اعتبارسنجی سندی و محتوایی روایات منقول درباره همت زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائنات، ایران.

چکیده

در برخی منابع حدیثی و تفسیری روایاتی وجود دارد مبنی بر اینکه چون زن از مرد خلق شده است، همت زنان، معطوف به مردان و زینت و فساد در دنیاست. پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی سندی و محتوایی این روایات به‌روش توصیفی- اسنادی و با بهره‌گیری از ابزار نقد سندی- متنی حدیث انجام شد. بدین منظور منابع اصلی مکتوب حدیثی و تاریخی در این موضوع بررسی شد و روایات مربوطه مورد کنکاش قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر روایات مطروحه در این مورد از نظر سندی به‌دلیل رفع سند و یا ضعف و مجهول بودن راویان جزو روایات ضعیف است. خلقت زن از مرد موضوعی است که با آیات قرآن و روایات، متناقض است و با آموزه‏های اسرائیلی مطابقت دارد. با بررسی منابع تاریخی این احتمال تقویت می‌شود روایتی که همت زنان را زینت طلبی و فساد معرفی کرده‏است، به شخص خاصی اشاره داشته که موجب برپایی جنگ جمل شده‏است. اگر این احتمال نادیده گرفته‏شود، به‌دلیل مغایرت آن با آموزه‏های قرآنی و روایی و مخالفت سیاق کلام با سخن معصوم(ع) بگونه‏ای که ذکر همت زنان در کنار همت درندگان و حیوانات از طرفی، و جدا کردن مؤمنان از صنف زنان از طرفی دیگر از معصوم(ع) استبعاد دارد، نمی‏توان آن را به ایشان منتسب کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Documentary-Content Validation of Narratives on Women's Effort

نویسنده [English]

  • Meisam Kohan Torabi
Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Islamic Law, Bozorgmehr University of Ghayen, Ghayen, Iran.
چکیده [English]

In some Hadith and interpretive sources, according to some narratives, because women were created from men, women's effort is focused on men and causes decoration and corruption in the world. The present study was conducted with the aim of the documentary-content validation of these narratives with a descriptive-documentary method applying a documentary-textual critique tool of Hadith; thus, the main related written sources about Hadith and history were reviewed, and the related narratives were examined. The results demonstrated that most of the related narratives are documentarily weak due to the elimination of documents, and/or the weakness and ignorance of the narrators. The women's creation from men is an issue that is contrary to the Quranic verses and narratives, and it is consistent with Israeli teachings. Reviewing the historical sources reinforces the probability that the narrative which considers women's effort as decoration and corruption points at a specific person who caused Jamal war. If this probability is ignored, it cannot be attributed to an innocent; because of its opposition to the Quranic and narrative teachings, and the opposition of its context to the innocents' speech, so that it is unlikely that the innocents mention women's effort alongside predators' and animals' effort, on the one hand, and separate believers from women, on the other hand.

کلیدواژه‌ها [English]

  • validation
  • women's effort
  • critique of Hadith
  • spiritual vulgar
  • decoration
  • corruption
  1. * قرآن کریم (1385). مترجم: الهی قمشه‌ای، مهدی. تهران: پیام حق.

    1. ابن ابی‎الحدید، عبدالحمیدبن‎هبه‎الله (1404هـ.ق). شرح نهج‎البلاغه. قم: کتابخانه آیت‎الله مرعشی‎نجفی.
    2. ابن ابی‎حاتم، عبدالرحمان‎بن‎محمد (1419هـ.ق). تفسیرالقرآن‎العظیم. محقق اسعدمحمدطیب. ریاض: مکتبه نزارمصطفی‎الباز.
    3. ابن‎داود حلی، حسن‎بن‎علی (1383). کتابالرجال. تهران: دانشگاه تهران.
    4. ابن‎شعبه حرانی، حسن‎بن‎علی (1404هـ.ق). تحفالعقول. مصحح: غفاری، علی‎اکبر. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
    5. ابن‎غضائری، احمدبن‎حسین (1380). الرجال. محقق: حسینی‎جلالی، محمدرضا. قم: دارالحدیث.
    6. استرآبادی، محمدبن‎علی (1422هـ.ق). منهجالمقال فی تحقیق اهل الرجال. قم: مؤسسه آل‎البیت لإحیاء‎التراث.
    7. اعرابی، غلامحسین (1387). نگاهی نو به روایات آفرینش زن از دنده چپ مرد. نشریه پژوهشنامه قرآن و حدیث، 5، 47- 58.
    8. بلاغی، محمدجواد (بی‏تا). آلاءالرحمان فی تفسیرالقرآن. قم: انتشارات وجدانی.
    9. جوادی آملی، عبدالله (1389). زن در آئینه جمال و جلال.قم: انتشارات اسراء.
    10. جوادی‎آملی، عبدالله (1390). تفسیرتسنیم. قم: نشراسراء.
    11. حرعاملی، محمدبن‎حسن (1362). املالآمل. محقق: حسینی‎اشکوری، احمد. قم: دارالکتاب‎الإسلامی.
    12. حسینی، عبدالزهراء (1409هـ.ق). مصادر نهجالبلاغه و اسانیده. بیروت: دارالزهراء.
    13. حلی، حسن‎بن‎یوسف (1402هـ.ق). رجال حلی. مصحح: بحرالعلوم، محمدصادق. قم: شریف‎رضی.
    14. خوئی، سیدابوالقاسم (1372). معجم رجالالحدیث. بی‎جا: بی‌نا.
    15. رسولی‎راوندی، محمدرضا (1394). بررسی روایات امام علی (ع) در توصیف ویژگی‎های فردی زن. نشریه پژوهش‎نامه علوی، 12(6)، 49- 88.
    16. سیدرضی، محمدبن‎حسین (گردآورنده) (1414هـ.ق). نهجالبلاغه. محقق: صالح، صبحی. قم: هجرت.
    17. شاملی، عباسعلی (1380). منزلت زن در کلام امیرالمؤمنین(ع). نشریه مطالعات راهبردی زنان، 11، 24- 39.
    18. صابریان، علیرضا (1383). منزلت زن از منظر قرآن. نشریه انسان‌پژوهی دینی، 2(1)، 93- 111.
    19. صدوق، محمدبن‎علی‎بن‎بابویه (1385). علل‎الشرائع. قم: کتاب‎ فروشی داوری.
    20. طباطبایی، محمدحسین (1390هـ.ق). المیزان فی تفسیرالقرآن. بیروت: مؤسسه الأعلمی‎للمطبوعات.
    21. طبرسی، فضل‎بن‎حسن (1372). مجمع‎البیان فی تفسیرالقرآن. مصحح: رسولی، هاشم. تهران: ناصرخسرو.
    22. طبری، محمدبن‎جریر (1412هـ.ق). جامعالبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه.
    23. طوسی، محمدبن‎حسن (1420هـ.ق). فهرست کتبالشیعه و اصولهم. محقق: طباطبائی، عبدالعزیز. قم: مکتبه‎المحقق‎الطباطبایی.
    24. طوسی، محمدبن‎حسن (1427هـ.ق). رجالالطوسی. محقق: قیومی‎اصفهانی، جواد. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
    25. عیاشی، محمدبن‎مسعود (1380هـ.ق)، تفسیرالعیاشی. مصحح: رسولی محلاتی، سیدهاشم. تهران: المطبعه‎العلمیه.
    26. قطب‎الدین راوندی، سعیدبن‎هبه‎الله (1409هـ.ق). قصصالأنبیاء. مصحح: عرفانیان‎یزدی، غلامرضا. مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
    27. قمی، عباس (1403هـ.ق). سفینه البحار. بیروت: دارالتعارف.
    28. کدخدایی، محمدرضا (1395). خلقت زن در اسلام؛ فراتری یا فروتری. نشریه پاسخ، 1(1)، 27- 54.
    29. کشی، محمدبن‏عمر (1404هـ.ق). اختیارمعرفهالرجال. قم: مؤسسه آل‎البیت لإحیاء‎التراث.
    30. کلینی، محمدبن‎یعقوب (1407هـ.ق). الکافی. مصحح: غفاری، علی‎اکبر. تهران: دارالکتب‎الإسلامیه.
    31. مجلسی، محمدباقر (1404هـ.ق). مرآهالعقول فی شرح اخبار آلالرسول. تهران: دارالکتب‎الإسلامیه.
    32. محمودی، محمدباقر (1418هـ.ق). نهج‎السعاده فی مستدرک نهج‎البلاغه. مصحح: آل طالب، عزیز. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    33. مطهری، مرتضی (1383). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
    34. منتجب‎الدین‎الدین رازی، علی‎بن‎عبدالله (1366). فهرست منتجبالدین. قم: کتابخانه آیت‎الله مرعشی‎نجفی.
    35. نجاشی، احمدبن‎علی (1365). رجالالنجاشی. محقق: شبیری‎زنجانی، موسی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.