نقش میانجی تاب‌آوری و بخشودگی در رابطه بین سبک زندگی اسلامی با تعارضات زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 دانشیار مشاوره، گروه علوم تربیتی و مشاوره، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار علوم تربیتی، گروه علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف تعیین نقش میانجی تاب‌آوری و بخشودگی در رابطه بین سبک زندگی اسلامی و تعارض‌‌های زناشویی در زنان متأهل به‌روش پیمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه زنان متأهل شهرستان آستارا بود که به‌منظور جمع‌آوری داده‌‌ها، 230 نفر از ایشان به‌روش نمونه‌گیری دردسترس برای ورد به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش بااستفاده از پرسش‌نامه بخشودگی پولارد و همکاران (FFS)، پرسش‌نامه تاب‌آوری کانر و دیویدسون (CD- RISK)، پرسش‌نامه تعارضات زناشویی ثنایی (MCO) و فرم کوتاه پرسش‌نامه سبک زندگی اسلامی کاویانی (ILST) جمع‌آوری شده. داده‌‌ها بااستفاده از نرم‌افزار SPSS26 و AMOS24 به‌روش تحلیل مسیر و نیز تحلیل میانجی با‌روش بوت استرپ، در برنامه ماکرو پریچر و هایز تحلیل شد. نتایج نشان‌دهنده برازش مناسب مدل فرضی بود. همچنین نتایج نشان داد که سبک زندگی اسلامی تأثیر مستقیم و منفی بر تعارض‌‌های زناشویی دارد. همچنین تاب‌آوری و بخشودگی بین سبک زندگی اسلامی و تعارض‌‌های زناشویی نقش میانجی دارد. براین‌اساس، می‌توان گفت سبک زندگی اسلامی با ارائه چهارچوب مناسب برای رشد و بهتر زیستن، تاب‌آوری و بخشودگی را افزایش می‌دهد که به‌دنبال آن مشکلاتی همچون تعارضات زناشویی کاهش می‌‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Mediatory Role of Resilience and Forgiveness in the Relationship between Islamic Lifestyle and Marital Conflicts

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Reihanian 1
  • Amir Ghorbanpour lafmejani 2
  • Naghi Radi Afsouran 3
1 M.A. Student in Family Counseling, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran.
2 Associate Professor of Counseling, Department of Educational Sciences and Counseling, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran. (Corresponding Author)
3 Assistant Professor of Educational Sciences, Department of Educational Sciences and Counseling, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

This correlational study aimed to identify the mediatory role of resilience and forgiveness in the relationship between Islamic lifestyle and marital conflicts among married women by applying a survey method. The population included all married women in Astara, and 230 women were selected by the convenience sampling as the sample. The data were collected with Pollard et al.'s Family Forgiveness Scale (FFS), the Connor-Davidson ResIlience SCale (CD-RISC), Thanaei's marital conflict questionnaire, and Kavyani's Islamic Life Style Test (ILST) (short form). The data were analyzed using path analysis and mediation analysis by the boostrap test and with the help of a macro developed by Preacher and Hayes (2008) in SPSS-26 and AMOS-24. According to the results, the hypothetical model had a proper fit. Moreover, Islamic lifestyle had a direct and negative effect on marital conflicts. In addition, resilience and forgiveness had a mediatory role in the relationship between Islamic lifestyle and marital conflicts. Therefore, it can be said that Islamic lifestyle increases resilience and forgiveness by presenting a proper framework for growing and living better. Consequently, it results in reducing the problems such as marital conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic lifestyle
  • marital conflicts
  • resilience
  • forgiveness

مراجع

  1. قرآن کریم (1388). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. قم: اسوه.
    1. ابراهیمی، امید (1397). نقش ابعاد جهت‌‌گیری مذهبی در پیش‌‌بینی بخشودگی بین‌‌فردی در دانش‌‌آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهر تبریز. نشریه پژوهش در دین و سلامت، 3(4)، 93- 102.
    2. احمدی، خدابخش.، فتحی آشتیانی، علی.، و عرب‌‌نیا، علیرضا (1385). بررسی رابطه بین تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی. نشریه خانواده‌‌پژوهی، 2(5)، 55- 67.
    3. افخمی، ایمانه.، بهرامی، فاطمه.، و فاتحی‌‌زاده، مریم‌‌السادات (1386). بررسی رابطه بین میزان بخشودگی و تعارض زناشویی زوجین در استان یزد. نشریه خانواده‌‌پژوهی، 9(3)، 432- 442.
    4. آقاپور، اسلام.، مظاهری، بیژن.، آوازه، آذر.، و واحدی، سعید (۱۳۹۰). بررسی رابطه بین دستورات قرآنی با رضایتمندی زناشویی در خانواده. نشریه قرآن و طب، ۱(۳)، 77- 81.
    5. براتی، طاهره (1375). تأثیر‌‌ تعارضات زناشویی بر روابط متقابل زن و شوهر. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
    6. برجعلی، احمد.، سهرابی، فرامرز.، اسکندری، حسین.، معتمدی، عبدالله.، و فلاح، احمد (1397). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با رضایت زناشویی با واسطه‌‌گری خوش‌‌بینی. نشریه مطالعات اسلام و روان‌‌شناسی، 22(12)، 43- 72.
    7. بیات، سمانه (1395). بررسی رابطه باورهای ارتباطی با تعارض زناشویی با واسطه‌‌گری سبک‌های حل تعارض و بخشودگی. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا (س).
    8. ثنایی، باقر.، علاقبند، ستیلا.، فلاحتی، شهره.، و هومن، عباس (1375). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: انتشارات بعثت.
    9. حبیبی، آرش.، و عدن‌‌ور، مریم (۱۳۹۶). آموزش کاربردی نرم‌افزار LISREL. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
    10. حسین‌‌زاده، علی.، صدیقی‌ارفعی، فریبرز.، یزدخواستی، علی.، و نورمحمدی نجف‌‌آبادی، محمد (1395). رابطه سبک زندگی اسلامی با سلامت روان و میزان تاب‌آوری دانشجویان دانشگاه کاشان. نشریه روان‌شناسی دین، 1(9)، 85- 106.
    11. خدایاری‌‌فرد، محمد.، شهابی، روح‌‌الله.، و اکبری، سعید (1386). رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل. نشریه خانواده‌‌پژوهی، 10(3)، 611- 620.
    12. خسروی، زهره.، بلیاد، محمدرضا.، ناهیدپور، فرزانه.، و آزادی، شهدخت (1390). بررسی رابطه سبک‌های دلبستگی، بخشش و تعارضات زناشویی در زوج‌های مراجعه‌‌کننده به مراکز مشاوره شهر کرج. نشریه زن و جامعه (جامعه‌‌شناسی زنان)، 3(2)، 61- 79.
    13. دغاغله، فاطمه.، عسگری، پرویز.، و حیدری، علیرضا (1391). رابطه بخشودگی، عشق، صمیمت با رضایت زناشویی. نشریه یافته‌های نو در روان‌‌شناسی، 24(7)، 57- 69.
    14. رهبر کرباسدهی، فاطمه.، ابوالقاسمی، عباس.، و رهبر کرباسدهی، ابراهیم (1398). اثربخشی طرح‌‌واره درمانی بر تاب‌آوری روان‌‌شناختی و توانمندی اجتماعی دانش‌‌آموزان با نشانه افسردگی. نشریه مطالعات روان‌‌شناختی، 4(15)، 73- 90.
    15. زارعی، محمد.، نظری، علی‌‌محمد.، و زهراکار، کیانوش (1399). بررسی رابطه بخشش و جهت‌‌گیری مذهبی با تعارض زناشویی. نشریه پژوهش در دین و سلامت، 2(6)، 87- 99.
    16. زاهد بابلان، عادل.، حسینی شورابه، مریم.، پیری کامرانی، مرضیه.، و دهقان، فاطمه (1394). مقایسه رضایت زناشویی، تعارض زناشویی و بخشش در زوجین عادی و درحال طلاق. نشریه آسیب‌‌شناسی، مشاوره و غنی‌‌سازی خانواده، 2(1)، 74- 84.
    17. سلم‌‌آبادی، مجتبی (1393). تدوین مدل سازگاری زناشویی باتوجه به سبک زندگی اسلامی و تمامیت‌‌خواهی معلمان متوسطه شهر بیرجند. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
    18. سلم‌‌آبادی، مجتبی.، فرح‌‌بخش، کیومرث.، ذوالفقاری، شادی.، و صادقی، میثم (1394). بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه بیرجند. نشریه دین و سلامت، 1(3)، 1- 10.
    19. سیف، سوسن.، و بهاری، فرشاد (1380). استانداردسازی و هنجاریابی مقیاس سنجش خانواده برای خانواده‌های ایرانی. تهران: پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا.
    20. صلاحیان، افشین.، صادقی، مسعود.، بهرامی، فاطمه.، و شریفی، مریم (۱۳۸۹). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و بخشودگی با تعارضات زناشویی. نشریه مطالعات روان‌شناختی، 2(6)، ۱۱۵- 140.
    21. عطادخت، اکبر.، هاشمی، جواد.، و جسارتی، علی (1395). نقش میزان پایبندی زنان خانواده به سبک زندگی اسلامی در پیش‌‌بینی تعارضات خانوادگی. نشریه پژوهش‌‌های انتظامی- اجتماعی زنان و خانواده، 1(4)، 49- 66.
    22. غفوری، سمانه.، مشهدی، علی.، و حسن‌‌آبادی، حسین (1392). اثربخشی روان‌‌درمانی معنوی مبتنی بر بخشودگی در افزایش رضایتمندی زناشویی و کاهش تعارضات زوجین شهر مشهد. نشریه اصول بهداشت روانی، 1(15)، 45- 57.
    23. فاطمی‌‌نیک، طیبه.، سودانی، منصور.، و مهرابی‌‌زاده هنرمند، مهناز (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش آموزه‌های دینی بر تعارضات زناشویی زوج‌ها. نشریه روان‌شناسی اسلامی، 6(3)، 117- 144.
    24. فرهوش، محمد.، رادمرد، حسین.، میرمحمدیان، محمدحسین.، و پلنگی، زهرا (1396). نقش میانجی تاب‌آوری خانواده در رابطه بین سبک زندگی اسلامی و رضایت از زندگی. نشریه سبک زندگی، 5(3)، 79- 97.
    25. قربانعلی‌‌پور، مسعود.، فراهانی، حجت‌‌الله.، برجعلی، احمد.، و مقدس، لیلا (1387). تعیین اثربخشی آموزش تغییر سبک زندگی به‌‌شیوه گروهی بر افزایش رضایت زناشویی. نشریه مطالعات روان‌شناختی، 3(4)، ۵۷- ۷۲.
    26. کاکاوند، علیرضا.، شیرمحمدی، فرهاد.، جعفری، عسل.، و حاجی‌‌امیدی، سمیرا (1399). نقش میانجی ناگویی هیجانی و اضطراب ناشی از کرونا در ارتباط بین تاب‌آوری با تعارضات زناشویی. نشریه علمی مطالعات روان‌‌شناختی، 4(16)، 143- 159.
    27. کاویانی، محمد (1390). کمی‌‌سازی و سنجش سبک زندگی اسلامی. نشریه روان‌شناسی و دین، 2(4)، 27- 44.
    28. کاویانی، محمد (1398). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    29. کجباف، محمدباقر.، سجادیان، پریناز.، کاویانی، محمد.، و انوری، حسن (1390). رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی در رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان. نشریه روان‌شناسی و دین، 4(4)، 61- 74.
    30. کرمی، سمیرا (1391). بررسی رابطه کارایی خانواده با روایت پیوند زوجین. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
    31. گلدنبرگ، ایرنه.، و گلندنبرگ، هربرت (1385). خانواده‌‌درمانی. مترجم: حسین‌‌شاهی برواتی، حمیدرضا.، نقش‌‌بندی، سیامک.، و ارجمند، الهام. تهران: انتشارات روان.
    32. مطهری، زهراسادات.، بهزادپور، سمانه.، و سهرابی، فرامرز (1392). تبیین سطح تعارض زناشویی براساس هیجان‌‌خواهی و تاب‌آوری در زوجین. نشریه زن و مطالعات خانواده، 20(5)، 105- 122.
    33. منجزی، فرزانه.، شفیع‌‌آبادی، عبداله.، و سودانی، منصور (1391). اثربخشی آموزش مهارت‌‌های ارتباطی با رویکرد اسلامی بر رضایتمندی زناشویی زوج‌‌ها. نشریه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 1(13)، 3- 10.
    34. منصوریان، محمد.، و فخرایی، سیروس (1386). تحلیل جامعه‌‌شناختی تعارضات همسران در خانواده‌های شهر شیراز. نشریه تحقیقات زنان (مجله مطالعات زنان)، 1(2)، 75- 113.
    35. موسایی‌‌پور، محبوبه (1393). سبک زندگی مطلوب همسران ازمنظر اخلاق اسلامی. پایان‌‌نامه دکتری تخصصی مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق و عرفان. مرکز تحصیلات تکمیلی تهران. دانشگاه پیام نور.
    36. نوری تیرتاشی، ابراهیم.، شفیع‌‌آبادی، عبدالله.، و کرمی، ابوالفضل (1390). اثربخشی آموزش بخشودگی بر افزایش میزان صمیمیت زوج‌‌ها. نشریه مشاوره کاربردی، 1(2)، 17- 30.
    37. Backus, L. N. (2009). Establishing links between desecration, forgiveness, and marital quality during pregnancy. Doctoral dissertation, Bowling Green State University).
    38. Bradley, J. M., & Hojjat, M. (2017). A model of resilience and marital satisfaction. The Journal of social psychology, 157(5), 588- 601.
    39. Chung, M. S. (2014). Pathways between attachment and marital satisfaction: The mediating roles of rumination, empathy, and forgiveness. Personality and Individual Differences, 70, 246- 251.
    40. Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76- 82.
    41. Glasser, W. (2000). Reality therapy II. New York: Harper Collins.
    42. Gordon, K. C., Hughes, F. M., Tomcik, N. D., Dixon, L. J., & Litzinger, S. C. (2009). Widening spheres of impact: The role of forgiveness in marital and family functioning. Journal of family psychology, 23(1), 1- 15.
    43. Halford, W. K. (2001). Brief couple therapy for couples. NEW YORK: Guilford
    44. Hünler, O. S., & Gençöz, T. (2005). The effect of religiousness on marital satisfaction: Testing the mediator role of marital problem solving between religiousness and marital satisfaction relationship. Contemporary family therapy, 27(1), 123- 136.
    45. Liceaga, M. D. (2013). " you stay, no matter how bad": Women voice the trajectory of marital disaffection. Doctoral dissertation. San Diego State University.
    46. Mahoney, A. (2005). Religion and conflict in marital and parent‐child relationships. Journal of social issues, 61(4), 689- 706.
    47. Mahoney, A., Pargament, K. I., Jewell, T., Swank, A. B., Scott, E., Emery, E., & Rye, M. (1999). Marriage and the spiritual realm: The role of proximal and distal religious constructs in marital functioning. Journal of family psychology, 13(3), 321- 336.
    48. Patterson, G. R., Hops, H., & Weiss, R. L. (1975). Interpersonal skills training for couples in early stages of conflict. Journal of Marriage and the Family, 39, 295- 303.
    49. Steuber, K. R. (2005). Adult attachment, conflict style, and relationship satisfaction: A comprehensive model. Unpublished Doctoral Dissertation. University of Delaware.
    50. Sullivan, K. T. (2001). Understanding the relationship between religiosity and marriage: an investigation of the immediate and longitudinal effects of religiosity on newlywed couples. Journal of family psychology, 15(4), 610- 622.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار