نقش همسانی ابعاد بهزیستی معنوی و ابعاد معنا در زندگی زوجین در پیش‌بینی کارآمدی خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، قاین، ایران.

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائن، قاین، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش همسانی ابعاد بهزیستی معنوی و ابعاد معنا در زندگی زوجین در پیش‌بینی کارآمدی خانواده به‌روش غیر آزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه والدین دانش‌آموزان ابتدایی شهر قاین به تعداد 3450 زوج بود که تعداد 150 زوج از ایشان به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات بااستفاده از پرسش‌نامه‌های بهزیستی معنوی، معناداری زندگی و کارآمدی‌ خانواده جمع‌آوری شد و داده‌ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون خطی چندگانه تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بین همسانی ابعاد بهزیستی معنوی (رابطه با خدا، با خود، با دیگران و با طبیعت) و یک بعد معنا در زندگی (یعنی،‌ بعد ارزشمندی) با کارآمدی خانواده رابطه معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که همسانی دو بعد ارتباط با دیگران و طبیعت حدود 22% کارآمدی خانواده را در زوجین پیش‌بینی می‌کند و همسانی ابعاد معنا در زندگی توان پیش‌بینی کارآمدی خانواده را ندارد. براین‌اساس، هرچه زوجین در ابعاد مختلف شخصیتی شبیه و همسان باشند، فرهنگ، جهان‌بینی و اندیشه یکسان خواهند داشت، درنتیجه روابط محبت‌آمیز، احترام، مدارا، آرامش‌بخشی و ارتقای معنوی ایشان افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Uniformity among the Dimensions of Spiritual Well-Being and the Dimensions of Couples' Meaning of Life in Predicting Family Efficiency

نویسندگان [English]

  • Ahmad Movahed 1
  • Seyed Hassan Mohammadi 2
  • Zohreh Abasi 3
1 Instructor of Psychology, Department of Psychology, Payam Nour University, Ghayen, Iran.
2 Ph.D. Student in Lectureship of Islamic Knowledge, Payam Nour University, Qom, Iran. (Corresponding Author
3 M.A. in Psychology, Department of Psychology, Islamic Azad University, Ghayen Branch, Ghayen, Iran.
چکیده [English]

This research was conducted with the purpose of investigating the role of uniformity among the dimensions of spiritual well-being and the dimensions of couples' meaning of life in predicting family efficiency; thus, a non-experimental correlation method was applied. The population included all parents of elementary school students in the city of Ghayen (3450 couples) and 150 couples were selected by the multistage sampling. The data were gathered using the questionnaires of spiritual well-being, the meaning of life, and family efficiency, and were analyzed by the Pearson correlation and multiple linear regression tests. According to the results, there is a significant relationship between the uniformity among the dimensions of well-being (relationship with God, with self, with others, and with nature) and one dimension of meaning of life (valuable), and family efficiency. The analysis of regression also indicated that the uniformity between the two dimensions of relationship with others and with nature predicts almost 22% of couples' family efficiency, and the uniformity among dimensions of meaning of life cannot predict family efficiency. Therefore, the more couples are similar to each other in different personal dimensions, the more they have similar culture, world-view, and thought. As a result, kind relationships, respect, tolerance, comfort, and spiritual improvement among couples increase.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family efficiency
  • spiritual well-being
  • meaning of life
  • couples

مراجع

  1. قرآن کریم (1373). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. ناشر: دارالقرآن الکریم.

    1. آزادیان، عذرا.، و فتحی، سروش (1395). بررسی همسان‌‌همسری دربین زوجین تهرانی و تأثیر آن بر رضایت‌مندی از زندگی زناشویی. نشریه زن و جامعه (جامعه‌‌شناسی زنان)، 7، 85- 104.
    2. افشار، جلال (1389). همسر ایده‌‌آل. تهران: انتشارات طاق بستان.
    3. باگاروزی، دنیس (1387). بهبودبخشی صمیمیت در ازدواج. مترجم: رضازاده، سید محمدرضا.، و پورنقاش‌ تهرانی، سید سعید. تهران: دانشگاه الزهرا (س).
    4. برجعلی، محمود.، نجفی، محمود.، عیسی‌مراد، ابوالقاسم.، و منسوبی‌فر، حسن (1392). نقش بهزیستی معنوی و امیدواری در پیش‌بینی رضایت از زندگی دانشجویان. نشریه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 4(15)، 119-136.
    5. بشارت، محمدعلی.، خواصی، رقیه.، حمیدی، خاطره.، و رجایی، مهسا (1398). پیش‌بینی سازگاری زوجین بر اساس کمال‌گرایی معنوی/مذهبی و سلامت معنوی. نشریه روان‌‌شناسی خانواده، 6(2)، 3-14.
    6. تجویدی، منصوره.، بهرامی، توران.، ضیقمی‌محمدی، شراره.، و طالقانی، مونا (1396). ارتباط سلامت معنوی و رضایت زناشویی در زنان متأهل مراجعه‌‌کننده به مراکز بهداشت شهرستان کرج. نشریه دانشگاه علوم پزشکی البرز، 6(2)، 123-129.
    7. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    8. جدیری، جعفر.، و جان‌‌بزرگی، مسعود (1388). ساخت و اعتباریابی مقیاس رضامندی زناشویی اسلامی. نشریه روان‌‌شناسی و دین، 2(4)، 41-70.
    9. جعفری‌زاده، اسماء (1390). بررسی جایگاه سلامت معنوی در تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
    • حسین‌دخت قره‌‌حاجلویی، آرزو.، فتحی‌آشتیانی، علی.، و تقی‌زاده، محمداحسان (1392). رابطه هوش معنوی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی و رضایت زناشویی. نشریه روان‌‌شناسی و دین، 6(2)، 57-74.
    • دلاور، علی (1385). روش‌های تحقیق در روان‌‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات پیام‌‌نور.
    • دهداری، طاهره.، یاراحمدی، رسول.، تقدیسی، محمدحسین.، دانشور، ریحانه.، و احمدپور، جمال (1392). ارتباط بین داشتن معنا در زندگی با وضعیت استرس، اضطراب و افسردگی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1392. نشریه علمی-پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 1(3)، 83-92.
    • دهشیری، غلامرضا.، جعفری، عیسی.، سهرابی، فرامرز.، و نجفی، محمود (1388). رابطه بهزیستی معنوی و سلامت روانی دانشجویان. نشریه پژوهش‌های مشاوره (تازه‌های پژوهش‌های مشاور)، 8(31)، 65-78.
    • دهشیری، غلامرضا.، نجفی، محمود.، سهرابی، فرامرز.، و ترقی‌جاه، صدیقه (1392). ساخت و اعتباریابی پرسش‌‌نامه بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. نشریه مطالعات روان‌‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان‌‌شناختی دانشگاه الزهرا (س)، 9(2)، 73-98.
    • دورقی، خدیجه.، و همایی، رضوان (1395). بررسی رابطه‌ معنای زندگی با رضایت از زندگی در مددکاران بهزیستی شهرستان آبادان. اولین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در علوم انسانی. تهران: انجمن افق نوین علم و فناوری.
    • رفیعی، مرسده (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی و تنش‌زدایی تدریجی بر کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌‌شناختی زنان نابارور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌‌شناسی عمومی. دانشگاه پیام‌‌نور تهران.
    • سراج‌زاده، سیدحسین.، و رحیمی، فرشید (1392). رابطه دین‌‌داری با معناداری زندگی در یک جمعیت دانشجویی. نشریه راهبرد فرهنگ، 6(24)، 7-30.
    • شرفی، علی (1382). رابطه بین الگوهای ارتباط زناشویی و سلامت روان معلمان زن و همسران آنها در تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم.
    • شریفی، احمدحسین (1391). همیشه بهار؛ اخلاق و سبک زندگی اسلامی. قم: نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌‌ها، دفتر نشر معارف.
    • شمشیرگران، مرضیه.، و همایی، رضوان (1397). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی و مؤلفه‌های آن با دل‌زدگی زناشویی در کارکنان متأهل شرکت ملی حفاری استان خوزستان. نشریه رویش روان‌‌شناسی، 7(1)، 111-134.
    • صادقی، مسعود.، ایمنی، فاطمه.، و باوزین، فاطمه (1397). رضایت از زندگی دانشجویان: پیش‌بینی براساس دینداری، معنا در زندگی و انعطاف‌‌پذیری شناختی. نشریه مطالعات اجتماعی روان‌‌شناختی زنان، 16(4)، 195-222.
    • صادقی، منصوره‌السادات.، موسوی، جمال.، موتابی، فرشته.، و دهقانی، محسن (1394). رابطه تشابه ویژگی‌های شخصیتی زوجین و رضایت زناشویی. نشریه روان‌‌شناسی معاصر، 10(2)، 67-72.
    • عابدی، شادی.، فروغان، مهشید.، خانجانی، محمدسعید.، بخشی، عنایت‌الله.، و فرهادی، اکرم (1393). بررسی رابطه معنای زندگی و سلامت معنوی در سالمندان مقیم آسایشگاه‌های شهرستان شمیرانات. نشریه سالمند، 11(3)، 456-465.
    • عابدینی، مریم.، و کریمی‌اوتاری، بهزاد (1396). تأثیر معنادرمانی بر دل‌زدگی زناشویی، رضایت زناشویی و صمیمیت زناشویی. نشریه روان‌‌شناسی معاصر، 12(ویژه‌‌نامه)، 1135-1139.
    • عارفی، مختار.، محسن‌زاده، فرشاد.، قزلباشیان، زهرا.، صادق‌پور، آتوسا.، و شیخ‌اسمعیلی، دلینا (1393). همسانی شخصیتی، پنج عامل بزرگ شخصیت و رضایت زناشویی. نشریه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4(3)، 551-558.
    • عصاروردی، عبدالقادر.، و جلیلوند، محمدرضا (1390). ارتباط سلامت معنوی و رضایت از زندگی در کارکنان پرستاری بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد مشهد. نشریه مراقبت‌های نوین دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پژشکی بیرجند، 9(2)، 156-162.
    • فقیهی، علی‌نقی.، و رفیعی‌مقدم، فاطمه (1390). بررسی آموزه‌های دینی مؤثر در سلامت معنوی همسران. نشریه معرفت، 20(4)، 67-80.
    • فولادی، فائزه.، اژه‌ای، جواد.، غلامعلی‌لواسانی، مسعود.، برزگرکهنمویی، ساناز.، و جلوانی، راضیه (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر بهبود کیفیت زندگی زنان متأهل. نشریه آموزش و ارزشیابی، 6(21)، 127-141.
    • قادری، طاهره.، و مردانی، سمیه (1392). رابطه همسان همسری و مطلوبیت روابط زناشویی. نشریه برنامه‌‌ریزی رفاه و توسعه‌ اجتماعی، 4(15)، 87-129.
    • کجباف، محمدباقر.، سجادیان، پریناز.، کاویانی، محمد.، و انوری، حسن (1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. نشریه روان‌‌شناسی و دین، 4(4)، 61-74.
    • گواهی‌جهان، فاطمه (1386). رابطه بین داشتن معنا در زندگی و رضایت از زندگی زناشویی. نشریه روان‌‌شناسی و علوم تربیتی، 2(8)، 49-69.
    • مالکی، کفایت (1387). رابطه بین معنی زندگی و راهبردهای مقابله‌ای با احساس شادکامی در دانشجویان دانشگاه تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تبریز.
    • ماهینی، انیسه.، ماهینی، فاخته.، و علیزاده شیرازی، مژده (1396). بررسی جایگاه دیندای در معناداری زندگی (مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر). نشریه اندیشه نوین دینی، 13(51)، 56-41.
    • محبی‌کیا، راضیه (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی با رویکردهای شناختی رفتاری بر سازگاری زناشویی زنان. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره. دانشگاه شهید بهشتی.
    • محمدی، رحمت‌الله.، احمدی، سیداحمد.، اعتمادی، عذرا.، فاتحی‌زاده مریم.، و عابدی، احمد (1392). بررسی رابطه ساده و چندگانه بین سبک زندگی با تعالی خانواده. نشریه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 3(1)، 91-104.
    • معتمدی، عبدالله.، اعظمی، یوسف.، جلالوند، محمد.، و صدر، محمدمهرداد (1395). نقش منبع کنترل، معنای زندگی و روابط زناشویی در پیش‌بینی کیفیت زندگی بازنشستگان. نشریه پرستاری سالمندان، 3(2)، 46-62.
    • منجزی، فرزانه.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، و سودانی، منصور (1391). اثربخشی مهارت‌های ارتباطی با رویکرد اسلامی بر رضایت‌مندی زناشویی زوج‌ها. نشریه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 13(47)، 3-10.
    • موحد، احمد.، عباسی، زهره.، و اکبرزاده، احمد (1399). پیش‌بینی کارآمدی خانواده از طریق ابعاد سبک زندگی اسلامی در فرهنگیان شهر قاین. نشریه اسلام و مطالعات اجتماعی، 8(30)، 199-221.
    • موسوی، سیدولی‌اله.، پورشریف، آمنه.، رضایی، سجاد.، و قاسمی‌جوبنه، رضا (1397). الگوی ساختاری-جنسیتی برای روابط بین معنا در زندگی با صمیمیت و سازگاری زناشویی. نشریه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 13(50)، 153- 173.
    • نریمانی، محمد.، پرزور، پرویز.، عطادخت، اکبر.، و عباسی، مسلم (1394). نقش بهزیستی معنوی و پایبندی مذهبی در پیش‌بینی رضامندی زناشویی پرستاران. نشریه بالینی پرستاری و مامایی، 4(2)، 1-10.
    • نصیری، حبیب‌اله.، و جوکار، بهرام (1387). معناداری زندگی، امید، رضایت از زندگی و سلامت روان در زنان. نشریه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 6(2)، 157-176.
    • هاشمی‌نژاد، سمیه.، فقیهی، علی.، حسینی، سیدحمزه.، و سخایی، سیدمحمود (1393). همسان‌‌همسری از دیدگاه روان‌شناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه. نشریه اسلام و سلامت، 1(3)، 50-60.
    • هالفورد، کیم (1387). زوج‌‌درمانی کوتاه‌‌مدت. مترجم: تبریزی، مصطفی.، کاردانی، مژده.، و جعفری، فروغ. تهران: انتشارات فراروان.
    • هوشیاری، جعفر.، تقیان، حسن.، و صفورایی‌پاریزی، محمدمهدی (1395). هنجاریابی مجدد پرسش‌‌نامه سنجش کارآمدی خانواده با استفاده از نظریه سؤال-پاسخ. نشریه مطالعات اسلام و روان‌‌شناسی، 10(19)، 117-99.
    • هوشیاری، جعفر.، صفورایی‌پاریزی، محمدمهدی.، و نیوشا، بهشته (1393). رابطه کارآمدی خانواده با بهزیستی معنوی در دانشجویان و طلاب. نشریه علمی-پژوهشی مطالعات اسلام و روان‌‌شناسی، 8(15)، 87-102.
    • هوشیاری، جعفر.، و صفورایی‌پاریزی، محمدمهدی (1394). رابطه کارآمدی خانواده با بهزیستی روان‌‌شناختی در دانشجویان و طلاب. نشریه پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده، 2(4)، 77-91.
    1. یگانه، زهرا (1393). رابطه پایبندی مذهبی با رضایت زناشویی زوجین دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه سال تحصیلی 92-93. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه.
    2. Bandura, A., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Regalia, C., & Scabini, E. (2011). Impact of Family efficacy Beliefs on Quality of Family Functioning and Satisfaction with Family life. Applied psychology: an international review, 60(3), 421–448.
    3. Blum, J. S., & Mehrabian, A. (1999). Personality and temperament correlates of marital satisfaction. Journal of Personality, 67, 93-125.
    4. David, P., & Stafford, L. (2013). A Relational Approach to Religion and Spirituality in Marriage: The Role of Couples’ Religious Communication in Marital Satisfaction. Journal of Family Issues, 36(2), 232-249.
    5. Halford, K. J., & Matthew, S. (2007). Couple communicationin step families, family process. Academic Research libraries, 46, 421-432.
    6. Han, K., Weed, N. C., & Butcher, J. N. (2003). Dyadic agreement on the MMPI-2. Personality and Individual Differences, 35, 603-615.
    7. Hargie, O., & Dickson, D. (2004). Skilled interpersonal communication: Research, theory and practice, 4thed. East Sussex: routledge.
    8. Hinds, J., & Sparks, P. (2011). The Effective Quality of Human-natural Environment rela-tionships. Journal of evolutionary psychology, 9(3), 451-469.
    9. Imhonde, H. O., Oyaziwo, A., & Ifunanyachukwu, N. R. (2008). Effective communication, educational qualification and age as determinats of marital satisfaction among newly wedded-couples in a Nigeria, University. Pakistan Journal of Social Sciences, 5, 433-437.
    10. Janson, M. B., John, M. S., Scott, M. D., Benjamin, J. A., & David, C. (2011). Spiritual Well-Being as a Component of Health-Related Quality of Life: The Functional Assessment of Chronic Illness Therapy-Spiritual Well-Being Scale (FACIT-Sp). Religions, 2, 77-94.
    11. Kellert, S. R. (2005). Building for Life (Design-ing and Understanding the Human-Nature Connection). washington: Island Press.
    12. Lower, L. M. (2005). Couples with Young children. New York: Wiley Publisher.
    13. Nagaraja, A., Rajamma, N. M., & Reddy, S. V. (2012). Effect of parents’ marital satisfaction, marital life period and type of family on their children mental health status. Journal of Psychology, 3, 65-70.
    14. Peterson, B. D., Eifert, G. H., Feingold, T., & Davidson, S. (2009). Using Acceptance and Commitment Therapy to Treat Distressed Couples: A Case Study with Two Couples. Cognitive and Behavioral Practices, 16, 430-442.
    15. Petts, R. J. (2011). Parental Religiosity, Religious Homogamy, and Young Children's Well-Being. Sociology of religion, 72(4), 389-414.
    16. Schiling, E. A., Baucom, D. H., Burnett, C. K., Allen, E. S., & Rogland, L. (2003). Altering the cours of marriage: The effect of (PREP). Communication skills acquisition on couples risk of becoming martially distressed. Journal of Family Psychology, 17, 41-53.
    17. Shiah, Y. J., Chang, F., Chiang, S. K., Lin, I. M., & Tam, W. C. (2015). Religion and health: anxiety, religiosity, meaning of life and mental health. Journal Relig Health, 1(54), 35-45.
    18. Shibata, S., & Suzuki, N. (2004). Effects of an indoor plant on creative task performance and mood. Journal of psychology, 45, 373-381.
    19. Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53, 80-93.
    20. Suk-Sun, K. (2008). interdependence of spirituality and well-being among korean elders and family caregivers. the university of arizona. In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of doctor of philosophy.
    21. Victoria, L. B. (2008). Does marriage and relationship education improve couples’ communication? A meta – analytic study. Department of Marrige, Family and Human Development. Brigham Young University.
    22. Watson, D., Klohnen, E. C., Casillas, A., Simms, E., Haig, J., & Berry, D. S. (2004). Matchmakers and deal breakers: Analyses ofassortative mating in newlywed couples. Journal of Personality, 72, 1029-1068.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار