بررسی و نقد آرای تفسیری مفسران اهل‌سنت از قرن دوم تا چهارم هجری درباره آیه ازدواج موقت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم قرآن و حدیث، قم، ایران.

2 دکتری تفسیر تطبیقی، دانشگاه علوم قرآن و حدیث، قم، ایران.

10.22034/ijwf.2024.14844.2277

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر، تبیین و نقد دیدگاه عامه درباره آیه ازدواج موقت و تحلیل پیدایش آرای تفسیری مفسران اهل‌سنت در قرون دوم تا چهارم هجری که بن‌مایه دیدگاه‌های بعدی در این موضوع است، می‌باشد.
روش: این پژوهش به‌روش تحلیلی-اسنادی و با بررسی متون دینی با رویکرد اجتهادی انجام شد.
یافته‌ها: نتایج بررسی‌ها نشان داد که مفسران اهل‌سنت با نفی ازدواج موقت، با استفاده از مضمون روایات و تحلیل آیه 24 سوره نساء و ارائه دلایلی از جمله: بیان معنای متفاوت برای کلمات آیه، بحث در مورد نکاح نبودن متعه، حل تناقض در تاریخ‌های تحریم و ادعای اجماع بر تحریم متعه، سعی در اثبات معنای نکاح دائم از مفاد آیه و نفی نکاح موقت از آن داشته‌اند.
نتایج: در این پژوهش به عناصر کلامی، تفسیری و فقهی ناظر بر آرای اهل‌سنت و شیعه توجه شد و ناسازگاری‌های درونی و کاستی‌های دیدگاه عامه تبیین گردید. نتایج نشان داد که هیچ‌یک از دلایل ارائه‌شده نتوانسته است با ادله تداوم اباحه متعه مقابله و آن را مردود نماید

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Exegetical Views of Sunni Commentators from the 2nd to 4th Centuries AH Regarding the Verse on Mut'ah Marriage

نویسندگان [English]

  • Zeynab Babaei Gapelaghi 1
  • Mohammad Moradi 2
1 Ph.D. in Quran and Hadith Sciences, University of Quran and Hadith Sciences, Qom, Iran.
2 Ph.D. in Comparative Interpretation, University of Quran and Hadith Sciences, Qom, Iran.
چکیده [English]

Objective: This study aimed to elucidate and critically examine the Sunni perspective regarding the verse on Mut'ah marriage, analyzing the emergence of exegetical views among Sunni commentators from the 2nd to 4th centuries AH, which constitute the foundation for subsequent positions on this matter.
Methods:The research employed an analytical-documentary methodology, examining religious texts through a jurisprudential (ijtihadi) approach.
Findings: The analysis revealed that Sunni commentators, in their negation of temporary marriage, relied on narrative content and interpretation of Verse 24 of Surah An-Nisa'. Their arguments included: proposing alternative meanings for the verse's terminology, disputing the classification of Mut'ah as legitimate marriage (nikah), reconciling chronological contradictions in its prohibition, and asserting scholarly consensus (ijma') on its impermissibility - all directed toward establishing the verse's reference to permanent marriage while rejecting its application to temporary marriage.
Results: Through careful attention to theological, exegetical, and jurisprudential elements informing both Sunni and Shi'a perspectives, the study demonstrated internal inconsistencies and methodological limitations within the Sunni position. The findings indicate that none of the arguments advanced successfully challenge or invalidate the evidence supporting the continued permissibility of Mut'ah marriage

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temporary Marriage
  • Pleasure Marriage
  • Critique of Sunni Exegeses
  • Interpretation of the Verse on Mut'ah Marriage
  • Prohibition of Temporary Marriage

مراجع

ابن‌سعد، محمد (بی‌تا). الطبقات الکبری. بیروت: دارصادر.
ابواسحاق، ابراهیم السری (الزجاج) (1427هـ.ق). تهذیب معانی القرآن و اعرابه. بیروت: مکتبه العصریه.
الأزدی، الفضل بن شاذان(بی‌تا) .الإیضاح. محقق: السید جلال الدین الحسینی الأرموی، بی‌جا: بی‌نا.
الاشعری، احمد‌بن محمد (1408هـ.ق). النوادر. قم: مدرسه الامام المهدی (عج).
 ‏القمی، محمد‌بن ‌علی (الشیخ الصدوق) (1413هـ.ق). من‌ لایحضره ‌الفقیه. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
البخاری، اسماعیل‌بن ابراهیم (1401هـ.ق). صحیح البخاری. بیروت: دار‌الفکر.
البخاری، اسماعیل‌بن ابراهیم (بی‌تا). التاریخ الکبیر. دیار بکر: مکتبه‌ الاسلامیه.
البلخی، مقاتل‌بن سلیمان (1423هـ.ق). تفسیر مقاتل‌بن سلیمان. محقق: عبدالله محمود شحاته. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
البیهقی، احمد‌بن الحسین (بی‌تا). السنن الکبری. بیروت: دار‌الفکر.
التمیمی، ابن‌حبان (1393هـ.ق). کتاب الثقات. بیروت: مؤسسه الکتب الثقافیه.
الجرجانی، ابن‌العدی (1409هـ.ق). الکامل فی ضعفاء الرجال. بیروت: دار‌الفکر.
الجصاص، احمد‌بن علی (1405هـ.ق). احکام القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
الخطیب البغدادی، احمد‌بن علی (1417هـ.ق). تاریخ بغداد. محقق: مصطفی ‌عبدالقادر عطاء. بیروت: دار‌الکتب العلیمه.
الذهبی، شمس‌الدین (1413هـ.ق). سیر اعلام النبلاء. بیروت: مؤسسه الرساله.
الذهبی، شمس‌الدین (بی‌تا). تذکره الحفاظ. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
الذهبی، شمس‌الدین (بی‌تا). میزان الاعتدال. بیروت: دار‌المعرفه.
الرازی، ابن‌ابی حاتم (1371هـ.ق). الجرح و التعدیل. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
الرازی، فخرالدین (1412هـ.ق). المحصول فی علم اصول الفقه. محقق: طه جابر فیاض العلوانی. بیروت: مؤسسه الرساله.
الرازی، فخرالدین (1420هـ.ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
راغب الاصفهانی، الحسین‌بن محمد (1412هـ.ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار‌العلم.
الزرکشی، بدرالدین (1421هـ.ق). البحر المحیط فی اصول الفقه. محقق: محمد محمدتامر. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
السجستانی، ابن‌‌الاشعث (1410هـ.ق). سنن ابی ‌داود. محقق: سعید محمد اللحام. بی‌جا: دار‌الفکر.
الشافعی، علی‌بن حسن (ابن عساکر) (1415هـ.ق). تاریخ مدینه دمشق. بیروت: دار‌الفکر.
الشافعی، محمد‌بن ادریس (1422هـ.ق). کتاب الام. بیروت: دار‌الفکر.
الشیبانی، احمد‌بن حنبل (بی‌تا). مسند احمد. بیروت: دار‌صادر.
الشیرازی، ابو اسحاق (1417هـ.ق) .المهذب فی فقه الشافعی. محقق: محمد الزحیلی. بیروت: دارالشامیه.
الصنعانی، عبدالرزاق (1410هـ.ق). تفسیر القرآن. محقق: مصطفی مسلم محمد. ریاض: مکتبه الرشد.
الصنعانی، عبدالرزاق (بی‌تا). المصنف. بی‌جا: المجلس العلمی.
الطباطبایی، السید محمدحسین (1417هـ.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
الطبرسی، فضل‌بن حسن (1372). مجمع البیان فی التفسیر القرآن. تهران: نشر ناصرخسرو.
الطبری، محمد‌بن جریر (1412هـ.ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌المعرفه.
الطوسی، محمد‌بن حسن (1407هـ.ق). تهذیب الاحکام. محقق: خرسان، حسن الموسوى‏. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
الطوسی، محمدبن حسن(بی‌تا) .التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
العاملی، زین‌الدین (الشهید الثانی) (1410هـ.ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. محقق: کلانتر، سید محمد. قم: نشر مکتبه الداوری.
العسقلانی، ابن‌حجر (1404هـ.ق). تهذیب التهذیب. بیروت: دار‌الفکر.
العسقلانی، ابن‌حجر (1415هـ.ق). تقریب التهذیب. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
العقیلی، محمد‌بن عمرو (1418هـ.ق). کتاب الضعفاء الکبیر. محقق: عبدالمعطی‌ امین ‌قلعجی. بیروت: دار‌الکتب العلیمه.
العکبری، محمد‌بن ‌محمد (الشیخ المفید) (1424هـ.ق). تفسیر القرآن المجید. محقق: ایازی، سید محمدعلی. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.  
فراهیدى، خلیل‌بن احمد (1409هـ.ق). کتاب العین‏. قم: نشر هجرت. ‏
القرطبی، محمد‌بن احمد (1364). الجامع لاحکام القرآن. تهران: نشر ناصرخسرو.
القزوینی، محمد یزید (ابن ماجه) (بی‌تا). سنن ابن‌ماجه. بیروت: دار‌الفکر.  
الکلینی، محمد‌بن یعقوبی (1407هـ.ق). الکافی. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
الکوفی، ابی‌شیبه (1409هـ.ق). المصنف. بیروت: دار‌الفکر.
کاشانی، فتح‌الله (1336). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. تهران: کتابفروشی محمدحسن.
مدیرشانه‌چی، کاظم (1384). درایه الحدیث. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
المزی، جمال‌الدین (1413هـ.ق). تهذیب الکمال فی اسماء الرجال. بیروت: مؤسسه الرساله.
المقدسی، عبدالله ابن قدامه (بی‌تا). المغنی. بیروت: دار‌الکتاب العربی.
النیسابوری، مسلم‌بن الحجاج (بی‌تا). صحیح مسلم. بیروت: دار‌الفکر.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار