تدوین مدل خودمهارگری جنسی در اندیشه خبرگان بر مبنای آموزه‌های عفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه قم، قم، ایران.

3 دانشیار، گروه روانشناسی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

یکی از روشهای تربیت وتهذیب نفس، در حوزه ی تعلیم وتربیت، مساله خودمهارگری است.خودمهارگری، امری است که امروزه مورد توجه متصدیان امور تربیت قرار گرفته ودرآموزههای دینی از آن به تقوا نیز تعبیر شده است. بنابراین هدف این مطالعه تدوین مدل خودمهارگری جنسی در اندیشه خبرگان بر مبنای آموزه‌های عفت میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی،ازنوع تحقیقات کیفی(توصیفی-تحلیلی) باروش تحلیل مضمون انجام شده است.جامعه آماری این پژوهش 11نفرازخبرگان دانشگاهی وحوزوی روانشناسی وعلوم دینی می‌باشد که بااستفاده ازروش نمونه‌گیری گلوله برفی ونقطه اشباع نظری11نفرانتخاب شدند.ابزار جمع‌آوری بخش کیفی اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته برگرفته ازمبانی نظری می‌باشد. شیوه تجزیه وتحلیل این بخش با استفاده از تحلیل مضمون می‌باشد. نتایج این بخش از تحقیق در قالب چهار مضمون سازمان دهنده ومضامین پایه تبیین گردید. پیشایندها شامل؛ لزوم سلامت رفتارجنسی، آگاهی از آسیبها و بیماریهای رفتار جنسی کنترل نشده، لزوم پایبندی به اخلاق وتقوا، مراقبتهای تربیتی ازسنین کودکی و پیشگیری از ازدواج سفید وبی بند وباری در جامعه میباشد. راهبردها شامل؛ آموزش جامع مسائل جنسی، تقویت ایمان ودینداری، تسهیل وتسریع شرایط ازدواج جوانان، صبوری وخویشتنداری، لزوم تربیت جنسی جوانان از منظر قرآن کریم وحدیث، داشتن عفاف وحیاوتقواو خودنظارتی ومراقبه میباشد. عوامل زمینه ای شامل؛ تداوم وسلامت نسل وحفظ سنت پیامبر درامر ازدواج، قوانین شرعی وعرفی وعوامل محیطی وژنتیکی میباشد. پیامدهاشامل ؛خویشتن داری جنسی در پرتو عفاف، صبوری وتاب آوری، کاهش رفتارهای جنسی پر خطر وبدون مسئولیت، پرورش توانمندیهای عقلی و اخلاقی،رسیدن به آرامش مطلوب، سلامت وامنیت فرددر اجتماع و ارتباط اجتماعی زن و مرد در پرتو عفاف میباشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Developing a model of sexual self-control in the thoughts of experts based on the teachings of chastity

نویسندگان [English]

  • Sayyidah Zeinab Rezvani 1
  • Abbas Habibzadeh 2
  • Mohammad Mehdi Safwaraei Parisi 3
1 Department of Psychology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, University of Qom, Qom, Iran.
3 Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Humanities Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiyah Community, Qom, Iran.
چکیده [English]

یکی از روشهای تربیت وتهذیب نفس، در حوزه ی تعلیم وتربیت، مساله خودمهارگری است.خودمهارگری، امری است که امروزه مورد توجه متصدیان امور تربیت قرار گرفته ودرآموزههای دینی از آن به تقوا نیز تعبیر شده است. بنابراین هدف این مطالعه تدوین مدل خودمهارگری جنسی در اندیشه خبرگان بر مبنای آموزه‌های عفت میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی،ازنوع تحقیقات کیفی(توصیفی-تحلیلی) باروش تحلیل مضمون انجام شده است.جامعه آماری این پژوهش 11نفرازخبرگان دانشگاهی وحوزوی روانشناسی وعلوم دینی می‌باشد که بااستفاده ازروش نمونه‌گیری گلوله برفی ونقطه اشباع نظری11نفرانتخاب شدند.ابزار جمع‌آوری بخش کیفی اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته برگرفته ازمبانی نظری می‌باشد. شیوه تجزیه وتحلیل این بخش با استفاده از تحلیل مضمون می‌باشد. نتایج این بخش از تحقیق در قالب چهار مضمون سازمان دهنده ومضامین پایه تبیین گردید. پیشایندها شامل؛ لزوم سلامت رفتارجنسی، آگاهی از آسیبها و بیماریهای رفتار جنسی کنترل نشده، لزوم پایبندی به اخلاق وتقوا، مراقبتهای تربیتی ازسنین کودکی و پیشگیری از ازدواج سفید وبی بند وباری در جامعه میباشد. راهبردها شامل؛ آموزش جامع مسائل جنسی، تقویت ایمان ودینداری، تسهیل وتسریع شرایط ازدواج جوانان، صبوری وخویشتنداری، لزوم تربیت جنسی جوانان از منظر قرآن کریم وحدیث، داشتن عفاف وحیاوتقواو خودنظارتی ومراقبه میباشد. عوامل زمینه ای شامل؛ تداوم وسلامت نسل وحفظ سنت پیامبر درامر ازدواج، قوانین شرعی وعرفی وعوامل محیطی وژنتیکی میباشد. پیامدهاشامل ؛خویشتن داری جنسی در پرتو عفاف، صبوری وتاب آوری، کاهش رفتارهای جنسی پر خطر وبدون مسئولیت، پرورش توانمندیهای عقلی و اخلاقی،رسیدن به آرامش مطلوب، سلامت وامنیت فرددر اجتماع و ارتباط اجتماعی زن و مرد در پرتو عفاف میباشد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender self-control
  • chastity
  • expert opinion
  • self-control

مراجع

  1. قران کریم (1392). مترجم: مکارم‌شیرازی، ناصر. قم: انتشارات شریعت.

    1. حاجی‌زاده، مینا (1399). تربیت جنسی. تهران: انتشارات مدیر فلاح.
    2. خدادادی، صالحه.، و کاردوانی، راحله (1400). بررسی میزان همگرایی عفت‌جنسی در دیدگاه نخبگان حوزوی و مردم. نشریه اسلام و مطالعات اجتماعی، 9(2)، 189- 217. doi: 10.22081/jiss.2021.59043.1709
    3. ذکی‌نژاد، سامره (1398). رابطه حرمت خود با خودپنداشت بدنی دانشجویان. دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی. اردبیل. مشاهده شده در https://civilica.com/doc/1035706
    4. رضاییان بیلندی، حسین.، و میرقادری، فاطمه‌سادات (1398). سبک‌های دلبستگی و صمیمیت زناشویی: نقش میانجی خودمهارگری اسلامی. نشریه مطالعات جنسیت و خانواده، 7(2)، 125- 147.
    5. روح‌افزا، امید.، و اصغری، آرزو (1402). مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیک و تحلیل رفتار متقابل بر واکنش‌پذیری بین‌فردی، خودمهارگری و نظم‌جویی ‌شناختی هیجان نوجوانان پرخاشگر. نشریه پژوهش در سلامت روانشناختی، ۱۷(۳)، 47- 59.
    6. رویان‌حسینی، سیدمحمود.، حجتی، سید محمدباقر.، ایروانی، جواد.، و نگهبان، حمیدرضا (1399). جوان و تربیت جنسی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
    7. زنگنه، فیروزه.، و خاتمی، فاطمه السادات (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری با رویکرد اسلامی بر خودمهارگری و دیدگاه فهمی همسر در زنان متأهل دانشجو. نشریه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 15(29)، 103- 121. doi:  30471/psy.2021.7539.1839
    8. سالاری‌فر، محمدرضا (1396). مبانی روان‌شناختی حجاب و عفاف با تأکید بر متون اسلامی. نشریه مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 11(21)، 77- 106.  doi: 10.30471/psy.2018.1425
    9. سالاری‌فر، محمدرضا.، رضوی، سیدجمال الدین (1395). روش‌های درونی‌سازی عفاف براساس متون اسلامی. نشریه مطالعات اسلامی زنان و خانواده، 3، 51- 74.
    10. سرمدی‌نیا، محسن.، نارویی نصرتی، رحیم.، و رفیعی‌هنر، حمید (1397). راهکارهای تقویت خودمهارگری در کودکان براساس منابع اسلامی. نشریه اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی، 1(-)، 7- 27.
    11. سعیدی‌رضوانی، محمود.، و غلامی، فاطمه (1402). واکاوی تجارب زیسته مربیان عفاف‎گرایی: پیش‌برنده‌ها و بازدارنده‌ها. نشریه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 11(21)، 5- 34. doi: 10.30497/esi.2023.245233.1681
    12. محمدی‌آشنانی، علی.، و عزیزی، ربابه (1400). بررسی و تحلیل رویکردهای روان‌شناختی اثبات‌گرایانه به حیا، عفاف و حجاب زنان بر اساس آموزه های قرآن کریم و روایات، نشریه پلیس زن، 15(34)، 132- 157. com/p2314323
    13. مقدم، آمنه.، کریمی‌نیا، محمدمهدی.، و انصاری مقدم، مجتبی (1400). تحلیل مسئله عفت کلام در آموزه‌های قرآن کریم. نشریه پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 38(-)، 41- 57.
    14. میرخانی، عزت‌السادات.، و صفایی، سعیده (1394). تجویز رفتارهای جنسی در نظام بین‌المللی و تعدی به حق عفت جنسی. نشریه تعالی حقوق، 7(37). 37- 65.
    15. نورعلیزاده میانجی، مسعود (1388). مدل اسلامی مصون‌سازی رفتار جنسی با تأکید بر پیشگیری و درمان انحراف‌ها و مشکلات جنسی. نشریه مطالعات اسلام و روانشناسی، 3(5)، 107- 142.
    16. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77- 101.
    17. Chung, S., & Kim, E. (2023). How Ethical Ideology Influences Mask-Wearing Intention in a Pandemic: The Mediating Role of Moral Norms and Threat to Freedom. Journal of Health Communication, 28(5), 312-
    18. Friese, M., Frankenbach, J., Job, V., & Loschelder, D. D. (2017). Does self-control training improve self-control? A meta-analysis. Perspectives on Psychological Science, 12(6), 1077- 1099.
    19. Kim, J. J., Muise, A., Sakaluk, J. K., Rosen, N. O., & Impett, E. A. (2020). When tonight is not the night: Sexual rejection behaviors and satisfaction in romantic relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(10), 1476- 1490.
    20. Lameiras-Fernández, M., Martínez-Román, R., Carrera-Fernández, M. V., & Rodríguez-Castro, Y. (2021). Sex education in the spotlight: what is working? Systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(5), 25- 55.
    21. Leung, H., Shek, D. T., Leung, E., & Shek, E. Y. (2019). Development of contextually-relevant sexuality education: Lessons from a comprehensive review of adolescent sexuality education across cultures. International journal of environmental research and public health, 16(4), 6- 21.
    22. Lopez-Alvarado, , Van Parys, H., Cevallos-Neira, A., & Enlin, P (2019). Latin American women’s beliefs، view and ideas about sexual assertiveness: A focus group study in Cuenca (Ecuador). The Journal of sex Research, 57(34), 1- 15.
    23. Lu, H., Zou, J., Chen, H., & Long, R. (2020). Promotion or inhibition? Moral norms, anticipated emotion and employee’s pro-environmental behavior. Journal of Cleaner Production, 258, 120858.
    24. Malle, B. F. (2021). Moral judgments. Annual Review of Psychology, 72(1), 293- 318.
    25. Mark, N. D., & Wu, L. L. (2022). More comprehensive sex education reduced teen births: Quasi-experimental evidence. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(8), e2113144119.
    26.  NasrollahiMola, N., Bahrami, N., Ranjbaran, M., & Alimoradi, Z. (2023). Predictors of sexual assertiveness in a sample of Iranian married women of reproductive age. Sexual and Relationship Therapy, 38(1), 74-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار