میانجیگری عزت نفس در رابطه جهت‌گیری مذهبی و رضایت از زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان شناسی اسلامی، گرایش مثبت گرا، مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم، ایران.

2 دانش‌پژوه حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری قرآن و روان‌شناسی، عضو گروه روان شناسی مؤسسه عالی علوم انسانی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

3 دانشیار روان شناسی تربیتی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه­ای عزت نفس در رابطه جهت‌گیری مذهبی و رضایت از زندگی به روش پیمایشی توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه این پژوهش شامل کلیه دانشجویان و طلاب شهر قم بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس تعداد 674 دانشجو و طلبه برای گروه نمونه انتخاب شدند که به پرسش‌نامه‌های عزت نفس روزنبرگ، مقیاس تجدید نظر شده جهت‌گیری مذهبی هیل و مقیاس رضایت از زندگی دینر پاسخ دادند. نتایج به­دست آمده نشان داد که رضایت از زندگی با عزت نفس و جهت‌‌گیری مذهبی درونی، بیرونی فردی و بیرونی اجتماعی  و کل رابطه مثبت معنادار دارد. یافته‌های پژوهش همچنین نشان داد که عزت نفس، رابطه جهت‌گیری مذهبی کل با رضایت از زندگی را به­طور کامل واسطه‌گری می‌کند. با توجه به یافته‌های این پژوهش پیشنهاد می‌شود که برای افزایش رضایت از زندگی دانشجویان و طلاب، به تقویت آن دسته از باورهای مذهبی که سبب افزایش عزت نفس افراد می‌شود، تأکید گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Self-Esteem in the Relationship between Religious Orientation and Life Satisfaction

نویسندگان [English]

  • Amin Rahmati 1
  • Jafar Hoshyari 2
  • Mohammad Mahdi Safouraei Parizi 3
1 M.A. in Islamic Psychology (in the Field of Positive Psychology), Academic Institute for Ethics and Education, Qom, Iran.
2 Researcher of Qom Seminary, Ph.D. Student in Quran and Psychology, Member of Psychology Group, Faculty of Humanities and Social Sciences, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
3 Associate Professor of Educational Psychology, Faculty Member of Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

This correlational study was conducted with the purpose of investigating the mediating role of self-esteem in the relationship between religious orientation and life satisfaction and with the help of a survey-descriptive method. The population consisted of all students and clergymen in the city of Qom and 674 ones were selected as the sample by the convenience sampling. They answered Rosenberg's self-esteemscale, Hill's revised religious orientation scale, and Diener's satisfaction with life scale. The results showed that life satisfaction has a significant and positive relationship with self-esteem and intrinsic, extrinsic-personal, extrinsic-social, and entire religious orientation. In addition, self-esteem has fully a mediating role in the relationship between entire religious orientation and life satisfaction. According to the results, for raising students' and clergymen's life satisfaction, it is recommended that those religious beliefs that increase people's self-esteem be reinforced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious orientation
  • self-esteem
  • life satisfaction
  • mediating role of self-esteem

مراجع

*قرآن کریم (1374). مترجم: الهی قمشه­ای، مهدی. قم: انتشارات اعتماد.
*نهج­البلاغه (1388). مترجم: دشتی، محمد. تهـران: انتشـارات پیام عدالت.
ابن­شعبه حرانی، ابومحمد الحسن بن علی بن الحسین (1367). تحف العقول. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
آقابابایی، ناصر.، و رحیمی­نژاد، عباس (1391). عامل عمومی شخصیت و ارتباط آن با دین­داری. نشریه علوم روان­شناختی، 44(11)،1-9.
آمدی، عبدالواحد (۱۴۲۹هـ.ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: مؤسسه دارالکتاب الاسلامی.
بخشی ارجنکی، بتول.، شریفی، طیبه.، و قاسمی پیربلوطی، محمد (1394). بررسی رابطه بهزیستی روان­شناختی با نگرش دینی، عزت نفس و سرسختی روان­شناختی با استفاده از مدل­سازی معادلات ساختاری در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه دولتی شهرکرد. نشریهمدیریت ارتقای سلامت، 3، 60-69.
بدری گرگری، رحیم.، و فرید، ابوالفضل (1395). رابطه بین جهت‌گیری مذهبی درونی و رفتارهای سلامت جسمی، روانی و معنوی و نقش واسطه­ای ارزیابی چالش برانگیز بودن. نشریه راهبرد فرهنگ،20، 67-82.
حاجی­زاده میمندی، مسعود.، و برغمندی، مهدی (1389). رابطه عمل به باورهای دینی و رضایت از زندگی در بین سالمندان. نشریه سالمندی ایران، 15(5)، 87- 94.
حسین­زاده، علی­اصغر.، عزیزی، مرتضی.، و توکلی، حسین (1393). حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی در نوجوانان: نقش واسطه­ای خودکارآمدی و حرمت خود. نشریه روان­شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 41(11)، 103-114.
خدایاری­فرد، محمد.، فقیهی، علی نقی.، غباری بناب، باقر.، شکوهی یکتا، محسن.، و به­پژوه، احمد (1385). آماده­سازی و هنجاریابی مقیاس سنجش دین­داری در جامعه دانشجویی. نشریه روان­شناسی و علوم تربیتی، 38(3)، 23-45.
رحمتی، امین.، فرهوش، محمد.، رضاییان بیلندی، حسین.، نصراصفهانی، محمدسعید.، و مصلحی، جواد (1396). نقش عوامل شخصیتی و جنسیت در رابطه بین جهت‌گیری دینی و رضایت از زندگی در دو گروه طلاب و دانشجویان شهر قم. کنگره بین­المللی علوم انسانی اسلامی. تهران.
زکی، محمدعلی (1386). کیفیت زندگی و رابطه آن با عزت نفس در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان. نشریه روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 4(13)، 416-419.
سجودی، عادل.، معصومی­راد، رضا.، آوردیده، سولماز.، و عبدی، فرزین (1394). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رضایت از زندگی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد شفت). نشریه رویش روان­شناسی، 12(4)، 19-30.
شاملو، سعید (1395). مکتب‌‌ها و نظریه‌‌ها در روان­شناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد.
شهابی‌زاده، فاطمه (1394). مدل علی راهبردهای مقابله مذهبی؛ نقش کارکرد خانواده و دلبستگی به خدا.نشریه مطالعات روان­شناختی، 11(2)، 135-165.
شیخ الاسلامی، راضیه.، نجاتی، عصمت.، و احمدی، ساره (1390). پیشبینی مؤلفه‌‌های شادکامی زنان متأهل از طریق عزت نفس و روابط. نشریه زن در فرهنگ و هنر، 1(3)، 39-54.
صالحی، ایرج.، و مسلمان، مهسا (1394). رابطه نگرش‌‌های مذهبی با افسردگی، اضطراب، استرس در دانشجویان دانشگاه گیلان. نشریه دین و سلامت، 1(3)، 57-64.
عبدالله­پور، نازی.، مهدوی اقدم، میر روح­الله.، قلی­زاده، حسین.، و اشرفی زکی، زینب (1390). رابطه بین دین­داری با رضایت از زندگی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. نشریه تربیت اسلامی، 12(6)، 141-153.
فکوری، الهام.، پیله­ورزاده، مطهره.، شمسی، افضل.، و قادری، مصعب (1394). ارتباط باورهای مذهبی با عزت نفس دانشجویان. نشریه علوم پزشکی زانکو، 16(49)، 50-60.
کمری سنقرآبادی، سامان.، و فتح­آبادی، جلیل (1391). بررسی نقش جهت‌گیری مذهبی و امید به زندگی در میزان رضایت از زندگی. نشریه پژوهش‌‌های نوین روان­شناختی، 28(7)، 160-178.
گرشاد، افسانه.، ‌‌هاشمی، میترا.، حاتمی، اعظم.، حسین­پور، بهناز.، استادی، ناهید.، حسین­زاده، عاطفه.، وتاج­زاده، عادله (1395). بررسی رابطه عزت نفس و نگرش‌‌های مذهبی در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بجنورد. نشریه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 8 (3)، 439-445.
گلی، مهرناز (1394). نقش والدین در پرورش عزت نفس فرزندان و سلامت معنوی آنان ازدیدگاه اسلام. نشریه تاریخ پزشکی، 27(7)، 101-128.
مالمیر، طیبه.، حسن­زاده، رمضان.، و حیدری، جبار (1395). پیش­بینی رضایت از زندگی براساس هوش معنوی و عزت نفس. نشریه دین و سلامت، 1(4)، 29-35.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1404). بحار الانوار. بیروت: انتشارات داراحیاء التراث العربی.
نژادعمران، روح­الله.، و کمالوند، پیمان (1395). مفهوم‌شناسی تطبیقی عزت نفس در قرآن و روان‌شناسی انسان‌گرا. نشریه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 27، 1-32.
نصیری، حبیب­اله.، و جوکار، بهرام (1387). معناداری زندگی، امید، رضایت از زندگی و سلامت روان در زنان (گروهی از زنان شاغل فرهنگی). نشریه پژوهش زنان، 6(2)، 157-176.
هاشمیان، پژمان (1394). مهارت‌های نیل به رضایت از زندگی از منظر قرآن و کلام معصومین.همایش اسلام و سلامت روان. جهاد دانشگاهی واحد هرمزگان. دانشگاه هرمزگان.
 
Aghababaei, N., & Błachnio, A. (2014). Purpose in Life Mediates the Relationship Between Religiosity and Happiness: Evidence from Poland Mental Health. Religion & Culture, 17(8), 827-831.
Allport, G. W., & Ross, M. (1967). Personal Religious Orientation and Prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5(4), 432-443.
Awick, E. A., Ehlers, D., Fanning, J., Phillips, S. M., Wójcicki, T., Mackenzie, M. J., & McAuley, E. (2017). Effects of a Home-Based DVD-Delivered Physical Activity Program on Self-Esteem in Older Adults: Results From a Randomized Controlled Trial. Psychosomatic medicine, 1, 71-79.
Behera, S., & Rangaiah, B. (2017). Relationship between emotional maturity, selfesteem and life-satisfaction: A study on traditional dancers of Odisha region. Cogent Psychology, 4, 1-13.
Cha, K. H. (2003). Subjective well-being among college students. Social Indicators Research, 62, 455- 477.
Çivitci, N., & Çivitci, A. (2009). Self-esteem as mediator and moderator of therelationship between loneliness and life satisfaction in adolescents. Personalityand Individual Differences, 47(8), 954-958.
Diener, E., & Diener, M. (1995). Cross-culturalcorrelates of life satisfaction and self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology,68, 653-663.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., &Griffin, S. (1985). The satisfaction with lifescale. Journal of PersonalityAssessment, 49,71-75.
Hill, E. (2015). The Relationship between Self-Esteem, Subjective Happiness and Overall Life Satisfaction. Degree – Bachelor of Arts Honour Degree. National College of Ireland. Mayor Street. Dublin.
Hill, P. C. (1999). Religious Orientation Scale-Revised. Birmingham: Religious Education Press.
Ho, H. C. (2017). Elderly volunteering and psychological well-being. International Social Work, 60(4), 1028-1038.
Javanbakht, M., Ziaee, A., Homam, M., & Rahnama, A. (2010). Effect of Ramadan fasting on self-esteem and mental health of students. Journal Fundamen Ment Health, 11(4), 266-273.
Kapikıran, S. (2013). Loneliness and life satisfaction in Turkish early adolescents: Themediating role of self esteem and social support. Social IndicatorsResearch, 111(2), 617-632.
Kate, J., Koster, K., & Waal, J. (2017). The Effect of Religiosity on Life Satisfaction in a Secularized Context: Assessing the Relevance of Believing and Belonging. Reviw Religuse Research, 59,135–155.
Kong, F., & You, X. (2013). Loneliness and self-esteem as mediators betweensocialsupport and life satisfaction in late adolescence. Social IndicatorsResearch, 110(1), 271-279.
Kwan, V. S. Y., Bond, M. H., & Singelis, T. M. (1997). Pancultural explanations for lifesatisfaction: Adding relationship harmony toself-esteem. Journal of Personality andSocialPsychology, 73, 1038-1051.
Lim, C. h., & Putnam, R. (2014). Religion, Social Networks, and Life Satisfaction. American Sociological Review, 75(6), 914–933.
Liu, J. (2013). dol worship, religiosity, and self-esteem among university andsecondary students in Hong Kong. Discovery – SS Student E-journal,2, 15-28.
Moksnes, U. K., & Espnes, G. A. (2013). Self-esteem and life satisfaction in adolescents gender and age as potential moderators. Qual Life Research.22(10),1-13.
Nachiappan, S., & Ganaprakasam, C. h., & Suffian, S. (2018). Examining the role of religion in development altruism and self- steem among youth. Muallim Journal of Social Sciences and Humanities (MJSSH), 2(1),74-83.
Okwaraji, F. E., Aguwa, E. N., & Shiweobi-Eze, Ch. (2016). Life Satisfaction, Self Esteem and Depression in a Sample of Nigerian Adolescents. International Neuropsychiatric Disease Journal, 5(3),1-8.
Papazisis, G., Nicolaou, P., Tsiga, E., Christoforou,Th., & Sapountzi-Krepia, D. (2013). Religious and spiritual beliefs, self-esteem, anxiety, anddepression among nursing students. Nursing and Health Sciences, 16(2), 232-238.
Park, J., Roh, S., & Yeo, Y. (2012). Religiosity, social support, andlife satisfaction among elderly Korean immigrants. TheGerontologist, 52(5), 641–649.
Pearlin, L. I., & Schooler, C. (1978). The structure of coping. Journal of health and social behavior, 19(1),  2-21.
Philip, H., Daniel, B., Katie, D., Mark, S., & Arlene, E. (2014). A big factor approach to modeling theRosenberg Self-Esteem Scale. Journal of Personalityand Individual Differences, 66, 188-192.
Plouffe, R. A. & Tremblay, P. F. (2017). The relationship between income and life satisfaction: Does religiosity play a role? Personality and Individual Differences, 109 , 67–71.
Rakrachakarn, V., Moschis, G. P., Ong, F. S., &Shannon, R. (2015). Materialism and life satisfaction: the role of religion. Journal Religus Health, 54(2), 413-426.
Rey, L., Extremera, N., & Pena, M. (2011). Perceivedemotional intelligence, self esteem and lifesatisfaction among adolescents. Psychosocial Interventions, 20(2),227-234.
Sawatzky, R., Ratner, P. A., & Chiu, L. (2005). A Metaanalysis of Relationshipbetween Spirituality and Quality of Life. Social Indicators Research. 72,153-188.
Stolz, H. E., Olsen J. A., Henke, T. M., & Barber, B. K. (2013). Adolescent Religiosity and Psychosocial Functioning: Investigating the Roles of Religious Tradition, National-Ethnic Group, and Gender. Child Development Research, ID 814059, 1-13.
Thimm, J. C. (2010). Personality and early maladaptive schemas: A five-factor model perspective. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41, 373-380.
Turiano, N. A., Shawn, D., Whiteman, S. E., Hampson, B. W., & Daniel, K. (2012). Personality and substance use in midlife: Conscientiousness asamoderator and the effects of trait change. Journal of Research in Personality,46, 295–305.
Wright, M. O., Crawford, E., & Del Castillo, D. (2009). Childhood emotional maltreatment and later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Journal of Child Abuse and Neglect, 33(1), 59-68.
Wright, T. A., & Cropanzano, R. (2000). Psychological well-being and job satisfaction as predictors of job performance. Journal of Occupational Health Psychology, 5, 84-94
Yoo, J. (2017). The Effect of Religious Involvement on Life Satisfaction among Korean Christians: Focused on the Mediating Effect of Spiritual Well-Being and Self-Esteem. Journal of Pastoral Care & Counseling, 71(4), 257–266.
Zotti, R., Speziale, N., & Barra, C.  (2016). On the causal effect of religiosity on life satisfaction using a propensity score matching technique. International Journal of Social Economics, 43(10), 1031-1048.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار