بررسی رویکرد سند۲۰۳۰ یونسکو در مورد زنان از منظر فقه‌امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و حقوق امامیه، دانشکده فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه حقوق، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.

چکیده

سند2030 سازمان بین‌المللی یونسکو ازجمله اسناد بین‌المللی است که در ایران با انتقادهای متعددی مواجه بوده­است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رویکرد سند۲۰۳۰ درمورد زنان از منظر فقهی در برخی از احکام مربوط به سن ازدواج، حق طلاق، تعدد زوجات، قصاص، ارث و تصدی برخی از مشاغل انجام شد. بدین‌منظور کلیه منابع مکتوب علمی مربوطه به‌شیوه تحلیلی- اسنادی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که یکی از محورهای اساسی هدف پنجم از سند۲۰۳۰ برابری و تشابه جنسیتی زنان و مردان است. براین‌اساس، رویکرد سند۲۰۳۰ درباره برابری جنسیتی زنان، در موارد متعددی با دیدگاه فقه امامیه در تعارض است. این تعارض ناشی از مبانی حاکم بر نظریات فقهی است؛ چراکه در اسلام، عدالت جنسیتی در حقوق مطرح است نه برابری جنسیتی. به‌طورکلی مکتب متعالی اسلام در رابطه با حقوق زن و مرد قائل به تساوی است نه تشابه، درحالی‌که سند 2030 در مورد حقوق زنان قائل به تشابه و برابری جنسیتی و برابری حقوق بین زن و مرد در همه مقوله­ها بدون توجه به جنسیت آنهاست. این نگرش نوعی تبعیض بین زن و مرد است و نظر فقه امامیه بر آن برتری دارد و حاکم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Approach of UNESCO's 2030 Agenda to Women from the Perspective of the Jurisprudence of Imamieh

نویسندگان [English]

  • Hamed Rostami Najafabadi 1
  • Abd al-Reza Farhadian 2
1 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law of Imamieh, Faculty of Islamic Jurisprudence and Law, International University of Islamic Denominations, Tehran, Iran. (Corresponding Author)
2 Assistant Professor, Department of Law, Islamic Azad University, Kashan Branch, Kashan, Iran.
چکیده [English]

UNESCO's 2030 Agenda is one of the international documents that has faced numerous criticisms in Iran. The present study aimed to investigate the 2030 Agenda's approach to women from a jurisprudential perspective in some rulings related to the age of marriage, the right to divorce, polygamy, retribution, inheritance, and holding certain jobs; thus, all related written scientific sources were reviewed and analyzed using an analytical-documentary method. The results showed that one of the fundamental axes of the fifth objective of the 2030 Agenda is gender equality and similarity between women and men. Accordingly, the 2030 Agenda's approach to gender equality is in conflict with the perspective of the jurisprudence of Imamieh in many cases. This conflict arises from the principles governing jurisprudential theories; because in Islam, gender justice is considered in law, not gender equality. In general, the Islamic school of thought believes in justice, not similarity, in relation to the rights of women and men, while the 2030 Agenda believes in gender similarity and equality and equal rights between women and men in all cases, regardless of their gender. This attitude is a form of discrimination between women and men, and the opinion of the jurisprudence of Imamieh prevails over it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • 2030 Agenda
  • UNESCO
  • women's rights in Islam
  • Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women
  • 2030 Agenda from the perspective of the jurisprudence of Imamieh

مراجع

  1. اسماعیلی، آیت‌الله.، و قادری ارائی، سیدمحمدصادق (1399). بررسی برابری یا عدات جنسیتی از دیدگاه اسلام و سند 2030. نشریه علمی فقه، حقوق و علوم جزا، 5(16)، 14- 27.
  2. امامی، حسن (1386). حقوق مدنی. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
  3. بحرانی، یوسف (1406هـ.ق). الحدائق الناظره. قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
  4. جمشیدی، اسدالله (1385). زن در فرهنگ و اندیشه اسلامی. تهران: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  5. جوادی آملی، عبدالله (1375). فلسفه حقوق بشر. قم: نشر اسراء.
  6. حر عاملی، محمدبن حسن (1409هـ.ق). وسائل الشیعة. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  7. حر عاملى، محمد‌بن حسن‌ (1414هـ.ق). تفصیل وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشـریعه. قـم‌: مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التـراث.
  8. حسن، معصومه (1389). خشونت علیه زنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. گروه علوم اجتماعی. دانشگاه تهران.
  9. حکیم، محسن (1414هـ.ق). مستمسک العروة الوثقی. قم: نشر افست.
  10. خویی، ابوالقاسم (1413هـ.ق). مستند العروة الوثقی (کتاب النکاح). قم: منشورات مدرسه دارالعلم.
  11. داوید، رنه (1364). نظام‌های بزرگ حقوقی معاصر. تهران: نشر دانشگاهی.
  12. دوبووار، سیمون (1380). جنس دوم. تهران: انتشارات توس.
  13. رشیدرضا، سیدمحمد (بی‌تا). تفسیر القرآن الحکیم، الشهیر بتفسیرالمنار. بیروت: دارالمعرفة.
  14. رضایی، محبوبه (1357). حریت و حقوق زن در اسلام. تهران: انتشارات میلاد.
  15. سلامتی، یعقوب.، اخوان فرد، مسعود.، و طالقانی، حسین (1394). تکلیف بر رعایت حق بر آموزش در حقوق اسلامی و مقررات حقوق بشر. نشریه علمی پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، 8(4)، 89- 104.
  16. شیخ طوسی، محمدبن حسن (1416هـ.ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. قم: انتشارات قدس محمدی.
  17. صدوق، محمدبن علی (1385هـ.ق). علل‌الشّرایع. بیروت: داراحیاء التّراث العربی.
  18. صدوق، محمدبن علی (1418هـ.ق). من لایحضر الفقیه. تهران: نشر صدوق.
  19. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1393). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات نشر اسلامی.
  20. طباطبائی یزدی، محمدکاظم (1417هـ.ق). العروة الوثقی. قم: اسماعیلیان.
  21. طوسی، محمدبن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  22. طوسی، محمدبن حسن (1417هـ.ق). تهذیب الاحکام. تهران: نشر صدوق.
  23. عاملی جبعی (شهید ثانی). زین‌الدین‌بن علی‌بن احمد (1410هـ.ق.ب). شرح لمعه. قم: کتاب‌فروشی داوری.
  24. عاملی‌جبعی (شهید ثانی). زین‌الدین‌بن علی‌بن احمد (1410هـ.ق.الف). الروضة البهیة. قم: انتشارات داوری.
  25. عاملی‌جبعی (شهید ثانی). زین‌الدین‌بن علی‌بن احمد (1416هـ.ق). مسالک الافهام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیة.
  26. علامه‌حلی (علامه). حسن‌بن یوسف (1416هـ.ق). مختلف الشیعه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ علمیه‌ قم.
  27. علی‌بخش‌زاده، ام‌البنین.، انتخابیان، عذرا.، و گرم‌رودی ثابت، مولود (1401). بررسی حق آموزش زنان در فقه و حقوق ایران و سند 2030 یونسکو. نشریه فقه و تاریخ تمدن، 8(1)، 26- 33.
  28. غدیری، ماهرو (1395). سن و رضایت به ازدواج از منظر نظام بین‌المللی حقوق بشر. نشریه خانواده پژوهی، 12(25)، 115- 139.
  29. غمامی، سید محمدمهدی.، مقدمی خمامی، نیلوفر (1398). چالش‌های بنیادین جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با سند توسعه پایدار (سند 2030). نشریه حکومت اسلامی، 24(91)، 5- 32.
  30. فاضل المقداد، جمال‌الدین مقدادبن عبدالله (1404هـ.ق). التنقیح الرابع المختصر الشرایع. قم: کتابخانه مرعشیه.
  1. فرهانی‌فرد، سعید (1384). درآمدی بر توسعه پایدار در عصر ظهور. نشریه اقتصاد اسلامی، شماره 5(20)، 111- 136.
  2. فولادی، محمد (1396). بررسی انتقادی سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ یونسکو؛ آثار و پیامدهای آن. نشریه معرفت فرهنگی اجتماعی، 8(3)، 73- 98.
  3. کاظمی‌پور، شهلا (1383). تحول سن ازدواج در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن. نشریه تحقیق زنان، 2(3)، 103- 124.
  4. کرکی، علی‎بن حسین (1411هـ.ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
  5. کلینی، محمدبن یعقوب (1401هـ.ق). الکافی. بیروت: دار‌التعارف للمطبوعات.
  6. گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1405هـ.ق). مجمع المسائل. قم: دارالقرآن الکریم.
  7. مجلسی، محمدباقر (1403هـ.ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
  8. محقق‌حلی، جعفربن حسن (1405هـ.ق). شرایع الاسلام. تهران: انتشارات استقلال.
  9. مطهری، مرتضی (1371). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
  10. مطیع، ناهید (1378). فمینیسم در ایران در جستجوی یک رهیافت بومی. نشریه مطالعات زنان، -(23)، 0- 0.
  11. موسوی خمینی، روح الله (1384). تحریرالوسیله. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  12. مهرپور، حسین (1395). مباحثی از حقوق زن از منظر حقوق داخلی (مبانی فقهی و موازین بین‌المللی). تهران: انتشارات اطلاعات.
  13. نجفی، محمدحسن (1367). جواهر الکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  14. نجفی، محمدحسن (1404هـ.ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  15. نوری طبرسی، حسین (1408هـ.ق). مستدرک الوسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث.
  16. الیاس، انطون (1370). فرهنگ نوین عربی- فارسی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  17. یداللهی، انور.، یاوری، اسداله.، و زارعی، محمدحسین (1398). بررسی تطبیقی رویکرد سند ۲۰۳۰ و سند تحول بنیادین در آموزش‌وپرورش ایران به عدالت آموزشی جنسیتی. نشریه پژوهش حقوق عمومی، 21(65)، 171- 198.
  18. یعقوبی، احمد‌بن واضح (بی‌تا). تاریخ یعقوبی. بیروت: دار‌صادر.
  19. یوسف‌پور، احمد.، معصومی، شهرام.، و شعبانخواه، لیلی (1396). تحلیلی بر سند 2030 یونسکو. دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی. تهران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار