مقایسه تأثیر آموزش مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی با آموزش خانواده به شیوه شناختی – رفتاری بر سازگاری زوجین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روان شناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران.

2 استادیار روان شناسی، گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، اهواز،ایران.

3 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر آموزش مثبت­اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی با آموزش خانواده به شیوه شناختی- رفتاری بر سازگاری زناشویی  زوجین به روش شبه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شصت زوج (120 نفر) بود که فرزندان ایشان در سال تحصیلی 97 - 96 مشغول به تحصیل بودند که براساس نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه گمارده شدند. مداخله آموزشی مثبت­اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی و مداخله آموزش خانواده به شیوه شناختی- رفتاری هر کدام بر روی یک گروه آزمایشی انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسش­نامه سازگاری زناشویی، قبل و بعد از مداخله و یک­ماه پس از آخرین آموزش از هر سه گروه نمونه جمع­آوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه‌های مکرر انجام گرفت. نتایج نشان داد که هر دو روش آموزشی بر سازگاری زناشویی زوجین مؤثر بوده است و بین این دو روش از نظر اثربخشی تفاوتی دیده نشد. همچنین نتایج پیگیری یک­ماهه نشان­دهنده ماندگاری اثربخشی هر دو روش آموزشی بر سازگاری زناشویی زوجین بود. بنابراین، از هر دو روش مداخله می­توان در ارتقای سازگاری زناشویی زوجین استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparison between the Effect of Positive-Thinking Education Based on Religious Teachings and Family Education through a Cognitive-Behavioral Method on Couples' Compatibility

نویسندگان [English]

  • Seyed Morteza Ahmaditabar 1
  • Behnam Makvandi 2
  • Mansour Sodani 3
1 Ph.D. Student in Psychology, Psychology Department, Islamic Azad University, Ahvas Branch, Ahvaz, Iran.
2 Assistant Professor of Psychology, Psychology Department, Islamic Azad University, Ahvas Branch, Ahvaz, Iran. (Corresponding Author).
3 Associate Professor of Counseling, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

This study was conducted with the purpose of comparing the effect of positive-thinking education based on religious teachings and family education through a cognitive-behavioral method on couples' marital compatibility and with a quasi-experimental method and pretest-posttest design with a control group and a follow-up phase. The sample, which was selected by the convenience sampling, included sixty couples (120 people) whose children was studying in the academic year 2017-2018 and it randomly placed in two test groups and one control group. Each of the interventions of positive-thinking education based on religious teachings and of family education through a cognitive-behavioral method was performed in each of test groups. The data were gathered from three groups by the questionnaire of marital compatibility, before and after the interventions and one month after the last education. Then, the data were analyzed by ANOVA with repeated measures. The results demonstrate that both educational methods have good effect on marital compatibility and there is no difference between them in terms of effectiveness. The results of the one-month follow-up also show that the effectiveness of both educational methods on couples' marital compatibility is sustainable. Therefore, both of these methods can be used to improve couples' marital compatibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive-thinking
  • religious teachings
  • family
  • cognitive-behavioral
  • marital compatibility

مراجع

قرآن کریم (1389). مترجم: فولادوند، محمدمهدی. قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم.
1.افروز، غلامعلی (1394). روان­شناسی ازدواج و شکوه همسری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
2.اشرفی حافظ، اصغر.، آسمند، پریسا.، موسوی مقدم، سیدرحمت­الله.، و سایه­میری، کوروش (1392). بررسی اثربخشی مثبت­اندیشی در کاهش مشاجرات دانشجویان متأهل. نشریه علوم پژشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 23(1)، 49-53.
3.باقریان، مهرنوش.، و بهشتی، سعید (1390). بررسی اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی زناشویی مبتنی بر آموزه­های اسلام بر سازگاری زوجین. نشریه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 6(2)، 79-82.
4.میمی آمدی، عبدالواحدبن محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
5.حمید، نجمه.، بشلیده، کیومرث.، عیدی بایگی، مجید.، و دهقانی­زاده، زهرا (1390). نشریه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 1(1)، 54 -64.
6.خطیب، سیدمهدی (1390). رابطه بین سبک زندگی مذهبی و سلامت روانی باتوجه به مؤلفه­های شخصیتی. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی. مؤسسه آموزشی امام خمینی. قم.
7.روایی، فریبا.، افروز، غلامعلی.، حسینیان، سیمین.، خدایاری فرد، محمد.، و فرزاد، ولی­الله (1394). اثربخشی برنامه روان­شناختی خانواده­محور برپایه الگوی اسلامی-ایرانی بر مثبت­اندیشی زوجین. نشریه پژوهش­نامه اسلامی زنان و خانواده، 6(4)، 131-146.
8.صمدزاده، نسیم.، پورشریفی، حمید.، و باباپور خیرالدین، جلیل (1393). بررسی اثربخشی درمان شناخت- رفتاری بر سازگاری روانی اجتماعی با بیماری و نشانه­های افسردگی در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم. نشریه مطالعات روان­شناسی بالینی، 5(4)، 77-  96.
9.عطاری، یوسفعلی.، محمدی، کبری.، و مهرابی­زاده­هنرمند، مهناز (1388). بررسی اثربخشی آموزش راه­حل­محور به شیوه گروهی بر سازگاری زناشویی زوجین. نشریه دست­آوردهای روان­شناختی، 16(1)، 51- 66.
10.علویان، مؤید.، فتحی­آشتیانی، علی.، عزیزآبادی فراهانی، مهدی.، و مغانی­لنکرانی، مریم (1385). ارتباط کیفیت زندگی و روابط زناشویی در مبتلایان به هپاتیت مزمن ویروسی. نشریه تحقیقات علوم رفتاری، 1و2 (3)، 13-20.
11.عماری، سلماز.، امینی، ناصر.، و رحمانی، محمدعلی (1394). اثربخشی زوج­درمانی شناختی – رفتاری در افزایش سازگاری زناشویی زوجین متقاضی طلاق. اولین کنفرانس ملی پژوهش­های نوین در علوم انسانی. مؤسسه مدیران ایده­پرداز پایتخت. تهران.
12.فقهی، علینقی (1392). نگاه تربیتی به روابط عاطفی زوجین در آموزه­های دینی. نشریه تربیت اسلامی، 17(8)، 75 – 101.
13.کجباف، محمدباقر.، مقدس، مائده.، و آقایی، اصغر (1390). اثربخشی آموزش راهبردی برنامه­ریزی عصبی-کلامی بر سازگاری زناشویی. نشریه دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 12(4)، 30- 40.
14.کرمی، اسحاق.، بخشی­گنجه، محمدجواد.، رضایی، آذرمیدخت.، و سروقد، سیروس (1394). اثربخشی آموزش تفکر مثبت بر باورهای غیر منطقی روابط زناشویی شهر یاسوج. نشریه روش‌ها و مدل­های روان­شناختی، 19(6)، 81- 96.
15.معین، لادن.، غیاثی، پروین.، و مسموعی، راضیه (1390). رابطه سخت­رویی روان­شناختی و سازگاری زناشویی. نشریه جامعه­شناسی زنان، 2(4)، 163-190.
16.مصلحی، جواد (1391). رابطه همانندی/تضاد ویژگی­های شخصیتی (درون­گرایی/ برون­گرایی) و رضایت زناشویی باتوجه به پایبندی مذهبی زوجین. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی. مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. قم.
17.نظری، علی­محمد (1388). مبانی زوج­درمانی و خانواده­درمانی. تهران: پیک فرهنگ.
18.   Ahmadi, k .h. (2003). The study of effective factors on couples adjustment and comparing two interventional methods of life style and family solving-problem in decreasing marital adjustment (persian). Unpublished thesis. Traning science and psychology faculty. Allame Tabatabaee university.
19.   Algae, S. B., Haidt, J., & Gable, S. L. (2008). Beyond reciprocity: Gratitude and relationships in everyday life. Emotion, 8(3), 425-429.
20.   Balaghati, R., & Kamkar, A. (2015). Prediction of marital satisfaction based on religious orientation and optimism among married employees in Shiraz office. Trends in life, 1(3), 3-17.
21.   Basharpoor, S., Sheykholeslami, A. (2015). The relation of marital adjustment and family function with quality of life in women Europe's. Journal of psychology,11(3),432-441.
22.   Baucom, D. H., & Boeding, S. (2013). The role of theory and research in the practice of cog-native-behavioral couple therapy: If you build it, they will come. Behavior Therapy, 44(4), 592-602.
23.   Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B. F., & Emery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. sciences, 4(1), 76- 89.
24.   Belgian Abad, M., Hassan Abad, H., & Asgari Nekah, S. M. )2014). Effectiveness of positive couple therapy on life satisfaction of mothers of children with special needs. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 16(5), 50-53.
25.   Boiler, L., Hagerman, M., Westerhof, G. J., Riper, H., Smite, F., & Bohlmeijer, E. (2013). Positive psychology intervention: a meta-analysis of randomized controlled studies. BMC Public Health, 13, 119-139.
26.   Ellis, A. (1978). Family therapy: A phenomenological and active directive approach. Journal of Marriage and Family Counseling, 4, 43- 50.
27.   Ebadi, N., Faghigi, A., Sodani, M., & Hosseinpoor, M. (2009). the study of effectiveness of positive thinking training with emphasis on the signs of Quran on increasing hope to divorced women's life of Ahvaz city. Persian, 4(10), 71-84.
28.   Edalati, A., & Redzuan, M. (2010), Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American Science, 6, 132-137.
29.   Corsini-Munt, S., Bergeron, S., Rosen, N. O., Mayrand, M., & Delisle, I. (2014). Feasibility and preliminary effectiveness of a novel cognitive-behavioral couple therapy for provoked vestibulodynia: a pilot study. The Journal of Sexual Medicine, 11(10),2515-2527.
30.   Goodman, C. (1999)  intimacy and Atuonomy in Long-Term Marriage. Journal of Gerontolorgical Soc Work, 32(1), 83-97.
31.   Kirby, J. S., & Baucom, D. H. (2007). Integrating dialectical behavior therapy and cognitive-behavioral couple therapy: a couples skills group for emotion dysregulation. Cognitive and Behavioral Practice, 14(4), 394-405.
32.   Mahoney, G., & Perales, F. (1999). Marriage and the spiritual realm: The role of proximal and distal religious constructs in marital functioning. Journal of family psychology, 49(2), 91-99.
33.   Moghadam. M., Makvandi, B., & Pakseresht (2015). The effect of cognitive behavioral therapy on soial adjustment (soial adjustment in working area, soial activities and leisure, relationships with extended family and role of the spouse, parent and member of the family unit) among patients with cancer in Ahvaz. International Journal of Review in life Sciences, 5(2), 412-417.
34.   Moran, P., Romaniuk, H., Coffey, C. A., Degenhardt, L., Borschmann, R., &Patton. G. C. (2016). The influence of personality disorder on the future mental health and social adjustment of young adults – based longitudinal cohort study. The Lancet Psychiatry, 3(7), 636-645.
35.   Nejad, F. N., Nazari, A. M., & Bahrainian, A. (2014). Investigating the effect of training positive thinking on intimacy, satisfaction and sexual performance in housewives of 5th region in Tehran. Bulletin of  pharmacology and Life Sciences, 3(4), 26-32.
36.   Patterson, T. (2005). Cognitive behavioral couple therapy. New Jersey: John & wiley.
Pictet, A., Coughtrey, A. E., Mathews, A., & Holmes, E. A. (2011). Fishng for happiness:  The effects of generating positive imagery on mood and behavior. Behaviour Research and Therapy, 49(1), 855 - 891.
37. Sabre, K. (2016). marital adjustment among women A comparative study of nuclear and joint families. The international Journal of Indian psychology, 3(5),26-32.
38. Sinha, P., & Mukherjee, N. (1991). Marital adjustment and space orientation. The Journal of Social Psychology, 130, 633- 639.
39. Spinier, G. (1976). Measuring a dyadic adjustment: New scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family,38(1),15 -26.
40. Stephens, E. (2008). A case formulation approach to cognitive behavioral therapy. PCI College & Center for sexual addiction, 22(4), 24-36.
41. Wackenroder, I. p., & Moody, D. L. (2004). Marital adjustment. Journal of marital and family therapy, 31, 20-32.
42. Wedel, A. R., Sitar. A., Schreiner. N., & Phillips, J. C. (2016). Social resources. Health promotion behavior, and quality of life in adults living with HIV. Applied Nursing Research, 30, 204-  209.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار