بررسی و تبیین راهبرد‌‌های تربیت جنسی دختران نوجوان در خانواده و جامعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی برنامهریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران. (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران.

3 کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

ساحت تربیت زیستی و بدنی ازجمله ساحت‌‌‌های شش‌گانه تربیتی سند تحول بنیادین است که ذیل مقوله‌‌‌های آن توجه به تربیت جنسی مطرح شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی، بررسی و تبیین راهبرد‌‌های تربیت جنسی دختران نوجوان به‌روش کیفی از نوع داده‌بنیاد انجام شد. جامعه پژوهش حاضر شامل صاحب‌نظران حوزه‌‌‌های تربیت اسلامی بودند که به‌روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 28 نفر از ایشان با ملاک رسدین به اشباع نظری در داده‌‌‌های مصاحبه، مورد مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته قرار گرفتند و داده‌‌‌ها با استفاده از سیستم کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. یافته‌‌‌ها نشان داد که در برنامه تربیت جنسی باید به دو راهبرد درون‌خانواده و برون‌خانواده توجه شود. راهبرد درون‌خانواده شامل برنامه پرورش‌محور، مدیریت رفتار‌‌ها و فعالیت‌‌‌های دختران در خانواده و توانمندسازی علمی والدین درباره تربیت جنسی است. راهبرد برون‌خانواده شامل فرهنگ‌سازی براساس آموزه‌‌‌های دینی، حمایت جامعه، چالش‌‌‌های محدودکننده، مؤثر و عوامل اثربخش بر تربیت جنسی است. براین‌اساس، تربیت جنسی یک فرایند است و در هنگام تدوین راهبرد‌‌های آن باید هم به محیط درونی و هم به محیط بیرونی خانواده توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing and Explaining the Sexual Education Strategies of Adolescent Girls in Family and Society

نویسندگان [English]

  • Seyed Hassan Husseini Kheirabadi 1
  • Hussein Momeni Mahmouei 2
  • Tahereh Raei Raei 3
1 Ph.D. in Curriculum Planning, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Torbat-e Heydariyeh Branch, Torbat-e Heydariyeh, Iran. (Corresponding Author)
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Torbat-e Heydariyeh Branch, Torbat-e Heydariyeh, Iran.
3 M.A. in Philosophy and Islamic Theology, Department of Theology and Islamic Knowledge, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

The sexual education is a subcategory of the physical education that is among the six educational topics of the document of fundamental change. This qualitative research was conducted with the purpose of identifying, analyzing, and explaining the sexual education strategies of adolescent girls with the method of grounded theory. The population included the experts of Islamic education and, based on the theoretical saturation of the interview, 28 people were purposefully selected and were interviewed through in-depth semi-structured interviews. The data were analyzed with the system of open, axial, and selective coding. According to the findings, two intra-family and extra-family strategies should be taken into account in sexual education program. The intra-family strategy includes training-oriented program, the management of girls' behaviors in the family, and scientific empowerment of parents on sexual education. The other strategy consists of the development of culture based on religious teachings, society support, limiting and effective challenges, and effective factors on sexual education. Consequently, sexual education is a process and it is necessary to consider both the intra-family and extra-family environments in formulating its strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sexual education of girls
  • family
  • adolescent girls
  • extra-family factors
  • intra-family factors

مراجع

  1. * قرآن کریم (1389). مترجم: محمدمهدی، فولادوند. قم: چاپخانه بزرگ قرآن کریم.

    1. ابراهیمی هرستانی، اصغر.، مهرام، بهروز.، و لیاقتدار، محمدجواد (1394). واکاوی برنامه درسی مغفول برای تربیت جنسی دانش‌آموزان پسر مقطع راهنمایی تحصیلی. نشریه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 12(2)، 26- 40.
    2. احمدی، سیده طاهره (1395). نیازسنجی برنامه درسی تربیت جنسی از دیدگاه دبیران دوره متوسطه ناحیه یک آموزش‌وپرورش شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. مرودشت. ایران.
    3. اسلامیان، زهرا.، سعیدی‌رضوانی، محمود.، و غفاری، ابوالفضل (1398). شناسایی و اولویت‌بندی پیام‌‌های مرتبط با خویشتن‌داری جنسی دانش‌آموزان، نشریه تربیت اسلامی، 14(4)، 175- 194.
    4. امینی، محمد.، تمنایی‌فر، محمدرضا.، و پاشایی، رقیه (1397). بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش‌آموزان. نشریه علمی پژوهش‌‌های برنامه درسی، 4(1)، 170- 202.
    5. تربتی، سروناز.، تاجیک‌اسماعیلی، سمیه.، و خسروی، نیکا (1398). مطالعه کیفی تربیت جنسی نوجوانان و عوامل زمینه‌ساز آن. نشریه مطالعات جامعه‌شناسی، 45(4)، 77- 104.
    6. ثابت، حافظ (1396). تربیت جنسی در اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    7. حسامی، فاران (1397). تربیت جنسی از تولد تا 9 سالگی. تهران: دانژه.
    8. شریعتمداری، علی (1386). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
    9. شفیع‌آبادی، عبدالله (1393). فنون تربیت کودک. تهران: چهر.
    10. شمشیری، بابک (1396). جایگاه تربیت فرهنگی در نظام تربیت معلم. نشریه پژوهش در تربیت معلم، 1(2)، 109- 124.
    11. صوفی، فاطمه (1390). تحلیل کتاب‌‌های دوره راهنمایی براساس ‌مؤلفه‌‌های پژوهش‌محوری. رساله دکتری. دانشگاه الزهرا(س). تهران. ایران.
    12. طاوسی، سمیرا.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، و سلیمی‌بجستانی، حسین (1399). اثربخشی آموزش مؤلفه‌‌های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب دختران پایه پنجم و ششم شهرستان قدس. نشریه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 11(4)، 117- 138.
    13. کانت، امانوئل (1372). اندیشه‌هایی در باب آموزش‌وپرورش. مترجم: شکوهی، غلامحسین. تهران: دانشگاه تهران. ایران.
    14. گل‌پرور، فرشته.، گل‌پرور، فیروزه.، و گل‌پرور، حبیبه (1395). بررسی ادراک نیرو‌‌های انسانی مدارس از چالش‌‌های مشاوره در مدارس ایران. دومین همایش ملی روان‌شناسی مدرسه. اردبیل. ایران.
    15. محمدبیگی، رضا.، فقیهی، علیرضا.، و ناطقی، فائزه (1397). بررسی برنامه درسی تربیت جنسی در دوره ابتدایی براساس ‌دیدگاه معلمان و ارائه راهکار‌‌های مطلوب از دیدگاه متخصصان. نشریه نظریه و عمل در برنامه درسی، 12(4)، 141- 166.
    16. محمدجانی، صدیقه.، یارمحمدیان، محمدحسین.، کجباف، محمدباقر.، و قلتاش، عباس (1395). الگوی برنامهدرسی تربیت جنسی برای دوره نوجوانی براساس ‌قرآن و روایات معصومین. نشریه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(3)، 19- 44.
    17. محمدی، مهدی.، و مرزوقی، رحمت‌الله (1391). پیش‌فرض‌های برنامه درسی آموزش سلامت جنسی از منظری اسلامی. نشریه پژوهش‌های برنامه درسی، 1(2)، 53- 89.
    18. محمدی‌پویا، سهراب.، ایمان‌زاده، علی.، محمدی‌پویا، فرامرز.، و زارعی، احمد (1398). پدیدارشناختی موانع برنامه درسی تربیت جنسی در مقطع متوسطه. نشریه دین و ارتباطات، 22(1)، 303- 324.
    19. مزیدی، محمد.، و خدمتیان، محمد (1396). ارائه الگوی تربیت جنسی با تکیه بر دیدگاه‌‌های اندیشمندان مسلمان. نشریه تربیت اسلامی، 12(2)، 161- 183.
    20. میسکل، سیسل.،و هوی، وین (1382). مدیریت آموشی: تئوری، تحقیق و عمل.  مترجم: عباس‌زاده، محمد. ارومیه: دانشگاه ارومیه.
    21. میکائیلو، غلامحسین.، و سلطان‌القرائی، خلیل (1394). اهداف و روش‌‌های تعلیم و تربیت از دیدگاه اسلام. نشریه بصیرت و تربیت اسلامی، 12(4)، 97- 121.
    22. هاشمی، تورج.، گل‌پرور، فرشته.، و فتحی‌آذر، اسکندر (1394). اثربخشی برنامه شناخت و مقابله با قلدری بر باور‌‌ها و دیدگاه‌‌های معلمان درباره قلدری و خودکارآمدی آنان. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(2)، 40- 55.

     

    1. Ahmed, F., Shahzad, K., Aslam, H., Bajwa, S. U., & Bahoo, R. (2016). The role of collaborative culture in knowledge sharing and creativity among employees. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 10(2), 335- 358.
    2. Amini, M., Rahimi, H., & Rasouli, Z. (2016). Sex education gaps in university curriculum. Journal of Research Development in Nursing & Midwifery, 13(1), 54- 61.
    3. Coelho, V. A., Sousa, V., & Marchante, M. (2015). Development and Validation of the Social and Emotional Competencies Evaluation Questionnaire. Journal of Educational and Developmental Psychology, 16(3),139- 147.
    4. Duffy, B., Fotinatos, N., Smith, A., & Burke, J. (2018). Puberty, health and sexual education in Australian regional primary schools: Year 5 and 6 teacher perceptions. Sex Education, 13(2), 186- 203.
    5. Francoeur, R. T., & Noonan, R. J. (2004). The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality. New York and London: Continuum.
    6. Halstead, M., & Reiss, M. (2003). A review of interventions with parents to promote the sexual health of their children. Journal of Adolescent Health, 52(1), 4–27.
    7. Huq, A., & Gilbert, D. (2017). All the world’s a stage: Transforming entrepreneurship education through design thinking. Education and Training, 59(2), 155 -170.
    8. Kumar, M. M., Lim, R., Langford, C., Seabrook, J. A., Speechley, K. N., & Lynch, T. (2013). Sexual knowledge of Canadian adolescents after completion of high school sexual. Clinical psychology review,29(1),1- 23.
    9. Newman, F., & Shean, S. (2020). Attitudes Toward Sex Offenders And Moral Development. Unpublished Doctoral dissertation. College of William and Mar. United States of America.
    10. Olsson, S., & Joelsson, L. (2020). Reducing or reproducing gender norms: An ethnographic study based on observations in Ugandan preschools. Unpublished Doctoral dissertation. Linnaeus University. Sweden.
    11. Rahmani, A., Merghati- Khoei, E., & Fallahi, A. (2018). Perceived advantages and disadvantages of sex education in young women: A qualitative study. Int J High Risk Behav Addict, 7(2), 567- 599.
    12. Telljohann, S. K., Symons, C. W., Pateman, B., & Seabert, D. (2009). Parents perception, students and teachers attitude towards school sex education. Ethiopian journal of Health Sciences, 22(2), 99- 106.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار