مدل‌یابی نگرانی تصویر بدنی دختران براساس کمال‌گرایی با میانجی‌گری نیازهای بنیادین روان‌شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی برازش مدل نگرانی تصویر بدنی دختران براساس کمال‌‌گرایی با میانجی‌‌گری نیازهای بنیادین روان‌شناختی به‌روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی با تکیه بر مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری شامل دختران دانشجوی دانشگاه‌های آزاد استان گلستان بود که تعداد 500 نفر از ایشان باروش نمونه‌گیری خوشه‌ای برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده‌ها از پرسش‌نامه‌های نگرانی تصویر بدنی، کمال‌گرایی و نیازهای بنیادین روان‌شناختی جمع‌آوری و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار لیزرل تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای تحقیق روابط معناداری وجود دارد، همچنین شاخص‌های نیکویی برازش نشان‌دهنده برازش مطلوب مدل ساختاری نگرانی تصویر بدنی براساس کمال‌‌گرایی، با میانجی‌‌گری نیازهای بنیادین روان‌شناختی بود و کمال‌‌گرایی و نیازهای بنیادین روان‌شناختی تا 32% از تغییرات نگرانی تصویر بدنی را تبیین کرد. مطابق با نتایج، کمال‌‌گرایی و نیازهای بنیادین روان‌شناختی می‌‌توانند دو متغیر تعیین‌کننده در تبیین نگرانی تصویر بدنی دختران باشند و در نظر گرفتن این دو می‌‌تواند در پیشگیری از اختلال‌‌های بعدی در زمینه بدشکلی بدنی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Modeling Girls' Body Image Anxiety Based on Perfectionism Mediated by Basic Psychological Needs

نویسندگان [English]

  • Ehsaneh Ahmadi Golsefidi 1
  • Javanshir Asadi 2
  • Hassan Abdollahzadeh 3
  • Afsaneh Khajevand Khoushle 4
1 Ph.D. Student in Psychology, Department of Psychology, Humanities Faculty, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Humanities Faculty, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran. (Corresponding Author)
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Nour University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Psychology, Humanities Faculty, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

This descriptive-correlational study was conducted with the purpose of modeling girls' body image anxiety based on perfectionism mediated by basic psychological needs with an emphasis on structural equation modeling. The population included girl students of Islamic Azad universities in Golestan province and 500 girls were selected by the cluster sampling. The data were collected by the questionnaires of body image anxiety, perfectionism, and basic psychological needs, and the data were analyzed by the LISREL software. The results demonstrated that there is a significant relationship among the variables. In addition, the indicators of goodness of fit showed the desirable fit of structural model of body image anxiety, based on perfectionism, mediated by basic psychological needs. Perfectionism and basic psychological needs explained up to 32% of the changes of body image anxiety. According to the results, perfectionism and based psychological needs can two determinant variables of explaining girls' body image anxiety, and can be effective in preventing the further disorders of physical deformity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • body image anxiety
  • perfectionism
  • basic psychological needs
  • disorders of physical deformity

مراجع

  1. قرآن کریم (1389). مترجم: محمدمهدی، فولادوند. قم: دلیل ما.
    1. ابراهیمی‌‌بخت، حبیب‌‌اله.، یاراحمدی، یحیی.، اسدزاده، حسن.، و احمدیان، حمزه (1397). تدوین مدل سرزندگی تحصیلی براساس خشنودی از نیازهای بنیادین روان‌شناختی، جهت‌‌گیری انگیزشی، یادگیری خودراهبر. دو نشریه راهبردهای شناختی در یادگیری، 6(11)، 135-153.
    2. ارجی، مونا (1396). تدوین و آزمون مدل علی نشانه‌‌های بدشکلی بدنی براساس ابعاد کمال‌‌گرایی و اثرهای فرهنگی-اجتماعی رسانه با واسطه‌‌گری عزت‌‌نفس، طرح‌‌واره بدنی، راهبردهای نظم‌‌جویی شناختی هیجان و تصویر بدنی. رساله دکتری روان‌شناسی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
    3. پونده‌‌نژادان، علی‌‌اکبر.، عطاری، یوسف‌‌علی.، و حسین، دردانه (1397). پیش‌‌بینی کیفیت زندگی براساس خوردن ذهن‌‌آگاهانه با میانجی‌‌گری تصویر بدنی و رفتارهای خوردن در زنان متأهل دارای اضافه وزن و چاقی. نشریه فرهنگ مشاوره و روان‌‌درمانی، 9(34) ، 141 -170.
    4. جعفری نجفی، لیلی.، میرخانی، عز‌‌ت‌‌السادات.، و غروی نائینی، نهله (1391). عوامل نفوذ تحریف در فرهنگ اسلامی و تأثیر آن بر تنزل جایگاه زن. نشریه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 3(1)، 23-47.
    5. حبیبی، آرش (1391). آموزش کاربردی لیزرل. تهران: پردازش.
    6. حجتی عابد، الهه.، شفارودی، نرگس.، اکبرفهیمی، ملاحت.، زارعیان، آرمین.، پرند، اکرم.، و کرمعلی اسماعیلی، سمانه (1398). ترجمه و تعیین ویژگی‌‌های روان‌‌سنجی مقیاس خودتعیین‌‌گری دانش‌‌آموز ‌‌در نوجوانان. نشریه توانبخشی،20(4)، 350-358.
    7. حسینی، زهره.، کربلایی محمدمیگونی، احمد.، و گرامی‌‌پور، مسعود (1397). مدل ساختاری روابط بین تصویر بدنی، باورهای غیرمنطقی و سلامت روان در متقاضیان جراحی زیبایی. نشریه اندیشه و رفتار، 12(48)، 17-26.
    8. خان‌‌محمدی، ذبیح‌‌اله.، بزازیان، سعیده.، امیری‌‌مجد، مجتبی.، و قمری، محمد (1397). پیش‌‌بینی طلاق عاطفی براساس نیازهای بنیادین روان‌شناختی، انتظارات زناشویی و عملکرد خانواده. نشریه روان‌شناسی خانواده، 5(1)، 17- 30.
    9. خرمایی، فاطمه (1394). نقد و بررسی مد و مدگرایی براساس سبک زندگی اسلامی با تکیه بر پوشش و آراستگی. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث. دانشکده اصول‌‌الدین شعبه دزفول. گروه علوم قرآن و حدیث.
    10. خسروی، زهره.، و علیزاده صحرایی، ام‌‌هانی ( 1388 ). کمال‌‌گرایی: سلامت یا بیماری. تهران: نشر علم.
    11. دانش، سیمین.، و فروزنده، الهام (1397). پنج عامل بزرگ شخصیت و تصویر بدنی در متقاضیان عمل‌‌های جراحی زیبایی شهر اصفهان. نشریه روان‌‌شناسی و روان‌‌پزشکی شناخت، 5(1)، 115 - 128.
    12. دهقان اردکانی، زهرا.، و مصطفوی‌‌راد، فرشته (1398). پیش‌‌بینی سلامت روان براساس ویژگی‌‌های شخصیتی و تصویر بدنی در دانش‌‌آموزان دختر نوجوان متوسطه. نشریه زن و جامعه، 10(1)، 331 –
    13. دیلمى، حسن‌‌بن محمد (1412هـ.ق). ارشادالقلوب الى الصواب (للدیلمی). قم: الشریف الرضی.
    14. رسولی علی‌‌آبادی، بهاره.، و کلانتری، مهرداد (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی، عزت‌نفس و نگرانی تصویر بدنی بعد از اولین زایمان زنان شهرستان کاشان. نشریه مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، 26(2)، ۱۰۳-۱۱۲.
    15. زرگر، یداله.، مردانی، مریم.، و مهرابی‌‌زاده هنرمند، مهناز (1391). اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری بر کمال‌‌گرایی و احساس گناه در دانشجویان. نشریه روان‌شناسی کاربردی، 4(6)، 75-81.
    16. سراوانی، ساناز (1396). نقش باورهای وسواسی و کمال‌‌گرایی در تصویر بدنی دانش‌‌آموزان دختر پایه سوم دبیرستان‌‌های شهر زاهدان. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد روان‌‌شناسی گرایش عمومی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌‌شناسی. دانشگاه سیستان و بلوچستان. دانشکده علوم تربیتی و روان‌‌شناسی.
    17. سراوانی، ساناز.، و شیرازی، محمود (1397). نقش باورهای وسواسی و کمال‌‌گرایی در تصویر بدنی دانش‌‌آموزان دختر پایه سوم دبیرستان‌‌های شهر زاهدان. نشریه مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 30، 167-186.
    18. سمیع‌‌نیا، مونا.، نیک‌‌بخش، رضا.، و صفانیا، علی‌‌محمد (1397). کمال‌‌گرایی، فرسودگی و مشارکت در ورزش‌‌کاران: نقش میانجی تئوری خودمختاری. نشریه مطالعات روان‌شناسی ورزشی، 26، 121-132.
    19. شافران، رز.، اگان، سارا.، و وید، تریسی (1397). غلبه بر کمال‌‌خواهی. مترجم: کمالی، سارا.، و ادریسی، فروغ. تهران: ارجمند.
    20. صفوی، محبوبه.، محمودی، محمود.، و روشندل، اعظم (1388) بررسی تصویر ذهنی از جسم و ارتباط آن با اختلالات خوردن در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. نشریه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 2(19)، 129-134.
    21. طوسی، محمدبن الحسن (1411هـ.ق). الغیبه. قم: دارالمعارف الاسلامیه.
    22. عماد، سعید.، آتش‌‌پور، سیدحمید.، و ذاکرفرد، منیرالسادات (1396). کمال‌‌گرایی و بهزیستی روان‌‌شناختی در دانشجویان: نقش تعدیل‌‌کنندگی جنسیت. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد اصفهان، خوراسگان. کنگره انجمن روان‌‌شناسی ایران.
    23. فیلبندی کشکولی، علیرضا (1391). بررسی رابطه تصویر بدنی و باورهای وسواسی با اضطراب اجتماعی و تغییرات این متغیرها در زنان شرکت‌‌کننده در برنامه‌های کاهش وزن. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشگاه محقق اردبیلی. دانشکده علوم انسانی.
    24. کلینى، محمدبن یعقوب (1407هـ.ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    25. موسوی، سید ابوالفضل.، پورحسین، رضا.، زارع‌‌مقدم، علی.، موسویان حجازی، سید احمد.، و گمنام، اعظم (1395). تصویر بدن در دیدگاه‌ها و مکاتب روان‌‌شناسی. نشریه رویش روان‌‌شناسی، 5(2)، 209- 236.
    26. موسوی، سیدحسن (1392). آراستگی و مدگرایی. قم: دفتر نشر معارف.
    27. Cash, T. F., & Green, G. K. (1986) Body weight and body image among college women: perception, cognition, and affect. Journal of Personality Assessment, 50, 290–301.
    28. Crerand, C. E., Rumseyc, N., Kazakd, A., Clarkec, A., Rauschf, J., & Sarwer, D. (2020). Sex differences in perceived stigmatization, body image disturbance, ‌‌and satisfaction with facial appearance and speech among adolescents with craniofacial conditions. Body Image, 32, 190-198.
    29. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self determination theory: a macro theory of human motivation ,development, and health. Canadian psychology, 49(3),182-185.
    30. Elliot, A. (2011). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist,3(34),169-189.
    31. Gil-Llario, D., Muñoz, M., Ceccato, R., Ballester, R. & Giménez, C. (2019). Relationship between mothers’ thoughts and behaviors and their daughters’ development of the body image. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes, 6(2), 30- 35.
    32. Jomeen, J., & Martin, C. R. (2005). Self-esteem and mental health during early pregnancy. ClinEffNurs, 9(1-2), 92-95.
    33. Krebs, G., Quinnc, R., & Jassi, A. (2019). Is perfectionism a risk factor for adolescent body dysmorphic symptoms?Evidence for a prospective association. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 5(22), DOI: 10.1016/j.jocrd.2019.100445
    34. La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., & Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 367-384.
    35. Mallinson, S. H., & Hill, A. P. (2011). The relationship between multidimensional perfectionism and psychological need thwarting in junior sports participants. Psychology of Sport and Exercise, 12, 676-684.
    36. Nigar, A., & Naqvi, I. (2019). Body Dissatisfaction, Perfectionism, and Media Exposure Among Adolescents. Pakistan Journal of Psychological Research, 34(1), 57-77.
    37. Vicent , M., Sanmartín, R., Vásconez-Rubio, O., & García-Fernández, J. M. (2020). Environmental Researchand Public Health, 17(9), 320-326.
    38. Zamani, S., Ahadi, H., & Asgari, P. (2014). The relationship of emotional divorce with body image and perfectionism. Psychological studies, 10(4), 119-136.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار