رویکرد اسلامی به حقوق روانی زوجین و تکالیف تربیتی مربوط به آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح 3 فقه و اصول، جامعه‌الزهرا، قم، ایران. / کارشناس ارشد مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

2 دانشیارگروه علوم تربیتی، دانشگاه قم، ‌‌قم، ایران.

چکیده

حقوق روانی زوجین پایه و اساس تکلیف آنهاست؛ یعنی حقوق و تکالیف دائرمدار یکدیگرند. پژوهش حاضر باهدف تبیین حقوق روانی زوجین از منظر آیات و روایات و تکالیف تربیتی مربوط به آنها به‎روش تحلیل محتوای کیفی از نوع اسنادی- اجتهادی انجام شد. بدین‌منطور منابع مکتوب دراین‌مورد مطالعه و تفسیر تربیتی آیات و روایات در موضوع پژوهش بررسی و تحلیل گردید و رویکرد اسلام ‌به حقوق روانی زوجین و تکالیف تربیتی مربوطه از آنها استنباط شد. نتایج نشان داد که در نگاه تربیتی اسلام، تکالیف انسان‌ها لازمه حقوق و دائرمدار حقوق روانی آنهاست و چون توجه زوجین به حقوق روانی و تکالیف تربیتی مرتبط با آن زمینه بهزیستی و سعادت ایشان را فراهم می‌کند، اهمیت والایی دارد. تکالیف تربیتی مرتبط با حقوق روانی زوجین که در پژوهش حاضر از آیات و روایت استنباط شد عبارتند از: تأمین آرامش، عزت و کرامت، مثبت‌نگری، نگاه‌نعمتی، تعاون و همیاری، خوش‌اخلاقی، عفو و گذشت، از خود‌گذشتگی، آراستگی، محبت و ارضای جنسی یکدیگر.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Islamic Approach to Couples' Psychological Rights and Their Educational Duties

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Nafisirad 1
  • Ali Naghi Faghihi 2
1 Seminary Third Level Student in Jurisprudence and Principles, Alzahra Society, Qom, Iran / M.A. in Women Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran. (Corresponding Author)
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

Couples' psychological rights are the basis of their duties. It means that rights and duties are mutually exclusive. This analytical-documentary research was conducted with the aim of explaining couples' psychological rights from the perspective of Quranic verses and narratives and their educational duties using the Ijtihadi method; thus, all the related written sources were studied and the educational interpretation of the verses and narratives about the subject of the research were reviewed and analyzed, and an Islamic approach to couples' psychological rights and their educational duties were deduced from them. The results showed that in the educational view of Islam, humans' duties are necessary for the rights and are exclusive to their psychological rights, and because the attention of couples to the psychological rights and the related educational duties provides the basis for their well-being and happiness, it is of great importance. The educational duties related to couples' psychological rights, which were deduced from the verses and narratives in the present research, are as follows: providing peace, honor and dignity, positivity, attention to blessing, cooperation, good manners, forgiveness, self-sacrifice, grooming, affection and sexual satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • couples' rights
  • couples' psychological rights to each other
  • educational duties of family
  • couples' educational duties to each other
  • Islamic approach to the psychological rights

مراجع

  1. قرآن کریم‌‌ (1415هـ.ق). مترجم: فولادوند، محمد‌مهدی. تهران: هیئت علمی دارالقرآن الکریم.
    1. ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن علی‌‌ (1404هـ.ق). تحف العقول عن آل الرسول. مصحح: غفاری، علی‌‌اکبر. قم: جامعه مدرسین.
    2. امینی، ابراهیم‌‌ (1394). آیین همسرداری یا اخلاق خانواده. قم: اسلامی.
    3. بستان، حسین‌‌ (1388). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی در نهاد‌های اجتماعی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دفتر امور بانوان وزارت کشور.
    4. پاینده، ابوالقاسم‌‌ (1382). نهج‌‌الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
    5. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد‌‌ (1410هـ.ق). غرر الحکم و درر الکلم. مصحح: رجایی، سیدمهدی. قم: دارالکتاب الاسلامی‏.
    6. جوادی‌آملی، عبدالله‌‌ (1385). حق و تکلیف در اسلام. قم: اسراء.
    7. جوکار، محبوبه‌‌ (1390). حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر اخلاقی، فقهی و حقوقی. نشریه طهورا، 4(8)، 79-116.
    8. حرعاملی، محمدبن حسن‌‌ (1416هـ.ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
    9. دشتی، محمد‌‌ (1398). نهج‌‌البلاغه. قم: انتشارات اجود.
    10. دهخدا، علی‌‌اکبر‌‌ (1319). لغت‌‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
    11. دیلمی، حسن‌بن محمد‌‌ (بی‌‌تا). ارشاد القلوب. مترجم: رضایی، سید عبدالحسین. تهران: اسلامیه.
    12. راوندی، سعیدبن هبةالله (1407هـ.ق). الدعوات. قم: انتشارات مدرسه امام مهدی (عج).
    13. رضایی، محمدمهدی‌‌ (1390). صحیفه سجادیه. قم: دفتر نشر معارف.
    14. رضاییان، ایمان.، و بحرکانی، هاجر (1393). حقوق زوجین در قرآن. کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی. قم. https://civilica.com/doc/301006
    15. صافی، احمد‌‌ (1383). خانواده متعادل و نامتعادل، حقوق، وظایف و نحوه رفتار همسران با یکدیگر. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
    16. صالحی، غلامرضا‌‌ (1385). پیامبر اعظم و همسرداری مطلوب؛ راهکارها و آسیب‌‌ها. نشریه معرفت، شماره 108، 73- 82.
    17. صدوق، محمدبن علی (1382). ثواب الأعمال و عقاب الاعمال. قم: نسیم کوثر.
    18. صدوق، محمدبن علی‌‌ (1413هـ.ق). من لایحضره الفقیه. قم: جامعه المدرسین فی الحوزه العلمیه.
    19. طباطبایی، سید‌محمد‌حسین (1417هـ.ق). تفسیر‌المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    20. طبرسی، حسن‌بن فضل‌‌ (1412هـ.ق). مکارم الاخلاق. قم: الشریف الرضی.
    21. عبادی، جواد.، و ایروانی، مهدی‌‌ (1391). بررسی تطبیقی حقوق کودک در قرآن و کنوانسیون حقوق کودک. نشریه قرآن و علم، شماره11، 65- 86.
    22. عبدی، یاسر.، و جعفرزاده، جعفر (1394). بررسی حقوق غیرمالی زوجین از منظر حقوق اسلامی. همایش ملی روان‌شناسی و خانواده. اهواز.  https://civilica.com/doc/540013
    23. علی مهنا، عبدالله‌‌ (بی‌‌تا). لسان السان. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    24. غلامی، مجتبی، و خواجه پور، کمال.، و اعتمادی‌فر، اعظم (1396). بررسی حسن معاشرت زوجین و راهکارهای تعالی‌بخش آن با رویکرد تطبیقی قرآن و نهج البلاغه با حقوق موضوعه ایران. همایش ملی سبک زندگی و سلامت. یزد. https://civilica.com/doc/747187
    25. فقیهی، علی‌‌نقی‌‌ (1392). نگاه تربیتی به روابط عاطفی زوجین در آموزه‌های دینی. نشریه تربیت اسلامی، 8‌‌(17)، 75- 101.
    26. فقیهی، علی‌‌نقی‌‌ (1397). نگرش اسلامی در تربیت و سبک زنگی خانوادگی. قم: ابوالحسنی.
    27. قاضی، قاسم‌‌ (1369). حقوق کودکان در ایران و جهان. نشریه روان‌‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 48، 144- 158. https: //jpsyedu.ut.ac.ir/article
    28. کاوند، علیرضا.، و کردی‌وند فروزان (1394). جستاری در حقوق متقابل زوجین در فرهنگ اسلامی. کنفرانس ملی قرآن و تحول علوم ایران با محوریت فرهنگ عمومی. تهران. https://civilica.com/doc/642232
    29. کلینی، محمدبن یعقوب‌‌ (1429هـ.ق). الکافی. قم: دارالحدیث.
    30. متقی هندی، علی‌بن حسام‌‌ (1401هـ.ق). کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: مؤسسه الرساله.
    31. مجلسی، محمدباقر‌‌ (1404هـ.ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
    32. محمدی ری‌‌شهری، محمد‌‌ (1367). میزان الحکمه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    33. مصباح‌یزدی، محمدتقی‌‌ (1383). اخلاق در قرآن. محقق: اسکندری، محمدحسین. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    34. مصباح‌یزدی، محمدتقی‌‌ (1388). نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌‌ (ره).
    35. مطهری، مرتضی‌‌ (1376). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
    36. معلوف، لوییس‌‌ (بی‌‌تا). المنجد فی اللغه العربیه المعاصره. بیروت: بی‌جا.
    37. معین، محمد‌‌ (1363). فرهنگ فارسی معین. تهران: امیرکبیر.
    38. نراقی، محمدمهدی‌‌ (بی‌‌تا). جامع السعادات. نجف: دارالنعمان.
    39. نوری، حسین‌‌ (1408هـ.ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث.
    40. یثربی‌قمی، سیدعلی محمد‌‌ (1376). حقوق خانواده در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران. قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 34
اردیبهشت 1403
صفحه 33-52

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار