مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی شناختی- رفتاری و آموزش مهارت های زندگی در افزایش رضایت زناشویی زوجین متقاضی طلاق سازش نیافته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری روان‌شناسی عمومی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران.

2 استاد ممتاز روان‌شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار روانشناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی شناختی-رفتاری و آموزش مهارت‌های زندگی در افزایش رضایت زناشویی زوجین متقاضی طلاق سازش‌نیافته به‌روش نیمه‌آزمایشی  با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل زوجین مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده کرج در سال 1397 بود که تعداد 45 زوج سازش‌نیافته به‌روش هدفمند برای ورود به پژوهش انتخاب و در گروه‌های آزمایش و گواه گمارده شدند. یک گروه آزمایش برنامه زوج‌درمانی شناختی- رفتاری و گروه دیگر آموزش مهارت‌های زندگی را دریافت نمودند و گروه گواه آموزشی دریافت نکرد. اطلاعات پژوهش قبل و بعد از ارائه مداخله با استفاده از پرسش‌نامه دموگرافیک و پرسش‌نامه رضایت زناشویی از هر سه گروه جمع‌آوری و داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. برای دستیابی به روش مؤثر در مداخلات پیش از طلاق و ارائه تبیینی اسلامی از رویکردهای درمانی به‌کار رفته، نتایج حاصله با توجه به تعالیم اسلامی نیز تحلیل شد. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنا‌دار زوج‌درمانی شناختی- رفتاری (7/83 %) و آموزش  مهارت‌های زندگی (6/78%) بر افزایش رضایت زناشویی زوجین  بود (05/0>P).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

قرآن کریم (1389). مترجم: فولادوند، محمدمهدی. قم: دارالقرآن کریم.
ابن بابویه، محمدبن‌علی (1413هـ.ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
افروز، غلامعلی (1385). روان‌‌شناسی خانواده همسران برتر. تهران: انتشارات اولیا و مربیان.
امامی‌‌مقدم، زهرا.، داوودی، ملیحه.، بهنام، حمیدرضا.، و امین‌‌یزدی، امیر (1392). تأثیر آموزش مهارت‌‌های زندگی بر واکنش به استرس تحصیلی دختران دبیرستانی. مجموعه مقالات دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 1(3)، 27- 36.
امینی، ابراهیم (1392). آیین همسرداری یا اخلاق خانواده. تهران: انتشارات اسلامی.
آمدی، عبدالواحد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه.
پروین، ندا.، فاطمی، آذر.، امینیان، فاطمه.، و رفیعی، لیلا (1393). تأثیر جلسات آموزشی مهارت‌‌های زندگی بر وضعیت رضایت زناشویی پرسنل پرستاری زن شاغل در بیمارستان هاجر شهرکرد. نشریه پرستاری و مامایی، 3(1)، 37-46.
پورحیدری، سپیده.، باقریان، فاطمه.، دوست‌‌کام، محسن.، و بهادرخان، جواد (1392). تأثیر آموزش مهارت‌‌های زندگی بر رضایت جنسی و زناشویی در زوج‌‌های جوان. نشریه دانش و پژوهش در روان‌‌شناسی کاربردی، 14(1)، 14 – 22.
پویامنش، جعفر.، احدی، حسن.، مظاهری، محمدعلی.، و دلاور، علی (1387). مقایسه اثربخشی مداخلات مبتنی بر نظریه الیس به دو روش مشاوره گروهی رودررو و اینترنتی در افزایش رضایت زناشویی. نشریه تحقیقات علوم رفتاری، 6(2)، 89- 96.
ثنایی، باقر (1387). مقیاس‌‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.
جدیری، جعفر.، فتحی آشتیانی، علی.، موتابی، فرشته.، و حسن‌‌آبادی، حمیدرضا (1396). اثربخشی زوج-درمانی با رویکرد اسلامی بر رضایت زناشویی. نشریه مطالعات اسلام و روان‌‌شناسی، 20(11)، 7- 36.
جوکار، محبوبه (1390). حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر. نشریه طهورا، 8(4)، 79- 116.
حرعاملی، محمدبن حسن (1374). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌‌البیت (ع).
حسینی، سیدمهدی (1390). اثربخشی آموزش گروهی هوش هیجانی (حل مسئله و کنترل خشم) بر سلامت روان جوانان مجرم زندان عادل‌‌آباد شیراز. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌‌شناسی. دانشگاه آزاد مرودشت.
خانجانی وشکی، سحر.، شفیع‌‌آبادی، عبدالله.، فرزاد، ولی‌‌اله.، و فاتحی‌‌زاده، مریم (1395). مقایسه اثربخشی زوج‌‌درمانی شناختی-رفتاری و زوج‌‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر صمیمت زناشویی زوجین متعارض شهر اصفهان. نشریه دانش و پژوهش در روان‌‌شناسی کاربردی، 4(17)، 31 -40.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1394). سیره نبوی منطق عملی. تهران: انتشارات دریا.
سازمان بهداشت جهانی (1379). برنامه آموزش مهارت‌‌های زندگی. مترجم: نوری قاسم‌‌آبادی، ربابه.، و محمدخانی، پروانه. تهران: انتشارات معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.
سلیمانیان، علی‌‌اکبر (1373). بررسی تأثیرات تفکرات غیرمنطقی (براساس رویکرد شناختی) بر نارضایتی زناشویی. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی. دانشکده روان‌‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تربیت معلم تهران.
شایسته، ‌‌گلنار.، ‌‌صاحبی، ‌‌علی.، و علی‌‌پور، ‌‌احمد (1385). بررسی رابطه رضایت‌مندی زناشویی با باورهای ارتباطی و انتظارات غیرمنطقی زوجین. نشریه خانواده‌‌پژوهی، 2(7)، 223- 238.
شریف‌الرضی، محمدبن حسین (جمع‌آوری کننده) (1414هـ.ق). نهج‌‌البلاغه. قم: هجرت.
طباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: نشر جامعه مدرسین.
عزیزی، امیر.، اسماعیلی، رعنا.، دهقان منشادی، سیدمسعود.، و اسماعیلی، سودابه (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌‌های زندگی بر رضایت زناشویی زوجین متقاضی طلاق. نشریه پرستاری ایران، 100(29)، 22 -33.
کریمی اوتاری، بهزاد.، خلعتبری، جواد.، و رضا استوار، ژاله (1396). هم‌‌سنجی اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری با معنادرمانی بر بی‌رمقی زناشویی، رضایت زناشویی و بی‌آلایشی زوجین. نشریه آسیب‌‌شناسی مشاوره و غنی‌‌سازی خانواده، ۳(2)، 81 – 102.
کلینی، محمدبن یعقوب‌‌بن اسحاق (1407هـ.ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
لیثی واسطی، علی‌‌بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ. قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1983). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
محدثی، حمیده.، همدانی، مریم.، خلخالی، حمیدرضا.، مرقاتی خویی، عفت‌‌السادات.، و ساعی، مرضیه (1394). بررسی تأثیر مشاوره با رویکرد شناختی-رفتاری بر رضایتمندی زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی منتخب شهر ارومیه. نشریه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 14(8)، 738 – 747.
نوری طبرسی، حسین (1408هـ.ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسه آل‌البیت احیاء التراث.
یوسفی، ناصر (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رضایت زناشویی و امیدواری زوجین. نشریه روان‌‌شناسی خانواده، 3(1)، 59- 70.
Anclair, M., Hjärthag, F., & Hiltunen, AJ) .2017.(Cognitive Behavioural Therapy and Mindfulness for Health-Related Quality of Life: Comparing Treatments for Parents of Children with Chronic Conditions - A Pilot Feasibility Study. lin Pract Epidemiol Ment Health , 23(13), 1 -9.
Bagwell, E. K.)2006( Factors Influencing Marital Satisfaction with a Specific Focus on Depression. Senior Honors Theses. Eastern Michigan University.
Bourdon, D-E., El-Baalbaki, Gh., Beaulieu-Prévost, D., Guay, S., & Marchand, A. (2019) . Personality beliefs, coping strategies and quality of life in a cognitive-behavioral therapy for posttraumatic stress disorder. European Journal of Trauma & Dissociation, https://doi.org/10.1016/j.ejtd.2019.100135
Bowen, G. L. (1988). Family Life Satisfaction: A Value-Based Approach. Family Relations , 37 (4), 458 -462.
Dahl, J., Stewart, I., Martell, C., & Kaplan, J. S.(2014). ACT and RFT in relationships Helping clients deepen intimacy and maintain healthy commitments using acceptance and commitment therapy and relational frame theory. United States: New Harbinger Publications.
Delavar, A .(2019). Research Methods in Psychology and Educational Sciences. Tehran: Viraiesh.
Ghashghaei, F., Rostami, N., &  Ahmadi, AR. (2017). The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy on Marital Satisfaction and Women’s Extramarital Relations. The Social Sciences, 12 (4), 639- 646.
Huang, CC., Chen, Y., Greene، L., Cheung, SH., & Wei, Y. (2019). Resilience and emotional and behavioral problems of adolescents in China: Effects of a short-term and intensive mindfulness and life skills training. Children and Youth Services Review, 100, 291-297.
Keyes, A., Deale, A., Foster, C., & Veale, D. (2019). Time intensive cognitive behavioural therapy for a specific phobia of vomiting: A single case experimental design. J Behav Ther Exp Psychiatry, 66(10), 15- 23.
Korporaal, M., Broese van Groenou, M. I., & Tilburg, T. G. V. (2013). Health problems and marital satisfaction among older couples. Journal of Aging and Health, 25(8), 1279-1298.
Miller, J., & Tedder, B. (2011). The Discrepancy between Expectations and Reality: Satisfaction in Romantic Relationships. PSY 401: Advanced Research. Hanover College
Minuchin, S. (2019). Family and family therapy. Tehran: International publication.
Naeim, M., & Rezaei Sharif, A. (2016). The efficacy of life skills training on marital adjustment of women for the prevention of domestic violence. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 3(2), 21-32.
Pirfalak, M., Sodani, M., & Shafiabadi, A. (2014). The Efficacy of Group Cognitive-Behavioral Couple’s Therapy (GCBCT) on the Decrease of Couple Burnout. Family Counseling and Psychotherapy, 4 (2), 247 -269.
Pourmeidani, S., Noori, A., & Shafti, A. (2014). Relationship Between Life Style and Marital Satisfaction. J Family Res, 10 (3), 31-34.
Priftanji, D., Cawley, MJ., Finn, LA., Hollands, JM., Morel, DW., Siemianowski, LA., & Bingham, AL. (2018). Performance and retention of basic life support skills improve with a peer-led training program. Curr Pharm Teach Learn, 10(6), 744-749.
Raj, S., Sachdeva, SA., Jha, R., Sharad, S., Singh, T., Arya, YK. & Verma, SK. (2019). Effectiveness of mindfulness based cognitive behavior therapy on life satisfaction, and life orientation of adolescents with depression and suicidal ideation. Journal of Asian J Psychiatr, 39, 58-62.
Sadeghi, M., Alipour, A., Abedi, A., & Ghasmi, N. (2013). The Effect of Life Skills Training on the Life Quality of Adolescent Orphans. Refahj, 13(49),269 -286.
Sajjadi, S., Ghaderisani, R., Farhoodian, A., Mohaghegh, H., Reza Soltani, P., & Azadchehr, M. (2015). Effectiveness of Life Skills Training on Marital Satisfaction among Young Couples. Social Welfare, 15 (56),133-149.
Wilson, S. J., Andridge, R., Peng, J., Bailey, B. E., Malarkey, W. B., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2017). Thoughts after marital conflict and punch biopsy wounds: Age-graded pathways to healing. Psychoneuroendocrinology, 85, 6- 13.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار