اثربخشی گروه درمانی معنوی - مذهبی اسلام محور بر شادمانی زناشویی و کیفیت رابطه ادراک شده زناشویی در زنان دارای تجربه دلزدگی زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

2 استادیار روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دانشیار روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 استادیار روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه‌­درمانی معنوی- مذهبی اسلام‌­محور بر شادمانی زناشویی و کیفیت رابطه ادراک­‌شده زناشویی زنان دارای تجربه دلزدگی زناشویی به‌­روش نیمه‌­آزمانیشی و طرح پیش‌­آزمون-پس‌­آزمون با گروه کنترل انجام شد. جاﻣﻌﻪ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ شامل ﮐﻠﻴﻪ ﺯﻧﺎﻥ متأهل ﻣﺮﺍﺟﻌﻪﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻪ کلینیک­‌ها و مراکز مشاوره ﺷﻬﺮ تبریز بود که برای ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ مشاوره ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ و ﺯﻧﺎﺷﻮﻳﻲ به این مراکز مراجعه کرده بودند. پس از اجرای پرسش‌­نامه دلزدگی زناشویی بر روی افراد جامعه، تعداد 24 نفر از زنانی که در این پرسش‌­نامه نمرات بالاتر از میانگین به­‌دست آورده بودند، به­‌شیوه نمونه­‌گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. داده‌­های پژوهش با استفاده از پرسش‌­نامه­‌های دلزدگی زناشویی، شادمانی زناشویی و مقیاس کیفیت رابطه ادراک­‌شده به‌­دست آمد. نتایج تحلیل کوواریانس یک‌­راهه نشان داد که گروه‌­درمانی معنوی -مذهبی اسلام­‌محور میزان شادی زناشویی و کیفیت رابطه ادراک شده زناشویی زنان را به‌­طور معناداری افزایش داده است. براین‌­اساس، روان­‌شناسان و مشاوران خانواده می‌­توانند از مداخله گروه­‌درمانی معنوی- مذهبی اسلام­‌محور در افزایش شادی زناشویی و کیفیت رابطه ادراک‌­شده زناشویی زنان برای ارتقای کیفیت زندگی زناشویی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Islamic Spiritual-Religious Group Therapy on Marital Happiness and the Quality of Marital Perceived Relationship among Women Having an Experience in Marital Boredom

نویسندگان [English]

  • Saeideh Gheshlaghi 1
  • Marzieh Alivandi Vafa 2
  • Khalil Esmaeilpour 3
  • Masoumeh Azmoudeh 4
1 Ph.D. Student in Psychology, Psychology Department, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
2 Assistant Professor, Psychology Department, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology and Counseling, Faculty of Education and Psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran.
4 Assistant Professor, Psychology Department, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

This research, which was conducted with a quasi-experimental method and pretest-posttest design with a control group, aimed to investigate the effectiveness of Islamic spiritual-religious group therapy on marital happiness and the quality of marital perceived relationship among women having an experience in marital boredom. The population was all married women referring to counseling clinics and centers of Tabriz. After responding to the questionnaire of marital boredom by them, 24 women who scored higher than the average were selected by the convenience sampling and placed in two test and control groups. The data were collected by the questionnaires of marital boredom and marital happiness as well as the scale of the quality of perceived relationship. The one-way ANCOVA (analysis of covariance) demonstrated that Islamic spiritual-religious group therapy significantly increases the level of marital happiness and the quality of marital perceived relationship (P<0/05). Accordingly, family psychologists and advisers are able to use Islamic spiritual-religious group therapy among women to increase marital happiness, the quality of marital perceived relationship, and as a result, improving marital life quality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic spiritual-religious group therapy
  • marital boredom
  • marital happiness
  • quality of marital perceived relationship

مراجع

قرآن کریم (1393). مترجم: فولادوند، محمد مهدی. قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم.
1.بهرامی، فاطمه.، داراب، مینا.، و احمدی، سیداحمد (1393). تدوین الگوی حل دلزدگی زناشویی براساس روایات اهل بیت(ع) و بررسی تأثیر این الگو بر افزایش شادمانی زناشویی. نشریه پژوهش­نامه حکمت اهل بیت(ع)، 2(1)، 1-14.
2.پیرفلک، مهرداد.، سودانی، منصور.، و شفیع‌آبادی، عبدالله (1393). اثربخشی زوج­درمانی گروهی شناختی- رفتاری (GCBCT) بر کاهش دلزدگی زناشویی. نشریه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 4(2)، 247-267.
3.تگریان، ندا (1387). بررسی تأثیر زوج­درمانی معنوی بر حال و هوای خانواده و شادی زوجین شهرستان خمینی­شهر. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.
4.ثناگویی، محمد.، جان­بزرگی، مسعود.، و مهدویان، علیرضا (1390). رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین. نشریه روان­شناسی و دین، 4(4)، 103-120.
5.ثنایی، باقر (1379). مقیاس­های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
6.جدیری، جعفر.، فتحی­آشتیانی، علی.، موتابی، فرشته.، و حسن­آبادی، حمیدرضا (1396). اثربخشی زوج­درمانی با رویکرد اسلامی بر رضایت زناشویی. نشریه مطالعات اسلام و روا­ن­شناسی، 20(11)،7-36.
7.جمشیدی، محمدعلی.، نوری پورلیاولی، رقیه.، جان­بزرگی، مسعود.، و فردین، محمدعلی (1395). اثربخشی توانمندسازی کارکردی زوجین مبتنی بر رویکرد اسلامی بر رضایتمندی زناشویی زنان. نشریه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، 10(13)، 7-35.
8.ﺣﻴﺮت، ﻋﺎﻃﻔﻪ (1388). ﺑﺮرﺳﻲ زوج­درﻣﺎﻧﻲ اﺳﻼم­ﻣﺤﻮر ﺑﺮ ﺳﺎزﮔﺎری، ﺳﻼﻣﺖ روان و ﺧﻮش­بینی زوﺟﻴﻦ ﺷﻬﺮ اصفهان. ﭘﺎﻳﺎن­ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺎﻧﻮاده. داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روان­شناسی دانشگاه اﺻﻔﻬﺎن.
9.خمسه، فهیمه.، زهراکار، کیانوش.، و محسن­زاده، فرشاد (1394). تأثیر آموزش کاربرد عملی مهارت­های روابط صمیمانه بر میزان رضایت جنسی و شادمانی زناشویی زنان متأهل. نشریه پژوهش­نامه روان­شناسی مثبت، 2(1)، 41-52.
10.دانش، عصمت (1389). افزایش سازگاری زناشویی زوج­های ناسازگار با مشاوره از چشم­انداز اسلامی. نشریه مطالعات روان­شناختی، 6(2)،1-20.
11.درگاهی، شهریار.، محسن­زاده، فرشاد.، و زهراکار، کیانوش (1394). تأثیر آموزش مهارت مثبت­اندیشی بر بهزیستی روان­شناختی و کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده زنان نابارور. نشریه پژوهشنامه روان­شناسی مثبت، 3 (3)، 45-58.
12.دهقان، فاطمه.، پیری کامرانی، مرضیه.، گلی، رحیم.، و رحمانی، هادی (1395). تأثیر آموزش مهارت­های زندگی بر رضایت زناشویی، دلزدگی زناشویی و سلامت روان زنان همسر جانباز. نشریه زن و جامعه، 7(4)، 1-11.
13.دهقانی، مصطفی (1390). اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره‌ای (TA) بر دلزدگی زناشویی کیفیت زندگی زوجین. نشریه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 3(9)، 23-41.
14.رسولی، رویا، و سلطانی­گرد، فرامرز (1391). مقایسه و بررسی رابطه جهت­گیری مذهبی، عمل به باورهای دینی، سازگاری زناشویی در دانشجویان و طلاب.  نشریه خانواده پژوهی، 8(32)، 427-439.
15.رﺿﺎﻳﻲ، ﺟﻮاد (1389). ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻣﻮزش ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ اﺳﻼم­ﻣﺤﻮر ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﺗﻌﻬـﺪ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ زوﺟﻴﻦ ﺷﻬﺮ اراک. پایان­ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺎﻧﻮاده. داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روان­شناسی دانشگاه اﺻﻔﻬﺎن.
16.سالاری­فر، محمدرضا.، یونسی، سیدجلال.، شریفی­نیا، محمدحسین.، و غروی، سیدمحمد (1392). مبانی و ساختار زوج درمانی اسلامی. نشریه مطالعات اسلام و روان­شناسی، 12(7)، 37-68.
17.صفی­پوریان، شهین.، قدمی، سیدامیر.، خاکپور، مسعود.، سودانی، منصور.، و مهرآفرید، معصومه (1395). تأثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین­فردی (IPT) بر کاهش دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. نشریه آموزش پرستاری، 5(1)، 1-11.
18.عبادتپور، بهناز.، نوابی­نژاد، شکوه.، شفیع­آبادی، عبدالله.، و فلسفی­نژاد، محمدرضا (1392). نقش واسطه­ای کارکردهای خانواده بر تاب­آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. نشریه روش­ها و مدل­های روان­شناختی، 3(13)، 29-45.
19.عباسی، مسلم.، بگیان کوله­مرز، محمدجواد.، درگاهی، شهریار.، و قمری­گیوی، حسین (1394). اثربخشی زوج­درمانی رفتاری- ارتباطی بر سازگاری زناشویی و صمیمیت جنسی زوجین. نشریه مرکز تحقیقات مراقبت­های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران، 95(28)، 22-33.
20.عظیمی­فر، شیرین.، فاتحی­زاده، مریم­السادات.، بهرامی، فاطمه.، احمدی، سیداحمد.، و عابدی، احمد (1395). مقایسه اثربخشی زوج­درمانی شناختی– رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادی زناشویی زوجین ناراضی. نشریه روان­شناسی و روان­پزشکی شناخت، 2(3)، 56-81.
21.ﻋﻴﺴﻲ­نژاد، امید (1387). ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻏﻨﻲﺳﺎزی رواﺑﻂ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ. ﭘﺎﻳﺎن­ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺸﺎوره ﺧﺎﻧﻮاده. داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روان­شناسی دانشگاه اﺻﻔﻬﺎن.
22.غفوری، سمانه.، مشهدی، علی.، و حسن­آبادی، حسین (1392). اثربخشی روان­درمانی معنوی مبتنی بر بخشودگی در افزایش رضایت­مندی زناشویی و کاهش تعارضات زوجین شهر مشهد. نشریه اصول بهداشت روانی، 15(1)، 45-57.
23.ﻓﺘﻮﺣﻲ ﺑﻨﺎب، ﺳﻬﺮاب.، ﺣﺴﻴﻨﻲ­ﻧﺴﺐ، داوود، و ﻫﺎﺷﻤﻲ، ﺗﻬﻤﻴﻨﻪ (1390). ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ زوج­درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ- رﻓﺘﺎری اﺳﻼﻣﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﻲ زوج­ﻫﺎی ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر. نشریه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روان­شناختی، 7 (2)، 58-37.
24.فقیهی، علی (1386). آموزش روان­شناختی مبتنی بر قرآن و حدیث و بررسی تأثیرات روانی و تربیتی آن در روابط همسران. نشریه تربیت اسلامی، 2(4)، 89-130.
25.کجباف، محمدباقر.، سجادیان، پریناز.، کاویانی، محمد.، و انوری، حسن (1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. نشریه روان­شناسی و دین، 4 (4)، 61-74.
26.کوهی، سمانه.، اعتمادی، عذرا.، و فاتحی­زاده، مریم (1393). ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ وﻳﮋگی­ﻫﺎی ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ و ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ در زوﺟﻴﻦ. نشریه ﭘﮋوﻫﺶ رﻓﺘﺎری­ﻫﺎی ﻋﻠﻮم­ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، 1(4)، 71-84.
27.مؤذن جامی، عارفه.، محمدی، کوروش.، و فلاح­چای، رضا (1396). پیش­بینی کیفیت زندگی زناشویی براساس جهت­گیری مذهبی. نشریه دین و سلامت، 5(2)، 31-40.
28.نازک­تبار، حسین.، حسینی درونکلایی، سیده­زهرا.، و بابایی، انسیه (1395). تحلیل رابطه سلامت معنوی، نگرش به ارتباط قبل ازدواج و دلزدگی زناشویی زنان متأهل. نشریه مطالعات زنان، 3(14)، 93-114.
29.نعیمی، ابراهیم.، شفیع­آبادی، عبدالله.، و داوودآبادی، فاطمه (1395). اثربخشی آموزش مهارت­های مثبت­اندیشی با تأکید بر آموزه­های دینی بر تاب­آوری و رغبت­های شغلی دانش­آموزان. نشریه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 28(7)، 1-33.
30.نویدی، فاطمه (1384). بررسی و مقایسه رابطه دلزدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش و پرستاران بیمارستان‌های شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد مشاوره. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی اهواز.
31.نیکوبخت، ندا.، کریمی، یوسف.، و بهرامی، هادی (1390). ﺑﺮرﺳﻲ دﻟﺰدﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ در زﻧﺎن ﻧﺎﺑﺎرور و ﺑﺎرور ﻣﺮاﺟﻌﻪ­ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه­های زﻧﺎن و ﻧﺎﺑﺎروری ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن وﻟﻴﻌﺼﺮ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ(ره):ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ. نشریه اپیدمیولوژی ایران، (1)7، 32-37.
32.نیلفروشان، پریسا (1390). مدل معادله ساختاری کیفیت رابطه زناشویی براساس ویژگی­های روان­شناختی زوجین. رساله ‌دکتری رشته روان­شناسی. ‌دانشکده ‌علوم‌تربیتی ‌و‌ ‌روان­شناسی ‌دانشگاه‌اصفهان.
33.وست، ویلیام (1383). روان­درمانی و معنویت. مترجم: شهیدی، شهریار.، و شیرافکن، سلطانعلی. تهران: انتشارات رشد.
34.هالفورد، کیم (1384). زوج­درمانی کوتاه­مدت یاری به زوجین برای کمک به خودشان. مترجم: تبریزی، مصطفی.، کاردانی، مژده.، و جعفری، فروغ. تهران: انتشارات فراروان.
35.یاقوتیان، محمود.، سلیمانیان، علی­اکبرو مریم، بخشی (1394). اثربخشی غنی­سازی ارتباط بر کاهش دلزدگی زناشویی والدین کودکان آسیب­دیده بینایی. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 5، 29-34.
36.یعقوبی، حسن.، سهرابی، فرامرز.، و محمدزاده، علی (1391). مقایسه اثربخشی درمان شناختی- رفتاری و روان­درمانی معنوی – مذهبی مبتنی بر آموزه­های اسلام بر کاهش اضطراب آشکار دانشجویان. نشریه تحقیقات علوم رفتاری، 2(10)، 99-107.
 37.  Brown, W. L. (2001). Perceived Equtty with the Division of Household and Marital Happiness. Doctoral   Dissertation. Faytteville State University.
38.  Chen, Z., Tanaka, N., Uji, M., Hiramura, H., Shikai, N., & Fujihara, S. (2007). The role of personalities in the marital adjustment of Japanese couples. Social Behavior and Personality: an international journal , 35(4), 561-572.
39.  Cohen, A. B. (2002). The importance of spirituality in well-being for Jews and Christians. Journal of Happiness Studies, 3, 287 - 310.
40.  Demaris, A., Mahoney, A., & Pargament, K. I. (2010). Sanctification of marriage and general religiousness as buffers of the effects of marital inequity. J Fam Issues, 31(10), 1255- 1278.
41.  Fletcher, G. J., Simpson, J. A., & Thomas, G. (2000). The measurement of perceived relationship quality components: A confirmatory factor  analytic approach. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(3) , 340- 354.
42.  Furdyna, H. E., Tucker, B. M., & James, A. D. (2008). Relative Spousal Earnings and Marital Happiness among African American and white Woman. Journal of Marriage and Family, 70(2), 322 - 344.
43.  Haring, M., Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (2003). Perfectionism, Coping, and Quality of Intimate Relationships. Journal of Marriage and Family, 65, 143 - 158.
44.  Hillis, P., & Argyle, M. (2009). Happiness, introversion-extraversion and happy introverts. Journal of Personality and Individual differences, 30, 595 - 608.
45.  Hodge, D. R. (2005). Developing a spiritual assessment toolbox: A discussion of the strengths and limitations of five different assessment methods. Health and Social Work, 30(4), 314- 323.
46.  Hu¨ nler, O. S., & Genc¸o¨z, T. I. (2005). The effect of religiousness on marital satisfaction: Testing the mediator role of marital problem solving between religiousness and marital satisfaction. Contemporary Family Therapy, 27(1), 123-136.
47.  Hutagalung, F., & Ishak, Z. (2012). Sexual Harassment: A Predictor to Job Satisfaction and Work Stress among Women Employees. Procedia Social and Behavioral Sciences, 65(3) ,723-730.
48.  Jeanine, N. (2005). The relation between attachment, love style, and marital quality in a sample of married   member of day saits. J Fam Ther, 6(3), 78 - 97.
49.  Kayser, K. (1996). The marital disaffection scale: An inventory for assessing motional estrangement in  marriage. American Journal of Family Therapy, 24(1), 68 - 80.
50.  Peterson, C. C. (1990). Husbands and Wives Perceptions of Marital Fairness Across the family life Cycle, International. Journal of Aging and Human Development, 31, 179 - 188.
51.  Pines, A. M. (1996). Couples Burnout: Courses And Cures. London Rout Ledge, 32, 1-27.
52.  Rafiee Shafigh, M., Abbaszadeh Rougoushouee, R., & Tavanaiee Yosefian, S. (2016). The Effectiveness of Positive Inner Self-Talks Training in Increasing the Happiness of Spouses of Veterans. International Academic Journal of Humanities, 3(4), 25 - 32.
53.  Rhoades, C. J. (2011). Objective & perceived spiritual & religious compatibility as predictors of marital functioning. Ph. D dissertation. loyala university Maryland.
54.  Richards, S. P., & Bergin, A. E. (2005). Aspiritual strategy for counseling and psych, therapy. U.S.A: American psychological Association.
55.  Sanford, K. (2006). Communication during marital conflict: When couples alter their appraisal, they change their behavior. Journal of Family Psychology, 20(2), 256 - 265.
56.  Seligman, B. E. P. (2003). Positive psychology: Fundamental assumption. The psychologist, 16, 126 - 127.
57.  Thompson, I. (2003). Mental health and spiritual care. Proquest Nursing Journals, 17(9), 33 - 38.
58.  Van Plet, M. A. (2009). Crossover of burnout among health care professionals. J Marr Fam, 85, 210- 230.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار