدین، ویژگی های شخصیتی، انتظار فایده دین داری و دین داری فرزندان

نویسندگان

1 استادیار روانشناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

2 دانشیار روان شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استاد روان شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

4 استادیار روان شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

5 دانشیار روان شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی گر ویژگی های شخصیتی صداقت- فروتنی، همسازی و وظیفه شناسی و انتظار فایده دین داری در رابطه بین ادراک از دین داری والدین با دین داری فرزندان در دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بود. بدین منظور 500 دانشجو با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از دانشکده های واقع در دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام، پرسش نامه شخصیت هگزاکو و پرسش نامه انتظار فایده دین داری بود. یافته ها نشان داد که ادراک از دین داری والدین به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر دین داری فرزندان اثر می گذارد. ویژگی های شخصیتی صداقت-فروتنی، هم سازی و وظیفه شناسی، و انتظار فایده دین داری نیز متغیر میانجی گر است که بر دین داری فرزندان اثر می گذارد. انتظار فایده دین داری مهم ترین میانجی گر در رابطه بین ادراک از دین داری والدین و دین داری فرزندان بود. چون این متغیرهای میانجی می توانند نقش واسطه ای را بین ادارک از دین داری والدین و دین داری فرزندان ایفا نماید، لزوم توجه به این متغیرها در حوزه دین داری ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Structural Pattern of Relationships among the Perception of Parents' Religiosity, Personality Traits, Expectation of Benefit of Religiosity, and Children's Religiosity

نویسندگان [English]

  • Hamideh Ghasemi 1
  • Esmaeil Hashemi 2
  • Mahnaz Mehrabizadeh 3
  • Iran Davoudi 4
  • Abdozahra Na'ami 5
1 Assistant Professor of Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
2 Associate Professor of Psychology, Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. (Corresponding Author)
3 Professor of Psychology, Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
4 Assistant Professor of Psychology, Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
5 Associate Professor of Psychology, Faculty Member of Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

The aim of this research was to investigate the mediator role of personality traits of honesty-humility, harmony, dutifulness, and the expectation of benefit of religiosity in the relationship between the perception of parents' religiosity and children's religiosity among the undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz; thus, 500 students were selected among the colleges by the multistage sampling. The research tools were the questionnaires of Islam-based religious orientation (Azarbaijan, 2003), HEXACO (Ashton & Lee, 2009), and expectation of benefit of religiosity (author-made). The findings showed that the perception of parents' religiosity has both direct and indirect effects on the children's religiosity. The personality traits of honesty-humility, harmony, dutifulness, and the expectation of benefit of religiosity as the mediator variables also have some effects on the children's religiosity. The expectation of benefit of religiosity was the most important mediator variable in the relationship between the perception of parents' religiosity and children's religiosity. It is necessary to take these variables into account more, because those play a mediator role in the relationship between the perception of parents' religiosity and children's religiosity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • perception of parents' religiosity
  • personality traits
  • expectation of benefit of religiosity
  • children's religiosity

مراجع

قرآن کریم
نهج البلاغه (1375).  مترجم: محمدی، کاظم.، و دشتی، محمد. بی نا: نشر امیرالمؤمنین.
آذربایجانی، مسعود (1382). مقیاس سنجش دین داری: تهیه و ساخت آمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
آرین پور، الناز (1390). بررسی نقش جهت گیری اجتماعی و خودکنترلی در رفتار اخلاقی با توجه به نقش میانجی نوع دوستی و تجربه معنوی در دانشجویان دانشگاه تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
آقابابایی، ناصر (1391). رابطه صداقت و فروتنی با شخصیت، دین و بهزیستی فاعلی. نشریه روان شناسی و دین، 19، 25-40.
بذرافشان، مرتضی (1378). صد حکایت تربیتی. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1377). شریعت در آیینه معرفت. قم. مرکز نشر اسراء.
حسینی، مهدی.، و حسینی، محمدکریم (1391). بررسی عوامل مؤثر در گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی به نماز (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر). نشریه علوم رفتاری، 4(13)، 55-79.
شجاعی زند، علیرضا (1384). مدلی برای سنجش دین داری در ایران. نشریه جامعه شناسی ایران، 6(1)، 34-66.
شولتز، دوان.، و شولتز، سیدنی آلن (1379). نظریه های شخصیت. مترجم: سید محمدی، یحیی. تهران: ویرایش.
طالبان، محمدرضا (1378). بررسی تجربی نقش نماز در تقلیل بزهکاری. نشریه نیایش، 3، 127-139.
کلینی، محمدبن یعقوب (1356). اصول کافی. مترجم: مصطفوی، جواد.، و رسولی محلاتی، هاشم. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1382) بحارالانوار. تهران: انتشارات اسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر.، و همکاران (1380). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مهدوی، محمدصادق.، و زارعی، امین (1390). عوامل موثر در گرایش نوجوانان به ارزش های اخلاقی (مطالعه موردی دانش آموزان سال سوم راهنمایی استان همدان در سال تحصیلی 84-1383). نشریه مطالعات جامعه شناختی ایران، 1(3)، 1-21.
نوری، حسین بن محمد تقی (1382). مستدرک الوسائل. تهران: مکتبه الاسلامیه.
هاشمی، زهرا.، و جوکار، بهرام (1389). بررسی رابطه جهت گیری های مذهبی اسلامی با ابعاد هویت. نشریه دانشور رفتار/روان شناسی بالینی و شخصیت، 17(40)، 59-74.
Ajzen, I., & Fishbein, M. (2010). Predicting and changing behavior: The reasoned action approach. New York: Psychology Press.
Ajzen, I., & Fishbein,M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Ashton, M. C., & lee, K. (2009). The HEXACO-60: A short measure of the major dimensions of personality. Journal of Personality Assessment, 91, 340-345.
Bartkowski, J. P., Xu, X., & Levin, M.L. (2008). Religion and child development: Evidence from the early childhood longitudinal study. Social Science Research, 37, 18-36.
Boyatzis, C. J., Dollahite, D. C., & Marks, L. D. (2006). The family as a context for religious and spiritual development in children and youth. The handbook of spiritual development in childhood and adolescence, 297-309.
Cohen-Malayev, M., Schachter, E. P., & Rich, Y. (2014). Teachers and the religious socialization of adolescent: Facilitation of meaningful religious identity formation processes. Journal of Adolescence, 37(2), 205-214.
Ellison, C.G., & Xu, X. (2014). Religion and families. China: Project Press.
Emmons, R. A., Barrett, J. L., & Schnitker, S. A. (2008). Personality and the capacity for religious and spiritual experience. Handbook of personality theory and research. New York: The Guilford Press.
Flor, D., & Knapp, N.F. (2001). Transmission and transaction: Predicting adolescents internalization of parental religion values. Journal of Family Psychology, 15, 627-645.
Francis, L. J., & Brown, L. B. (1991). The influence of home, church and school on prayer among sixteen-year-old adolescents in England. Review of Religious Research, 33, 112-122.
Francis. L. J., & Gibson, H. M. (1993). Parental influence and adolescent religiosity: A study of church attendance and attitude toward Christianity among adolescent 11 to 12 and 15 to 16 years old. The International Journal for the Psychology of Religion, 3, 241-253.
Gervais, W. M., & Norenzayan, A. (2012). Like a camera in the sky? Thinking about God increase public self-awareness and socially desirable responding. Journal of Experimental Social Psychology, 48, 298-302.
Gottfredson, M., & Hirschi, T. (1990). A general theory of crime. Stanford, CA: Stanford University Press.
Hood, R. W. (2009). The psychology of religion: An empirical approach. New York, NY: Guilford.
Kim-Spoon, J., Farley, J.P., Holmes, C., Longo, G.S., & McCullough, M.E. (2014). Processes linking parents and adolescents religiousness and adolescent substance use: Monitoring and self-control. Journal of Youth Adolescence, 43, 745-756.
Marks, L. (2004). Sacred practices in highly religious families: Christian, Jewish, Mormon, and Muslim Perspectives. Family Process, 43, 217-231.
Oman, D., & Thoresen, C.E. (2003). Spiritual modeling: A key to spiritual and religious growth? International Journal for the Psychology of Religion, 13, 149-165.
Oman, D., Thoresen, C.E., Park, C.L., Shaver, P.R., Hood, R.W., & Plante, T.G. (2009). How does one become spiritual: The spiritual modeling inventory of life environments. (SMILE). Mental Health, Rligion & Culture, 12, 427-456.
Oman, D., Thoresen, C.E., Park, C.L., Shaver, P.R., Hood, R.W., & Plante, T.G. (2012). Spiritual modeling self-efficacy. Psychology of Religion and Spirituality, 4(4), 278-297.
Rubin, O. D., & Rubin, A. (2014). Intergenerational religious transmission mechanisms among second-generation migrants: The case of Jewish immigrants in the United States. International Journal of Intercultural Relations, 43, 265-277.
Saroglou, V. (2010). Religiousness as a cultural adaptation of basic traits: A five factor model perspective. Personality and Social Psychology Review, 14(1), 108- 125.
Spilka, B., Hood, Jr., Hunsbergen, B., & Gorsuh, R. (2003). Psyhology of religion:On empirical approach. New York: The Guilford Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار