اثربخشی درمان شناختی- رفتاری با رویکرد عقلانی- معنوی بر کاهش علائم اختلال وسواس- بی اختیاری در زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

2 کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری با رویکرد عقلانی- معنوی در درمان وسواس- بی­اختیاری (OCD) در زنان مبتلا، به روش شبه­آزمایشی، با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری یک­ماهه انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مراجعه­کنندگان به مراکز مشاوره شهر قم بود که بعد از تشخیص قطعی وسواس- بی­اختیاری در مراجعان، تعداد 22 نفر از آنها به صورت دردسترس و براساس ملاک­های ورود و خروج برای گروه نمونه انتخاب شدند. این افراد در دو گروه یازده نفره شامل گروه آزمایشی درمان شناختی- رفتاری با رویکرد عقلانی-معنوی (گروه آزمایش) و گروه گواه گمارده شدند. پس از اجرای مداخله بر روی گروه آزمایش، داده­ها با آزمون­های تحلیل کواریانس و تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر تحلیل شد. یافته­ها نشان داد که درمان شناختی- رفتاری با رویکرد عقلانی-معنوی بر کاهش شدت وسواس- بی­اختیاری زنان تأثیر مثبت معنادار داشت و این تأثیر در پیگیری یک ماهه پایدار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که الگوی درمان شناختی-رفتاری با رویکرد عقلانی-معنوی، باورهای عقلانی را تقویت کرده و ترس­های مذهبی- معنوی افراطی مربوط به خدا و گناه را کاهش می­دهد و با اصلاح خود­پنداره، خداپنداره و آخرت­پنداره، بر کاهش شدت وسواس- بی­اختیاری تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy with a Rational-Spiritual Approach on the Reduction of Symptoms of Obsessive Compulsive Disorder (OCD) among Women

نویسندگان [English]

  • Nader Monirpour 1
  • Sedigheh Hasani Semnani 2
1 Assistant Professor of Clinical Psychology, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
2 M.A. in Clinical Psychology, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
چکیده [English]

This research aimed to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral therapy with a rational-spiritual approach on the treatment of obsessive compulsive disorder among women and was conducted with a quasi-experimental method and pretest-posttest design with a control group and a one-month follow-up phase. The population contained all women who referred to the counseling centers of Qom. After a definite diagnosis of obsessive compulsive disorder among clients, 22 women were selected as the sample by the convenience sampling and based on the entry and exit criteria. These women were placed in two test and control groups of 11. After an intervention performed in the test group, the data were analyzed using the analysis of covariance and analysis of variance with repeated measures. The findings demonstrated that cognitive-behavioral therapy with a rational-spiritual approach had a significant and positive effect on the reduction of symptoms of obsessive-compulsive disorder among women and it was perpetual during the one-month follow-up phase. According to the results, cognitive-behavioral therapy with a rational-spiritual approach reinforces the rational beliefs, decreases the extreme religious-spiritual fears of God and sins and reduces the symptoms of obsessive-compulsive disorder with modifying the self-concept, God-image, and hereafter-concept.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive-behavioral therapy
  • rational-spiritual approach
  • feeling of abnormal guilt
  • treatment of obsessive-compulsive disorder
  • self-concept
  • God-image
  • hereafter-concept

مراجع

انصاری، حسن ( 1395). طراحی روش درمان شناختی- رفتاری با رویکرد اسلامی بر مبتلایان به اختلال وسواس- بی­اختیاری. پایان­نامه دکتری روان­شناسی. پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قم.
انصاری، حسن.، و جان­بزرگی، مسعود (1395). بررسی ارتباط خودپنداره با خداپنداره در درمان مذهبی/ معنوی اختلالاتروانی. نشریه اسلام و روان­شناسی، 19، 115-130.
آردن، جان.، و دالکورسو، دانیل (1394). کتاب کار برای درمان اختلال وسواس– بی­اختیاری. مترجم: جان­بزرگی، مسعود.، و آگاه­هریس، مژگان. تهران: انتشارات ارجمند.
آکوچکیان، شهلا.، جمشیدیان، زهرا.، مراثی، محمدرضا.، الماسی، آسیه.، و داورپناه جزی، امیرحسین (1389). تأثیر روان­درمانی مذهبی بر علائم وسواس و علائم همبودی در بیماران وسواسی با محتوای مذهبی. نشریه دانشکده پزشکیاصفهان، 114، 801-811.
بیان‌زاده، سیداکبر.، بوالهری، جعفر.، دادفر، محبوبه.، و کریمی کیسمی، عیسی (1384).بررسیاثربخشیدرمانشناختی-رفتاریمذهبیفرهنگیدربهبودمبتلایانبهاختلال وسواسی بی­اختیاری. نشریه دانشگاه علوم پزشکی ایران، 11( 44)، 913- 924.
پناهی، علی­احمد.، و جان­بزرگی، مسعود (1396). روان­شناسی زن و مرد. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
جان­بزرگی، مسعود.، و راجزی اصفهانی، سپیده (1390). گروه درمانی چند بعدی اختلال وسواسی- اجباری. نشریه روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 17( 4)، 289- 296.
جان­بزرگی، مسعود.، و غروی، سید محمد (1395). اصول روان­درمانگری و مشاوره با رویکرد اسلامی. قم: انتشاراتپژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حدادی­کوهسار، علی­اکبر.، و غباری­بناب، باقر (1391). رابطه تصور فرد از خدا با رفتارهای وسواسی در دانشجویان. نشریه علوم رفتاری، 6 (1)، 11-16.
خداپنداره، آخرت­پنداره.آبرامویتز، جی. اس. ( 1392). چیرگی بر اختلال وسواسی- اجباری در10گام. مترجم: قدیری، فاطمه. تهران: انتشاراتارجمند.
دادفر، مریم.، بوالهری، جعفر.، ملکوتی، سید کاظم.، و بیان­زاده، علی­اکبر (1380). شیوع علایم وسواس- اجباری. نشریه اندیشهو رفتار، 1 و 2(7)، 32-27.
راجزی اصفهانی، سپیده.، متقی­پور، یاسمن.، کامکاری، کامبیز.، ظهیرالدین، علیرضا.، و جان­بزرگی، مسعود (1390). ﭘﺎﯾﺎییو رواﯾﯽ ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﻘﯿﺎس وﺳﻮاﺳﯽ- اﺟﺒﺎری ﯾﯿﻞ- ﺑﺮاون. نشریه روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 17(4)، 297-303.
رمضانی­فرانی، عباس.، و دادفر، محبوبه (1384). معرفی یک مداخله شناختی- رفتاری دینی در درمان اختلال وسواس. نشریه نقد و نظر، 37 و 38، 348-338.
شریفی، علی­اکبر.، مولوی، حسین.، و نامداری، کوروش (1386). رواﻳﻲ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ آزﻣﻮن ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﭼﻨﺪﻣﺤﻮری ﻣﻴﻠﻮن 3.نشریه داﻧﺶ و ﭘﮋوﻫﺶ در روانﺷﻨﺎﺳﻲ، 34، 38 ـ27.
فتحی آشتیانی، علی (1395). آزمون­های روان­شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان. تهران: انتشارات بعثت.
فتی، لادن (1376). کاربرد شناخت- رفتاردرمانی در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری- عملی مقاوم به درمان (گزارش موردی). نشریه روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 1 و 2(3)، 52-60.
میکائیلی، نیلوفر.، کلهرنیاگلکار، مهدی.، و رجبی، سعید (1390). نقش مذهب در کاهش وسواس. نشریه مطالعات اسلام و روان­شناسی، 8، 27-48.
نظیری، قاسم.، دادفر، محبوبه.، و کریمی کیسمی، عیسی (1384). نقش پایبندی‌های مذهبی، باورهای ناکارآمد مذهبی، احساس­گناه و باورهای ناکارآمد شناختی در شدت علایم وسواسی- اجباری. نشریه روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 3 ، 283-289.
نورعلیزاده میانجی، مسعود.، بشیری، ابوالقاسم.، و جان­بزرگی، مسعود (1391). رابطه خداآگاهی و خودآگاهی. نشریه روان­شناسی و دین، 3(5). 24-5.
ویل، دیوید.، و ویلسون، راب (1385). وسواس و درمان آن. مترجم: جمالفر، سیاوش. تهران‌: ارسباران‌.
ویلهلم، سابین.، و استکتی، گایل (1392). شناخت­درمانی وسواس فکری – عملی. مترجم: اصغری­پور، نگار.، بهفر، زهرا.، و کریمی، حسن. تهران: نشرسایه سخن.
هایمن، بروس.، و پدریک، چری (1392). رهایی از وسواس. مترجم: قاسم­زاده، حبیب­الله. تهران: انتشارات ارجمند.
یوسفی، رحیم.، مظاهری، محمدعلی.، و ادهمیان، الهام (1387). احساس کهتری در بیماران مبتلا به هراس اجتماعی و وسواس – بی­اختیاری. نشریه روان­شناسی تحول، 5 (17)، 63-68.
Abramowitz, J .S,.& Jacoby,R. J. (2014). Obsessive-Compulsive Disorder in the DSM- 5.Clinical Psychology Science Practice banner, 21, 221–235.
American Psychiatric Association). 2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorder : DSM-5.VA: Arlington,.
Aslam, M,. Irfan, M., & Naeem, F. (2015). Brief culturally adapted cognitive behaviour therapyfor obsessive compulsive disorder: A pilot study. Pakistan Journal of Medical Science,31(4), 874– 879.
Benson, P., & Spilka, B. (1973). God image as a function of self-esteem and locus of control. Journal for the Scientific Study of Religion,12(3), 297-310.
Cosentino, T., D’Olimpio, F., Perdighe, C., Romano, G., Saliani, A. M., & Mancini, F. (2012). Acceptance of being guilty in the treatment of obsessive-compulsive disorder. Psicoterapia Cognitiva e Comportamentale - Monograph Supplement, 39-56.
Etxebarria,I., Conejero, S., &Montero, I. (2014).Gender Differences in Emotions, Forgiveness and Tolerance in Relation to Political Violence. The Spanish Journal of Psychology, 17 (2), 15-19.
Grant, J. E. (2014). Obsessive–Compulsive Disorder. The new england journal of medicine, 371, 646-653.
Hollander, E., Zohar, J., Sirovatka, P. J., & Regier, D. A. (2011). Obsessive-compulsive spectrum disorders : refining the research agenda for DSM-V. USA: American Psychiatric Association.
Lawrence, R. T. (1997). Measuring the Image of God: The God image inventory and the Godimage scales. Journal of Psychology and Theology, 25 (2), 214-226.
Leslie, J. F., Harry, M. G., & Mandy, R. (2001). God images and self-worth amon adolescents in Scotland. Mental Health, Religion &Culture journal, 4 (2),103-108.
Mohamed, N. R., Elsweedy, M. S., Elsayed, S. M., Rajab, A. Z., & Elzahar, S. T. (2015). Obsessive- compulsive disorder, an Islamic view. Menoufia Medical Journal, 28, 289-294.
Olatunji, B. O., Abramowitz, J. S., Williams, N. L., Connolly, K. M., & Lohr, J. M. (2007). Scrupulosity and obsessive-compulsive symptoms: Confirmatory factor analysis and validity of the Penn Inventory of Scrupulosity. Journal of Anxiety Disorders,21 ,771–787.
Pargament, k. (2007). Spiritually Integrated Psychotherapy, Understanding and addressing the sacred. New York: Guilford.
Ryan, J. R. (2008).Seeing God in New Ways: Recovery from Distorted Images of God. USA: The National Association for Christian Recovery Good.
Shapiro, L. J., & Stewart, S. E., (2011). Pathological guilt: A persistent yet overlookedtreatment factor in obsessive-compulsive disorder. Annals of Clinical Psychiatry, 23 (1), 63-70.
Silton, N. R., Flannelly, K. J., Galek, K., Ellison, C. G. (2014). Beliefs About God and Mental Health Among American Adults. Journal of Religion and Health, 53 (5), 1285-1296.
Verhagen, P. J. (2010). The case for more effective relationships between psychiatry,religion and spirituality.Current Opinion in Psychiatry, 23 (6), 550–555.
Verhagen, P. J., Vanpraag, H. M., Lopez-Ibor, Jr. JJ., Cox, J. L., Moussaoui, D. (2010). Religion and Psychiatry: Beyond Boundaries. John Wiley & Sons Ltd. ISBN: 978-0-470-69471-8.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار