ساخت و بررسی خصوصیات روان‌سنجی مقیاس ویژگی‌های اخلاقی در زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روانشناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ساخت و بررسی خصوصیات روان‌سنجی مقیاس ویژگی‌های اخلاقی در زنان به‌روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان زن شهر ارومیه بود که تعداد 724 نفر از آنها به‌شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس ویژگی‌های اخلاقی پاسخ دادند. داده‌های پژوهش به‌روش تحلیل عامل اکتشافی تجزیه و تحلیل شد. براساس تحلیل عامل اکتشافی، دوازده عامل استخراج گردید که عبارتند از: اخلاق بر پایه تنبیه، پاداش، تأیید اجتماعی، قانون، قراردادهای اجتماعی، اخلاق درونی شده، فرامن، استنباط شناختی، آداب دینی، یادگیری مشاهده، حساسیت اخلاقی و مهارت‌های اجرایی. این عامل‌ها توانست 74/62% از واریانس کل آزمون را تبیین نماید. برای بررسی روایی پرسش‌نامه از روایی محتوا، روایی سازه و تحلیل عاملی استفاده شد که شاخص‌های به‌دست‌آمده روایی قابل قبولی را نشان داد. پایایی این مقیاس با روش آلفای کرونباخ 88/0 به‌دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که مشخصات روان‌سنجی ابزار ساخته شده قابلیت مناسبی دارد و در سنجش ویژگی‌های اخلاقی زنان و انجام پژوهش‌هایی در حوزه روان‌شناسی اخلاق می‌توان از آن استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. باقری، خسرو (1398). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی: کاوشی برای تدوین چارچوب نظری تربیت اسلامی. تهران: منادی تربیت.
  2. پروین، جان (1395). شخصیت: نظریه‌‌ها و تحقیق. مترجم: جعفری، محمدجواد.، و کدیور، پروین. تهران: آییژ.
  3. خادمی، علی (1389). رویکردهای نوین در روان‌‌شناسی رفتارهای جنایی. تهران: علم.
  4. غیاثی، غلامرضا (1392). عوامل و مراحل تکون رفتار اخلاقی در اسلام. نشریه معرفت اخلاقی، 4(1)، 19 ـ 36.
  5. کریمی، یوسف (1398). روان‌‌شناسی اجتماعی: نظریه‌‌ها، مفاهیم و کاربردها. تهران: ارسباران.
  6. کدیور، پروین (1398). روان‌‌شناسی اخلاق. تهران: آگه.
  7. گلاور، جان.، و برونینگ، راجر (1388). روان‌‌شناسی تربیتی: اصول و کاربرد آن. مترجم: خرازی، علی‌‌نقی. تهران: نشر دانشگاهی.
  8. مجلسی، محمدباقر (۱۳۸۸). حیله‌‌المتقین. قم: مسجد مقدس.
  9. محسنی، نیک‌‌چهره (1397). نظریه‌‌ها در روان‌‌شناسی رشد: شناخت، شناخت اجتماعی، شناخت و عواطف. تهران: جاجرمی.
  10. مطهری، مرتضی (1378). آشنایی با علوم اسلامی، حکمت عملی. تهران: انتشارات صدرا.
  11. مقدسین، مریم.، ارجمند، فتانه.، و محمدخانی، شهرام (1398). هنجاریابی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌‌نامه نگرانی (PSWQ-C) در کودکان و نوجوانان 8 تا 18 ساله. نشریه پژوهش‌‌های کاربردی روان‌‌شناختی، 10(3)، 26-1.
  12. منصور، محمود (1398). روان‌‌شناسی ژنتیک. تهران: سمت.
  13. منصور، محمود.، و دادستان، پریرخ (1396). روان‌‌شناسی ژنتیک 2. تهران: رشد.
  14. هدفیلد، جیمز آرتور (1374). روان‌‌شناسی و اخلاق. مترجم: پریور، علی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  15. هرگنهان، بی. آر.، و اولسون، میتو (1398). مقدمه‌‌ای بر نظریه‌‌های یادگیری. مترجم: سیف، علی‌‌اکبر. تهران: دوران.
  16. هرمینگ، ویلیام (1397). قاتلان زنجیره‌ای: رشد روانی اجتماعی بدترین مجرمان جامعه. مترجم: قادری، داود.، پورصادق، کیوان.، و امیرسرداری، لیلی. تهران: وانیا.
  17. Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. Handbook of moral behavior and development, eBook ISBN:9781315807294.
  18. Gilligan, C. (1984). Sex differences in the expression of moral judgement. USA: Combridgemass Harward university press.
  19. Greene, J. D., Nystrom, L. E., Engell, A. D., Darley, J. M., & Cohen, J. D. (2004). The neural bases of cognitive conflict and control in moral judgment. Neuron, 2, 389- 400.
  20. Haidt, J. (2007). The new synthesis in moral psychology. Science, 316, 998–1002.
  21. Hauser, M. D., Cushman, F., Young, L., Jin, K-X. R., & Mikhail, J. (2007). A Dissociation between moral judgments and justifications. Mind & Language, 22(1), 1–21.
  22. Margoni, F., & Surian, L. (2020). Conceptual continuity in the development of intent-based moral judgment. Journal of Experimental Child Psychology, DOI:1016/j.jecp.2020.104812
  23. Rest, J. R., Narvaez, D., Bebeau, M., & Thoma, S. (1999). Postconventional Moral Thinking: A Neo-Kohlbergian Approach. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  24. Swanson, L. H. & Hill, G. (1993). Metacognitive aspects of moral reasoning and behavior. Adolescence, 28, 711- 725.
  25. Teper, R., Inzlicht, M., Page-Gould, E. (2011). Are we more moral than we think?: Exploring the role of affect in moral behavior and moral forecastin. Psychological Science, 22 (4), 553-558.
  26. Turiel, E. (2018). Moral Development in the Early Years: When and How. Human Development, 61, 297–308.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار