رابطه علّی ادراک سبک‌‌‌های فرزندپروری و جهت‌گیری‌ مذهبی با میانجی‌گری کارکرد سبک‌‌‌های تفکر دانشجویان دختر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه بیرجند، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه علّی سبک‌‌‌های فرزندپروری و جهت‌گیری‌ مذهبی با میانجی‌‌گری سبک‌‌‌های تفکر به‌روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. ‌‌جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای تعداد 250 نفر از ایشان برای گروه نمونه انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش بااستفاده از پرسش‌نامه‌‌‌های سبک‌‌‌های فرزندپروری بامریند، جهت‌گیری مذهبی آلپورت و فیگن و سبک‌‌‌های تفکر استرنبرگ و واگنر جمع‌آوری شد. نتایج نشان‌دهنده برازش مناسب آزمون مدل باتوجه به شاخص‌‌‌های برازندگی بود و نتایج آزمون بوت استراپ برای مسیر سبک فرزندپروری مقتدرانه به مذهب درونی از طریق میانجی‌گری سبک تفکر قضایی معنی‌دار بود. همچنین نتایج نشان داد که سبک فرزندپروری مقتدرانه بر سبک تفکر قضایی و سبک تفکر اجرایی دارای اثر مثبت و معنی‌دار است. همچنین سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه اثر منفی بر سبک تفکر اجرایی داشت و سبک فرزندپروری مستبدانه درای اثر مثبت بر سبک تفکر اجرایی است؛ سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه دارای اثر مثبتی بر مذهب بیرونی است، سبک تفکر قانون‌گذارانه بر مذهب درونی دارای اثر منفی و سبک تفکر قضایی اثر مثبتی بر مذهب درونی داشت. براین‌اساس، می‌توان گفت که سبک‌ تربیتی مقتدرانه بر انتخاب سبک‌ تفکر فرزندان تأثیر دارد و سبب درونی‌سازی ارزش‌‌ها و معارف دینی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Causal Relationship of Conceiving Parenting Styles and Religious Orientation with the Mediation of the Functions of Girl Students' Thinking Styles

نویسندگان [English]

  • Houshang Garavand 1
  • Hamideh Pakmehr 2
  • Sadegh Hamedinasab 3
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University, Khoramabad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Imam Reza International University, Mashhad, Iran. (Corresponding Author)
3 Ph.D. in Curriculum Planning, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Science and Psychology, University of Birjand, Iran.
چکیده [English]

This correlational research was conducted with the purpose of investigating the causal relationship of conceiving parenting styles and religious orientation with the mediation of the functions of thinking styles with a quasi-experimental method. The population was all undergraduate girl students of Ferdowsi University of Mashhad, and 250 girls were randomly selected as the sample. The data were gathered with Baumrind's parenting styles questionnaire, Allport's and Figen's religious orientation scale, and Strenberg's and Wagner's thinking styles questionnaire. The results showed that according to the fit indices, there is an appropriate fit of the model test. The results of bootstrap test were meaningful for the path of authoritarian parenting style to internal religion through the mediation of judicial thinking style. Moreover, authoritarian parenting style has a positive and significant effect on both judicial thinking style and executive thinking style. Careless parenting style has a negative effect on executive thinking style, and autocratic parenting style has a positive effect on executive thinking style. In addition, careless parenting style has a positive effect on external religion, legal thinking style has a negative effect on internal religion, and judicial thinking style has a positive effect on internal religion. Therefore, it can be said that authoritarian parenting style influences the choice of children's thinking style and causes the internalization of religious values and knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parenting styles
  • religious orientation
  • thinking styles
  • students

مراجع

  1. آقایانی چاوشی، اکبر.، طالبیان، داوود.، طرخورانی، حمید.، صدقی جلال، هما.، فتحی آشتیانی، علی.، و آزرمی، هاله (1387). بررسی رابطه نماز با جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان. نشریه علوم رفتاری، 2(2)، 149-156.
  2. بهرامی احسان، هادی (1380). بررسی‌ مقدماتی‌ میزان اعتبار و قابلیت اعتماد مقیاس جهت‌گیری مذهبی‌. نشریه روان‌شناسی و علوم تربیتی، 31(1)، 67-90.
  3. حبیبی، آرش (1391). آموزش کاربردی نرم‌افزار لیزرل: مدل‌‌یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
  4. حسینی، مهتاب سادات.، حاجی‌‌زادگان، مرضیه.، و طاهری‌‌فر، زهرا (1399). نقش میانجی‌گری سبک‌های تفکر در رابطه هوش و خلاقیت. نشریه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 11(4)، 227-243.
  5. حکمی، محمد.، شمس اسفندآباد، حسن.، و شامحمدی، فاروق (1390). مقایسه صفات شخصیت، تکانشگری و جهت‌‌گیری مذهبی در میان افراد عادی و زندانیان. نشریه پژوهش اجتماعی، (4)14، 105-118.
  6. خلیلی‌فر، مینا.، کاظمی، سلطانعلی.، و جاویدی، حجت‌الله (۱۳۹۲). مطالعه تأثیر سبک فرزندپروری والدین بر سبک جهت‌گیری مذهبی در دانش‌آموزان. نشریه تربیت تبلیغی، ۱(۱)، ۵۷- 83.
  7. رحمت‌‌زهی، خدانظر.، خزایی، عبدالحکیم.، و جوادیان، جواد (1396). بررسی رابطه بین سبک‌های فرزندپروری والدین با سبک‌های تفکر و سبک‌های حل مسئله در دانش‌‌آموزان ابتدایی شهرستان خاش. نشریه روان‌شناسی و علوم رفتاری ایران، 10(-)، 57-64.
  8. سرمدی، محمود (1388). واژگان‌‌پژوهی قرآنی. قم: نورالهدی.
  9. سیدرضی (1387). نهج‌البلاغه. مترجم: امامی، جعفر. قم: انتشارات امام علی‌ بن ‌ابی‌طالب(ع).
  10. صباغ کرمانی، لیدا (1395). سبک تفکر اسلامی، مقدمه سبک زندگی اسلامی. دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت. تهران.
  11. صیدی، زهرا (1393). بررسی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی والدین و سبک‌های فرزندپروری به‌‌کارگرفته‌شده در تربیت فرزندان. مجموعه مقالات کنگره ملی آسیب‌شناسی خانواده. تهران: بی‌نا.
  12. عباسی، مهدی.، و جان‌بزرگی، مسعود (1389). رابطه ابعاد جهت‌‌گیری مذهبی با پایداری هیجانی. نشریه روان‌شناسی دین، 2(3)، 5-18.
  13. علوی لنگرودی سید کاظم، صالح‌زاده مریم.، و منتظری هدش، مریم (1394). بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و گرایش به تفکر انتقادی با راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان دختر دوره کارشناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه یزد. نشریه طلوع بهداشت، ۱۴(۵)، ۱۶۲-۱۷۲.
  14. قدومی‌زاده، فاطمه.، و فولادچنگ، محبوبه (1394). واسطه‌گری جهت‌گیری مذهبی دانشجویان در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و گرایش به تفکر انتقادی. نشریه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 1(1)، 107- 132.
  15. کمری سنقرآبادی، سامان.، و فتح‌‌آبادی، جلیل (1391). بررسی نقش جهت‌‌گیری مذهبی و امید به زندگی در میزان رضایت از زندگی. نشریه پژوهش‌‌های نوین، 7(28)، 163-182.
  16. گراوند، هوشنگ.، حسینی، سید علی‌اکبر.، و سلطانی احمدچالی، یاسر (1390). بررسی رابطه بین سبک‌های تفکر با ادراک سبک‌های فرزندپروری والدین در دانشجویان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی روان‌شناسی. تهران: بی‌نا.
  17. مرکز مطالعات و پاسخ‌‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم (1400). سامانه پاسخ‌‌گویی به سوالات و شبهات. مشاهده شده در https://www. pasokh. org/fa/question/view/10796
  18. مسلمان، مهسا.، عطادخت، اکبر.، و مهدوی، علی (1399). بررسی میزان دانش عصب‌شناختی، سبک‌های تفکر و ترجیح سبک تدریس معلمان مدارس ابتدایی شهرستان آمل. نشریه پویش در آموزش علوم انسانی، 5(19)، 101-118.
  19. نعیمی، ابراهیم.، کاظمی، زینب.، و دهقان، کبری (۱۳۹۵). تحلیل کانونی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی و باورهای غیرمنطقی در سالمندان. نشریه مطالعات روان‌شناسی بالینی، ۲۳(۱۶)، 179- 199.
  20. وفاپور، حسنا.، مولایی‌‌ پارده، علی.، مرادی، آسیه.، و کریمی، پروانه (1398). نقش سبک‌های فرزندپروری و جهت‌گیری مذهبی والدین در پیش‌بینی هوش معنوی فرزندان آنها. نشریه رویش روان‌شناسی، ۸(۱)، ۱۳۷- ۱۴۲.
  21. یعقوبی، حسن.، پاک، راضیه.، و کرد، هیله (1398). بررسی رابطه بین سبک شناختی با جهت‌گیری مذهبی در دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. نشریه رویش روان‌شناسی، 8(5)، 57- 64.
  22. Agarwal, N., & Rani, P. (2020). Thinking Styles: An Overview. International Journal of Art & Higher Education, 4(2), 1-3.
  23. Ahmadi, E., & Kazemi, S. A. (2021). The Relationship between Weight Efficacy Life Style Dimensions and Perceived Parental Styles Dimensions with Psychological Well-being in Students. Journal of Research and Health, 11(2), 123- 130.
  24. Aldhafri, S., Alrajhi, M., Alkharusi, H., Al-Harthy, I., Albarashdi, H. S., & Alhadabi, A. (2020). Parenting Styles and Academic Self-Efficacy Beliefs of Omani School and University Students. Education Sciences, 10(9), https://doi.org/10.3390/educsci10090229
  25. Bibi, A., Hayat, R., Hayat, N., Zulfiqar, S., Shafique, N., & Khalid, M. A. (2021). Impact of Parenting Styles on Psychological Flexibility Among Adolescents of Pakistan: A Cross-Sectional Study. Child and Adolescent Social Work Journal,  39, 313–322
  26. Calzada, E. J., Sales, A., & O'Gara, J. L. (2019). Maternal depression and acculturative stress impacts on Mexican-origin children through authoritarian parenting. Journal of Applied Developmental Psychology,63, 65- 75.
  27. Checa, P., & Abundis-Gutierrez, A. (2018). Parenting styles, academic achievement and the influence of culture. Psychology and Psychotherapy: Research Study, 1(4), 1- 3.
  28. Du, Y. (2019). Developing an integrated biosocial theory to understand juvenile delinquency: from the social, cognitive, affective, and moral (scam) perspectives. International Journal of Contemporary Pediatrics, 6(2), 897- 903.
  29. Dwisarini, N. M. S. (2020). Direct and indirect effects of parenting style, self-efficacy, and achievement motivation on science learning achievement of junior high school students. JURNAL PENDIDIKAN SAINS (JPS), 8(1), 32- 40.
  30. Fan, J., & Zhang, L. F. (2014). The role of perceived parenting styles in thinking styles. Learning and Individual Differences,32, 204- 211.
  31. Ghorbani, N., Watson, P., Zarehi, J., & Shamohammadi, K. (2010). Muslim extrinsic cultural religious orientation and identity: Relationships with social and personal adjustment in Iran. Journal of Beliefs & Values, 31(1), 15- 28.
  32. Güner, P., & Erbay, H. N. (2021). Prospective mathematics teachers’ thinking styles and problem-solving skills. Thinking Skills and Creativity, DOI:10.1016/j.tsc.2021.100827
  33. Hayek, J., Tueni, M., Schneider, F., & de Vries, H. (2021). Parenting style as longitudinal predictor of adolescents’ health behaviors in Lebanon. Health Education Research, 36(1), 100- 115.
  34. He, H., Usami, S., Rikimaru, Y., & Jiang, L. (2021). Cultural Roots of Parenting: Mothers’ Parental Social Cognitions and Practices from Western US and Shanghai/China. Frontiers in Psychology, doi: 3389/fpsyg.2021.565040
  35. Holmes, R. M., Liden, S., & Shin, L. (2013). Children's Thinking Styles, Play, and Academic Performance. American Journal of Play, 5(2), 219- 238.
  36. Hu, X., & Cheng, S. (2020). Religious orientation, religious involvement, and religious coping predict university students’ thinking styles. British Journal of Religious Education, 1-13. https://doi.org/10.1080/01416200.2020.1867960
  37. Jokić, B., & Purić, D. (2019). Relating rational and experiential thinking styles with trait emotional intelligence in broader personality space. Europe's journal of psychology, 15(1), 140- 157.
  38. Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford publications.
  39. Kobasa, S. C., Maddi, S. R., & Zola, M. A. (1983). Type A and hardiness. Journal of behavioral medicine, 6(1), 41- 51.
  40. Kuppens, S., & Ceulemans, E. (2019). Parenting styles: A closer look at a well-known concept. Journal of child and family studies,28(1), 168-181.
  41. Macmull, M. S., & Ashkenazi, S. (2019). Math anxiety: The relationship between parenting style and math self-efficacy. Frontiers in psychology, 10, doi: 10.3389/fpsyg.2019.01721
  42. Maddi, S. R., Khoshaba, D. M., Harvey, R. H., Fazel, M., & Resurreccion, N. (2011). The personality construct of hardiness, V: Relationships with the construction of existential meaning in life. Journal of Humanistic Psychology, 51(3), 369- 388.
  43. Martinez, I., Garcia, F., Veiga, F., Garcia, O. F., Rodrigues, Y., & Serra, E. (2020). Parenting styles, internalization of values and self-esteem: A cross-cultural study in Spain, Portugal and Brazil. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17, doi:10.3390/ijerph17072370
  44. Meyers, L. S., Gamst, G., & Guarino, A. J. (2016). Applied multivariate research: Design and interpretation. California: Sage publications.
  45. Michaels, J. L. (2021). Individual Differences in Religious Motivation Influence How People Think. Journal for the scientific study of religion, 60(1), 64-82.
  46. Moughrabi, F. (1995). Islam and religious experience. Handbook of religious experience.
  47. Munir, A., & Malik, J. A. (2020). Mediating role of religious orientation and moral character for the relationship between parent and peer attachment and delinquency. Cogent Psychology, 7(1), 1761042.
  48. Munir, A., Malik, J., & Abbas, G. (2019). Development, validation, and psychometric evaluation of a comprehensive instrument measuring morality (CIMM). TPM, 26(1), 76– 91.
  49. Pargament, K. I. (2001). The psychology of religion and coping: Theory. New York: Guilford press.
  50. Pramudyani, A. V. R. (2021). Jurnal Obsesi: Jurnal Pendidikan Anak USIA Dini. Jurnal Obsesi: Jurnal Pendidikan Anak USIA Dini, 5(1), 51- 59.
  51. Sahithya, B. R., Manohari, S. M., & Vijaya, R. (2019). Parenting styles and its impact on children–a cross cultural review with a focus on India. Mental Health, Religion & Culture,22(4), 357- 383.
  52. Situmorang, D. D. B., & Salim, R. M. A. (2021). Corrigendum to “Perceived parenting styles, thinking styles, and gender on the career decision self-efficacy of adolescents: how & why? Heliyon, 7(4), 12-25.
  53. Tiliopoulos, N., Bikker, A. P., Coxon, A. P., & Hawkin, P. K. (2007). The means and ends of religiosity: A fresh look at Gordon Allport’s religious orientation dimensions. Personality and Individual Differences, 42(8), 1609- 1620.
  54. Tonetto, L. M., Brust-Renck, P. G., Ruecker, S., Fogliatto, F. S., & Pacheco, D. A. D. J. (2021). Differences in thinking styles across professionals with different academic backgrounds when developing a product. Architectural Engineering and Design Management, 17(2), 3- 16.
  55. Xiong, R., Li, S. D., & Xia, Y. (2020). A longitudinal study of authoritative parenting, juvenile delinquency and crime victimization among Chinese adolescents. International journal of environmental research and public health, 17(4), doi: 3390/ijerph17041405
  56. Zhang, L. F., & Sternberg, R. J. (2005). A threefold model of intellectual styles. Educational psychology review, 17(1), 1- 53.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار