بررسی و تحلیل تعارض قاعده لزوم معاشرت‌به‌معروف با الزامات فقهی -حقوقی در حوزه روابط زوجین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استادیار، گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دانشیار، گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

ازجمله باورهای اجتماعی در حوزه خانواده این است که در روابط زوجین باید آداب و رسوم، عرفیات و اخلاق حاکم باشد و با منطق شرعی و قانونی نمی‌توان و نباید به مسائل روابط زوجین وارد شد. براین‌اساس، برخی چندان موافق با الزامات شرعی و قانونی در حوزه روابط زوجین نیستند و معتقدند قرآن کریم نیز با احاله امر به عرف این اندیشه را تأیید کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل تعارض قاعده لزوم معاشرت‌به‌معروف با الزامات فقهی -حقوقی در حوزه روابط زوجین به‌روش تحلیلی- اسنادی انجام شد. بدین منظور کلیه منابع مکتوب فقهی در حوزه روابط زوجین در خانواده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی‌ها نشان داد که هم در استنباط احکام فقهی روابط زوجین و هم نظام قانونگذاری باید قاعده معاشرت‌به معروف‌مورد توجه قرار گیرد. همچنین این نتیجه حاصل شد که الزامات فقهی و حقوقی به تنها با قاعده معاشرت‌به‌معروف در تعارض نیست، بلکه یکی از ضمانت اجراهای قاعده لزوم معاشرت‌به‌معروف است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reviewing and Analyzing the Conflict between the Rule of the Necessity of Behaving Reasonably and Jurisprudential-Legal Requirements in Marital Relationships

نویسندگان [English]

  • Mostafa Nemati 1
  • Mohammad Ali Heidari 2
  • Masoud Raei Dehaqi 3
1 Ph.D. Student in Theology, Islamic Azad University, Najafabad Branch, Najafabad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Theology, Islamic Azad University, Najafabad Branch, Najafabad, Iran. (Corresponding Author)
3 Associate Professor, Department of Theology, Islamic Azad University, Najafabad Branch, Najafabad, Iran.
چکیده [English]

One of the social beliefs in the field of family is that customs and ethics should be governed in marital relationships, and a Sharia and legal logic cannot and should not be involved in this matter. In this regard, some people don't agree with Sharia and legal requirements in marital relationships and believe that the Holy Quran confirms that by ordering to follow customs. This analytical-documentary research was conducted with the aim of reviewing and analyzing the conflict between the rule of the necessity of behaving reasonably and jurisprudential-legal requirements in marital relationships; thus, all written jurisprudential sources in the field of marital relationships within family were analyzed. The results demonstrated that the rule of the necessity of behaving reasonably should be taken into account in both extracting the jurisprudential rulings of couples' relationships and legislative system. Moreover, jurisprudential and legal requirements are not only in conflict with the rule of the necessity of behaving reasonably, but they are one of the executive guarantees of the rule of the necessity of behaving reasonably.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rule of the necessity of behaving reasonably
  • jurisprudential requirements of marital relationships
  • legal regulations of marital relationships
  • marital relationships

مراجع

  1. قرآن کریم (1388). مترجم: شیرازی، ناصرمکارم. قم: اسوه.
    1. ابن براج طرابلسى، قاضی عبد الغزیز (1406هـ.ق). المهذب. قم: اول.
    2. ابن‌فارس، احمدبن فارس (1404هـ.ق). مقاییس‌اللغه. قم: مکتب‌الاعلام الاسلامی.
    3. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم ( 1405هـ.ق). لسان العرب. قم: ادب الحوزه.
    4. اصفهانى، سید ابوالحسن.، و موسوی‌خمینى، سیدروح الله (1380). وسیلة النجاة. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
    5. انصاری، مسعود (1384). دانشنامه حقوق خصوصی. تهران: محراب فکر.
    6. بلاغی، عبدالحجه (1386). حجة التفاسیر. قم: حکمت.
    7. تبریزی، میرزا‌جواد (‌1380). ‌المسائل المنتخبه. ‌قم: ‌دارالصدیقه‌الشهیده.
    8. جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1390). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
    9. جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1392). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
    10. جوادی‌آملی، عبدالله (1393). تفسیر تسنیم. قم:‌ اسراء.
    11. حرعاملی، محمدبن حسن (1409هـ.ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت.
    12. حیدری، محمدعلی.، و عندلیب، حسین (1394). جایگاه و نقش مبانی فقهی در مواجهه با پدیده جهانی شدن. مجموعه مقالات ششمین همایش بین المللی ادیان توحیدی. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. شعبه اصفهان.
    13. راغب اصفهانى، حسین‌بن‌محمد (1412هـ.ق). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان: دار‌العلم.
    14. رشیدرضا، محمد (1393هـ.ق). تفسیر المنار. بیروت: دارالمعرفه.
    15. صادقی‌تهرانی، محمد (1406هـ.ق). الفرقان فی تفسیر القرآن. قم: فرهنگ اسلامی.
    16. صدر، محمدباقر (1395هـ.ق). المعالم الجدیده. تهران: مکتبه النجاح.
    17. صدر، محمدباقر (1403هـ.ق). الفتاوى الواضحة وفقاً لمذهب أهل البیت(ع). لبنان: دارالتعارف للمطبوعات.
    18. طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹0هـ.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. لبنان: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    19. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1373). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
    20. الطوسی، ابن‌حمزه (1408هـ.ق). الوسیله. قم: منشورات مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی.
    21. طوسی، محمدبن‌حسن (۱۳۸۷هـ.ق). المبسوط فی الفقه الامامیه. تهران: مکتبة المرتضویة.
    22. ‌عاملی جبعی(شهیدثانی)، زین‌الدین‌بن احمد (1410هـ.ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: داوری.
    23. عاملی جبعی(شهیدثانی)، زین‌الدین‌بن احمد (1410هـ.ق). مسالک الافهام. بی‌جا: المعارف الاسلامیه.
    24. علیدوست، ابوالقاسم.، و عشایری‌منفرد، محمد (1390). بازپژوهی خروج از منزل بدون اذن شوهر از منظر قاعده لاضرر. نشریه مطالعات راهبردی زنان، 15، 43- 73.
    25. عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی عمید. تهران: راه رشد.
    26. عندلیب، حسین (1398). ارتکازات عرفی در فقه و حقوق. قم: مرکز بین‌المللی توسعه علم.
    27. فاضل‌لنکرانی، محمد (1383). جامع المسائل. قم: انتشارات امیرالعلم.
    28. فاضل‌مقداد، مقدادبن عبدالله (۱۳۷۳). کنز العرفان فی فقه القرآن. تهران:‌ مرتضوی.
    29. فضل‌الله، محمدحسین (1419هـ.ق). من وحی القرآن. بیروت: دارالملاک.
    30. فیض‌کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (1418هـ.ق). الاصفی فی تفسیر القرآن. قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی.
    31. قرشی‌بنابی، علی‌اکبر (۱۳۷۵). تفسیر احسن الحدیث. تهران: بعثت.
    32. کاتوزیان، ناصر (1390). مقدمه علم حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    33. کاظمی خراسانی، محمدعلی (1406هـ.ق). فوائد الاصول. محقق: رحمتی، رحمت اله . قم: النشرالاسلامی.
    34. محقق‌حلی، نجم‌الدین (1409هـ.ق). شرایع الاسلام. تهران: استقلال.
    35. مدرسی، سیدمحمدتقی (1419هـ.ق). من هدی القرآن. تهران: دارمحبی الحسین.
    36. مصطفوی، حسن (۱۳۸۰). تفسیر روشن. تهران:‌ مرکز نشر کتاب.
    37. مطهری، مرتضی (1384). نظام حقوق زن در اسلام تهران: انتشارات صدرا.
    38. مظفر، محمدرضا (1386). اصول فقه. نجف: دارالنعمان.
    39. مغنیه، محمدجواد (1424هـ.ق). الکاشف فی تفسیر القرآن. قم:‌ دارالکتاب الاسلامی.
    40. مقدس‌اردبیلی، احمدبن محمد (بی‌تا). زبدة البیان. بی‌تا: مکتبه المرتضویه.
    41. مکارم شیرازی، ناصر (1424هـ.ق). کتاب النکاح. قم: ‌مدرسه امام علی‌بن ابی طالب(ع).
    42. مکارم‌شیرازی، ناصر (۱۳۷۱). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    43. موسوی‌خویى، سیدابوالقاسم (1418هـ.ق). موسوعة الإمام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
    44. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: داراحیاء تراث العربی.
    45. نوبهار، رحیم.، و حسینی، سیده‌ام البنین (1394). قاعده لزوم معاشرت‌به‌معروف در روابط زن و شوهر. نشریه خانواده‌پژوهی، 41، 53- 72.
    46. نوین، پرویز (1384). انعقاد و انحلال قراردادها. تهران: انتشارات تدریس.
    47. نیکبخت، حمیدرضا (1385). محدودیت‌های اعمال قوانین خارجی در تعارض قوانین. نشریه حقوقی، 44(9)، 109- 137.
    48. هاشمی‌شاهرودی، سیدمحمود (1389). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع). قم:‌ مؤسسه دائرة‌المعارف فقه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار