Presenting a Structural Model of the Relationship between the Relation of Parent-Child and Iranian-Islamic Identity with the Mediation of Self-Esteem among Students

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. Student in Educational Psychology, Faculty of Literature, Humanity and Social Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Women's Campus of Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (Corresponding Author)

3 Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Rudehen Branch, Tehran, Iran.

4 Associate Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

Abstract

This correlational study was conducted with the aim of explaining the relationship between the relation of parent-child and Iranian-Islamic identity with the mediation of self-esteem among students with a non-experimental method. The population included 18-25 year old students of the Tehran universities and 262 students were selected by the convenience sampling. The data were collected by a researcher-made questionnaire of Iranian-Islamic identity, a standard questionnaire of the relation of parent-child, and Rosenberg's self-esteem scale. The construct validity of the researcher-made questionnaire was checked with the confirmatory factor analysis and the fit of the research conceptual model with the structural equation modeling using AMOS software. The findings showed that there is a good fit between the structural model and gathered data. In addition, the relation of parent-child and self-esteem significantly have direct effect on Iranian-Islamic identity, and self-esteem plays a significant and negative role as a mediator of the relationship between the relation of parent-child and Iranian-Islamic identity. The relation of parent-child and self-esteem explain 48% of the variance of Iranian-Islamic identity among the students.

Keywords

Main Subjects

References

  1. * قرآن کریم (‌‌‌‌1400). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

    1. ابن شعبه‌‌حرانی، حسن‌‌بن‌‌علی (‌‌‌1404هـ.ق). تحف‌‌العقول عن آل‌‌ رسول. قم: جامعه مدرسین.
    2. ابن‌‌بابویه، محمدبن‌‌علی (‌‌‌‌شیخ صدق) (‌‌‌‌1413هـ.ق). من لا یحضره‌‌ الفقیه. قم: جامعه مدرسین.
    3. ابوالمعالی‌‌الحسینی، خدیجه.، هاشمیان، کیانوش.، و اعرابیان، اقدس (‌‌‌‌1398). تبیین فرسودگی تحصیلی براساس الگوی ارتباط والد-فرزند با میانجیگری تاب‌‌آوری و توانایی حل مسئله. نشریه روان‌‌شناسی، 23 (‌‌1) (‌‌89)، 50-65.
    4. احمدی، حمید.، راشد‌‌محصل، محمدتقی.، و بیات، کاوه (‌‌‌‌1395). هویت ایرانی در گستره تاریخ اجتماعی ایران. نشریه نقد کتاب، 3 (‌‌11)، 19-24.
    5. آدمی‌‌داریان، پری‌‌ناز.، و نایینیان، محمدرضا (‌‌‌‌1398). پیش‌‌بینی تاب‌‌آوری براساس روابط والد-فرزندی با میانجی‌‌گری عزت‌نفس در دانشجویان. همایش بین‌‌المللی روان‌‌شناسی بالینی: ارزیابی، تشخیص و درمان. تهران: بازیابی در وب‌‌سایت 1115349https://civilic. com/doc/
    6. اردوان، ارژنگ.، و میرفردی، اصغر (‌‌‌‌1393). هویت دینی و عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر آن. نشریه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 4(‌‌10)، 147- 165.
    7. اعتصامی‌‌پور، راضیه.، باقری، فریبرز.، و زارع بهرام‌‌آبادی، بهرام (‌‌‌‌1399). بررسی الگوی ارتبط والد-فرزند با مهارت‌‌های ارتباطی و واسطه‌‌گری عزت‌نفس دانشجویان. نشریه تربیت اسلامی، 31 (-)، 109- 125.
    8. افضلی، رسول.، زارعی، بهادر.، احمدی، عباس.، و محسنی‌‌سهی، سیدضیا (‌‌‌‌1398). تبیین اثرات شکاف نسلی بر هویت اجتماعی-سیاسی دانش‌‌آموزان شهر تهران. نشریه مجلس و راهبرد، 98(26)، 303- 335.
    9. اکبری، عسگر (‌‌‌‌1399). مؤلفه‌‌های هویت ایرانی-اسلامی در منظومه فکری مقام معظم رهبری. نشریه مطالعات ملی، ‌‌‌‌83 (-)، 45- 64.
    10. باقری، حسین.، و جعفری فوتمی، محجوبه (‌‌‌‌1395). رابطه سبک‌‌های هویت و عزت‌نفس در دانشجویان. سومین کنفرانس بین‌‌المللی نوآوری‌‌های اخیر در روان‌‌شناسی. مشاوره و علوم رفتاری. تهران. بازیابی شده در وب‌‌سایت https://civilica. com/doc/612853
    11. باقری، علیرضا.، و صفرخانلو، جلال (‌‌‌‌1398). سرمایه اجتماعی بر امنیت نرم جمهوری اسلامی با نقش میانجی هویت دینی. نشریه حفاظت و امنیت انتظامی، 50(14)، 145- 168.
    12. باقری، فریبرز (‌‌‌‌1392). الگوی ارتباط والد-فرزند، مدل نظری فرزندباوری بر مبنای هستی‌‌شناسی و انسان‌‌شناسی. نشریه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 1(‌‌1)، 5- 38.
    13. باقری، فریبرز.، و غفاری جعفر‌‌زادگان، فیروزه (‌‌‌‌1392). بررسی ویژگی‌‌های روان‌‌سنجی و مدل نظری پرسش‌نامه الگوی ارتباط والد-فرزند در افراد 15 تا 30 سال شهر تهران. نشریه اندازه‌‌گیری تربیتی، 3(‌‌12)، 41- 70.
    14. بشارت، محمدعلی.، شفیعی، رزا.، و رحیمی، عباس (‌‌‌‌1396). رابطه بین کنش‌‌وری ادراک شده خانواده و سبک‌‌های هویت: نقش واسطه‌‌ای استحکام من. نشریه خانواده‌‌پژوهی، 33(‌‌49)، 7-24.
    15. بهزادفر، فاطمه.، عرب‌‌خزائلی، نرگس.، خانی، حسن.، زمانی، نرگس.، و زمانی، سعید (‌‌‌‌1396). رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و عزت‌نفس با رضایت از زندگی در دانشجویان. نشریه پژوهش سلامت، 3(‌‌1)، 45- 52.
    16. پژوهی‌‌نیا، شیما.، فاطمی اردستانی، سید‌‌محمدحسن.، اسلامی، محمود.، و کفیلی یوسف‌‌آباد، معصومه (‌‌‌‌1396). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با هویت اخلاقی و خودکنترلی در نوجوانان. نشریه راهبرد فرهنگ، 37(-)، 213- 229.
    17. پنجه‌‌پور، نسرین.، معمار، ثریا.، و شیخ، حسن (‌‌‌‌1394). بررسی نقش هویت دینی بر حفظ آثار فرهنگی در بین جوانان اصفهان، بررسی نقش هویت دینی بر حفظ میراث فرهنگی در بین جوانان شهر اصفهان. نشریه جامعه‌‌شناسی کاربردی، 26(‌‌3)، 173- 194.
    18. پوردهقان، پرندیس.، منصور، محمود.، و باقری، فریبرز (‌‌‌‌1395). گسست در روابط بین‌‌نسلی و تأثیر آن در شکل‌‌گیری هویت فرزند خانواده ایرانی. نشریه علوم روان‌‌شناختی، 15(‌‌58)، 167- 184.
    19. پوردهقان، محمد.، محمدی، شهناز.، و محمودنیا، علیرضا (‌‌‌‌1387). رابطه بین عزت‌‌نفس و رضایت زناشویی معلمان مدارس راهنمایی. نشریه روان‌‌شناسی کاربردی، 3(‌‌2)، 701 - 712.
    20. تقوی، سیدمهدی.، و اصلانی، شهناز (‌‌‌‌1396). بررسی رابطه بین مصرف رسانه و دین‌داری و ارزش‌‌های خانواده: مطالعه موردی شهر سمنان. نشریه پژوهش‌‌های انتظام –اجتماعی زنان و خانواده، 5(‌‌2)، 181- 205.
    21. تیلاب، شقایق.، و شکری، گلشن (‌‌‌‌1395). بررسی هویت و عزت‌نفس در بین کارمندان آموزش و پرورش غرب استان مازندران. نشریه پژوهش ملل، 1(‌‌11)، 93- 99.
    22. حاتملو، رحیمه.، و بازدار، فاطمه (‌‌‌‌1393). بررسی رابطه بین شیوه‌‌های فرزندپروری والدین با عزت‌‌نفس نوجوانان دختر و پسر. ششمین کنگره آسیب‌‌شناسی خانواده (‌‌‌‌جشنواره ملی خانواده‌‌پژوهی). دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
    23. حسین‌‌پور، جعفر.، و عرب‌‌مؤمنی، علی (‌‌‌‌1396). تأثیر شبکه‌‌های اجتماعی مجازی بر هویت نهاد خانواده. نشریه برنامه‌‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(‌‌32)، 33-60.
    24. حسین‌‌زاده، علی‌‌اصغر.، و سپاه‌‌منصور، مژگان (‌‌‌‌1390). رابطه حمایت اجتماعی و عزت‌‌‌‌نفس با سبک‌‌های هویت دانشجویان. نشریه پژوهش‌‌های روان‌‌شناسی اجتماعی، 1(‌‌1)، 74- 88.
    25. حیدری، سکینه.، سامانی، سیامک.، سهرابی، نادره.، و مهریار، امیرهوشنگ (‌‌‌‌1397). مدل ساختاری عوامل خانوادگی با نقش واسطه‌‌گری عوامل فردی برای رفتارهای تحصیلی دانش‌‌آموزان. نشریه روش‌‌ها و مدل‌‌های روان‌‌شناختی، 9(‌‌34)، 159- 174.
    26. حیدری، شقایق (‌‌‌‌1396). سنجش هویت جمعی ایرانیان؛ با تأکید بر مؤلفه دین‌‌داری. نشریه مطالعات ملی، 2(‌‌18)، 3- 23.
    27. خوارزمی‌‌‌‌رحیم‌‌آبادی، رحمت‌‌اله.، و ایران‌‌‌‌یار، رقیه (‌‌‌‌1394). بررسی تأثیر رابطه عزت‌نفس با هویت شخصی و خلاقیت. نشریه مطالعات روان‌‌شناسی و علوم ‌‌تربیتی، 1(‌‌1)، 2420- 24.
    28. خوی‌‌نژاد، غلامرضا.، رجایی، علیرضا.، و شیرازی، مهناز (‌‌‌‌1391). بررسی رابطه عملکرد خانواده و هویت نوجوانان. نشریه نوآوری‌‌های مدیریت آموزشی، 1(8)، 49- 60.
    29. دکومب، ونسان (‌‌‌‌1393). فرد، طبقه، گروه اجتماعی؛ بحران هویت. مترجم: اسپیلی، رضا. بازیابی شده در وب‌‌ سایت Htt://www. monde-diplomatique. fr/2014/02/DESCOMBES/50108
    30. راشدی، معصومه.، موسی‌‌زاده، زهره.، ابوالمعالی‌‌الحسینی، خدیجه.، و باقری، فریبرز (‌‌‌‌1399). پدیدارشناسی عوامل مؤثر بر شکل‌‌گیری هویت ایرانی-اسلامی جوانان از دیدگاه متخصصان. نشریه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 15(8)، 53- 76.
    31. رایس، فیلیپ (‌‌‌‌1394). رشد انسان: روان‌‌شناسی رشد از تولد تا مرگ. مترجم: فروغان، مهشید. تهران: ارجمند.
    32. رجبی، غلامرضا.، و بهلول، نسرین (‌‌‌‌1386). سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران. نشریه رویکردهای نوین آموزشی، 8(3)، 33-48.
    33. رهبر، عباسعلی.، خرمشاد، محمدباقر.، آدمی، علی.، و والی، علی (‌‌‌‌1399). تبیین تفاوت نسلی در جامعه امروز ایران بر پایه‌‌ ارزش‌‌های هویتی. نشریه مطالعات ملی، 81(21)، ‌‌47- 65.
    34. زالی‌‌زاده، مسعود.، باقری معصومه.، و ملتفت، حسین (‌‌‌‌1397). بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر مدارای اجتماعی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. نشریه جامعه‌‌شناسی کاربردی، 70(29)، 129- 146.
    35. سیف، علی‌‌اکبر (‌‌‌‌1394). روان‌‌شناسی پرورشی نوین: روان‌‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.
    36. شیرچی، رقیه.، رضائیان بیلندی، حسین.، و مصلحی، جواد (‌‌‌‌1398) نقش پیوند والدینی و عزت‌نفس در پیش‌‌بینی سبک‌‌های هویت دینی نوجوانان. نشریه روان‌‌شناسی و دین، 47(12)، 85- 99.
    37. صادقی، احمد (‌‌‌‌1390). سیر و عوامل مؤثر بر رشد مسیر شغلی دانش‌‌آموزان راهنمایی تا پیش‌‌دانشگاهی. پایان‌‌نامه دکترای مشاوره شغلی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌‌شناسی دانشگاه اصفهان.
    38. عادل‌‌‌‌پور، محمدحسین (‌‌‌‌1396). بررسی و مقایسه سبک‌‌های فرزندپروری از دیدگاه‌‌ اسلام و دانشمندان غربی. نشریه علمی-ترویجی بصیرت و تربیت اسلامی، 43(14)، 73- 100.
    39. عسگری، سید قدیر (‌‌‌‌1396). بررسی تطبیقی نقش و جایگاه هویت ملی و هویت دینی در کارآمدی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌‌نامه کارشناسی‌‌ ارشد علوم سیاسی. دانشگاه شیراز.
    40. علم‌‌الهدی، علی‌‌بن‌‌ حسین (‌‌‌‌1998). امالی المرتضی. قاهره: دارالفکر العربی.
    41. عمید، حسن (‌‌‌‌1365). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
    42. فداکار گبلو، پرویز.، مولایی بساوایی، مهدی.، عزیزی ارشد، کامران.، مولایی بساوایی، هادی.، و فرخی، نورعلی (‌‌‌‌1396). آزمون مدل دین‌داری در دانش‌‌آموزان براساس سبک‌‌های فرزندپروری با میانجی‌‌گری عزت‌‌نفس، هوش هیجانی و سلامت نفس. نشریه اسلام و روان‌‌شناسی، 21(11)، 35- 58.
    43. فرازی، فریبا.، اسمعیلی، معصومه.، اسکندری، حسین.، و حاتمی، محمد (‌‌‌‌1397). تأثیر آموزش الگوی تعلیمی بر روابط والد-فرزند و هویت ملی و دینی. نشریه پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 41(12)، 27- 47.
    44. فرزبد، محمدمهدی.، رضایی، احمد.، و جان‌علیزاده چوب‌‌بستنی، حیدر (‌‌‌‌1397). حافظه جمعی و هویت ایرانی. نشریه مطالعات ملی، 73(19)، 3- 20.
    45. فکوری، الهام.، پیله‌ورزاده، مطهره.، شمسی، افصل.، و قادری، مصعب (‌‌‌‌1394). ارتباط باورهای مذهبی با عزت‌نفس در دانشجویان. نشریه علوم پژشکی زانکو دانشکده علوم پژشکی کردستان، 49(16)، 50-60.
    46. قاسمی، مرضیه.، و احمدی، مهدی (‌‌‌‌1395). فضای مجازی؛ فرصت‌‌ها و چالش‌‌های هویت دینی در بین جوانان ایرانی. نشریه ره‌‌آورد نور، 56(15)، 28-41.
    47. قربی، سید محمدجواد (‌‌‌‌1396). فرهنگی سیاسی و قدرت نرم در انقلاب اسلامی؛ موردکاوی سند مؤلفه‌‌های هویت ملی ایرانیان. نشریه مطالعات عملیات روانی، ‌‌‌‌46(-)، 131- 154.
    48. قنبری، نوذر.، حیدرخانی، هابیل.، و رستمی، مسلم (‌‌‌‌1395). بررسی رابطه بین هویت ملی و دینی پایبندی به فرهنگ شهروندی در شهر کرمانشاه. نشریه مطالعات جامعه‌‌شناختی شهری، 19(6)، 169- 197.
    49. کاظمیان، سمیه.، و کریمی، مریم (‌‌‌‌1397). رابطه هویت اجتماعی با کیفیت روابط والد-فرزندی در بین دانش‌‌آموزان دختر دوره دوم دبیرستان: بررسی مقایسه‌‌ای نقش پدران و مادران. نشریه فرهنگ مشاوره و روان‌‌درمانی، 34(9)، 103- 118.
    50. کلینی، محمدبن یعقوب (‌‌‌‌1413)‌‌. فروع الکافی. تهران: المکتبه الاسلامیه.
    51. گلی، مهرناز (‌‌‌‌1394). نقش والدین در پرورش عزت‌نفس فرزندان و سلامت معنوی آنان از دیدگاه اسلام. نشریه تاریخ پزشکی، 25(7)، 101-128.
    52. گیدنز، آنتونی (‌‌‌‌1387). تجدد و تشخص. مترجم: موفقیان، ناصر. تهران: نی.
    53. مجلسی، محمدباقر (‌‌‌‌1403هـ.ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
    54. محمدیاری، قاسم (‌‌‌‌1395). ابعاد هویت و عزت‌نفس در بین نوجوانان. دومین همایش ملی روان‌‌شناسی مدرسه. دانشگاه محقق اردبیلی. مشاهده شده در وب‌‌ سایت:http://repository. uma. ac. ir/id/eprint//10175
    55. مرادی، رامین.، و خانمحمدی، احسان (‌‌‌‌1399). بررسی دین‌داری شهر جوانان شهر پل‌‌ذهاب و برخی عوامل مرتبط با آن. نشریه جامعه‌‌شناسی کاربردی، 77(‌‌31)، 109- 132.
    56. مردانی، مرضیه.، و موحد، مجید (‌‌‌‌1394). مطالعه رابطه میان دین‌داری و عزت‌‌نفس زنان متأهل شیرازی. نشریه توسعه اقتصادی، 9(‌‌4)، 87- 106.
    57. مظاهری، اکرم.، و رضاخانی، سیمین‌‌دخت (‌‌‌‌1396). اثربخشی آموزش مهارت‌‌های ارتباطی بر افزایش عزت‌نفس و کاهش تعارضات والد-فرزند در دختران دبیرستانی. نشریه پژوهش در نظام‌‌های آموزشی، 37(11)، 131- 149.
    58. معین، محمد (1391). فرهنگ معین. تهران: معین.
    59. مهرابی‌‌کوشکی، راضیه.، امام‌‌جمعه‌‌زاده، جواد.، مسعودنیا، حسین.، و ربانی خوراسگانی، علی (‌‌‌‌1395). نقش سبک‌‌های هویتی در تبین هویت ملی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه اصفهان. نشریه جامعه‌‌شناسی کاربردی، 62(‌‌27)، 43-60.
    60. میرفردی، اصغر.، مختاری، مریم.، و ولی‌‌نژاد، عبدالله (‌‌‌‌1396). میزان‌‌ دین‌داری و ارتباط آن با استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی اینترنتی. نشریه جامعه‌‌شناسی ایران، 66(28)، 1- 16.
    61. نیازی، محسن.، جعفرپوربرزکی، مرتضی.، و شفایی‌‌مقدم، الهام (‌‌‌‌1393). تبیین رابطه بین هویت‌‌های سه‌‌گانه فردی، اجتماعی و ملی با میزان پایبندی شهروندان به فرهنگ شهروندی. نشریه توسعه اجتماعی ایران، 24(6)،71- 85.
    62. یحیی‌‌زاده‌‌جلودار، سلیمان.، حیدری، شعبان.، و موسوی تروجنی، سیده رقیه (‌‌‌‌1397). اثربخشی آموزش خودآگاهی بر هویت‌‌یابی و مسئولیت‌‌پذیری دانش‌‌آموزان مقطع متوسطه دوم. نشریه روان‌‌شناسی و روان‌‌پزشکی، 19(5)، 52-62.
    63. Barewet, M. (2010). Teaching your child responsibility. Pagewise. Inc. parent-adolescent relations. Journal of Early Adolescence, 27, 324–335.
    64. Burnet, S., & Wright, K. (2002). The relationship between connectednees with family and self/steem in university students. Department of Sociology. Furnam University.
    65. Hood, R. W., Hill P. C., & Spilka, B. (2009). The Psychology of Religion: An empirical approach. New York: Guilford Press.
    66. Kroger, J., Martinussen, M., & Marcia, J. E. (2010). Identity status change during adolescence and young adulthood: A meta-analysis. Journal of Adolescence. 33, 683- 698.
    67. Luyckx, K., Klimstra, T. A., Duriez, B., Van. P. S., Beyers, W., Teppers, E., & Goossens, L. (2013). Personal identity processes and self-esteem: Temporal sequences in high school and college students. Journal of Research in Personality, 47, 159 -170.
    68. Mohan, A. (2020). Self Esteem and Peer Group Relationship of Adolescent Children in Single Parent Families. Medico Legal Update, 20(3), 339- 343.
    69. Nelson, L. J. (2014). The role of parents in the religious and spiritual development of emerging adults. New York: Oxford Academic org/10.1093/acprof:oso/9780199959181.003.0004
    70. Pellerone, M., Spinellou, C., Sidoti, A., & Micciche, S. (2015). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Procedia-social and behavioral science,190, 459- 464.
    71. Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton university press. ‏
    72. Sandu, C. M., Pânişoarã, G., & Pânişoarã, I. O. (2015). Study on the development of self-awareness in teenagers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 180, 1656-1660.
    73. Sebangane, L. (2015). The relationship between adolescent identity styles and parenting styles in one and two parent families in Botswana. Doctoral dissertation. University of the Western Cape.
    74. Stryker, S., & Burke, P. J. (2000). The past, present, and future of an identity theory. Social Psychology Quarterly. 63, 284– 297.
    75. Tsang, S., Hui, E., & Law, B. (2012). Positive Identity as a Positive Youth Development Construct: A Conceptual Review. The Scientific World Journal,2012(3), 1 -8. DOI:1100/2012/529691

Files

Share

How to cite

Statistics