بررسی فقهی- حقوقی مجازات سقط‌جنین در راستای رسیدن به سیاست افزایش جمعیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه تهران، پژوهشگر رسمی دانشگاه جامع امام حسین، تهران، ایران

چکیده

مسائل متعددی مانند مشکلات اقتصادی،داشتن فرزند زیاد، عدم تقارن در جنسیت، بارداری‌های ناخواسته و یا نامشروع بودن جنین، زمینه سقط‌جنین را مساعد کرده است. این در حالی است که غالب دلایل فوق از منظر فقهی مجوز شرعی برای سقط محسوب نمی­شود. امروزه شاهد آمار نگران‌کننده سقط‌جنین غیرقانونی هستیم که با ارائه راهکار اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... باید از رشد بی‌رویه آن کاست. یکی از راهکارهای پیشگیرانه که می­تواند به کاهش آمار سقط‌جنین و در نتیجه رسیدن به سیاست افزایش جمعیت منجر شود، پیشگیری کیفری است که در قالب وضع مجازات متناسب در مورد مرتکب سقط‌جنین می­تواند قابل‌اعمال باشد.
ازاین­رو، هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که چه ضمانت اجرایی می‌توان برای جرم سقط‌جنین در نظر گرفت که از ابعاد گوناگون با مبانی و اصول معتبر حقوقی و شرایط زمان و مکان هماهنگی و تطابق داشته باشد؟ در این مقاله که با استفاده از
منابع کتابخانه‌ای و به روش تحلیلی-توصیفی تدوین‌شد، ضمن بررسی حالات مختلف سقط‌جنین، این موضوع نیز بررسی شد که عدم اجرای قانون، ابهام قانون و در برخی موارد خلأهای قانونی سه نقص موجود در سیستم حقوقی و قضایی در مجازات سقط جنین است. ماده 306 قانون مجازات اسلامی موجب برداشت مختلف در خصوص تعزیر مادر و همچنین نسخ مجازات موضوع مواد 622 الی 624 شده است؛ رفع ابهام از این مقرره و تعزیر مادری که مباشر و یا معاون سقط‌جنین است، مفید و لازم به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Jurisprudential-Legal Penalty of Abortion to Achieve a Policy of Increasing the Population

نویسندگان [English]

  • Majed Sadeghei 1
  • Vahid Sadeghei 2
  • Mohammad Hasanpoor 3
1 Ph.D. in Private Law, Graduated from the University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student in Private Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran, Corresponding Author(
3 Ph.D. Student in Public Law, University of Tehran, the Researcher of Imam Hossein University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this descriptive-analytical study is to investigate the preventive jurisprudential-legal solutions of abortion to achieve a policy of increasing the population; thus, the main question is: what executive guarantee is there to prevent the abortion that it is in consistence with valid legal principles and time-place conditions? In present study, in addition to discussing the different kinds of abortion, the lack of law enforcement, the ambiguity of law, and the legal gaps were discussed as three defects which are in the legal-judicial system. One of the preventive solutions, which can decrease the rate of abortion and lead to achieve a policy of increasing the population, is criminal prevention which could be applicable in the form of legislating the appropriate penalties against who gets the abortion. Therefore, it is useful and important to eliminate the ambiguity of Article 306 of the Islamic Penal Code which causes to misunderstand the discretion (Tazir) of mother (as an offender or a crime partner) and causes to breach the penalty of Articles 622-624.

کلیدواژه‌ها [English]

  • abortion
  • penalty
  • discretion (Tazir)
  • increasing the population

مراجع

  1. * قرآن کریم (1382). الهی قمشه­ای، مهدی. تهران: دلیل ما.

    1. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1413). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    2. آصف محسنى‌، محمد (1424). الفقه و مسائل طبیة‌. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
    3. آقایی­نیا. حسین (1395). حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اشخاص (جنایات). تهران: نشر میزان.
    4. اکرمی، روح­الله (1393). تحلیل فرایند نظارت شرعی شورای نگهبان بر مصوبات مجلس؛ مطالعه موردی: قانون مجازات اسلامی. نشریه دانش حقوق عمومی، 9(3)، 1-26.
    5. امامی، مسعود (1393). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مصوب 1392(قصاص عضو). قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
    6. پارسا، حامد (1394). اسقاط عمدی جنین؛ قصاص یا دیه؟ نشریه رسائل، 4، 43-60.
    7. تبریزى، جواد (‌‌1428). تنقیح مبانی الأحکام- کتاب الدیات‌. قم: دارالصدیقة الشهیدة(س).
    8. تبریزى، جواد (بی­تا). استفتائات جدید. قم: بی­جا.
    9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۴). ارث. تهران: گنج دانش.
    10. حائری شاهباغ، سیدعلی (1387). شرح قانون مدنی. تهران: گنج دانش.
    11. حر عاملی، محمدبن حسن (1409). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌. قم: مؤسسه آل البیت.
    12. حلبى، ابو الصلاح تقى الدین (1403). الکافی فی الفقه‌. اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین(ع).
    13. خمینی، سید روح‌الله (بی­تا). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم‌.
    14. خویى، سید ابوالقاسم (1422). مبانی تکملة المنهاج‌. قم: مؤسسه احیاء آثار الإمام الخویی.
    15. روحانی، سید صادق (1412ق). فقه الصادق(ع). قم: دارالکتاب.
    16. ریاست جمهوری؛ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی مرکز آمار ایران (1391( گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. تهران: مرکز آمار ایران.
    17. سبزواری، سیدعبد الاعلی (1413ق). مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام‌. قم: مؤسسه المنار.
    18. صادقی، محمدهادی (1394). حقوق جزای اختصاصی- جرایم علیه اشخاص. تهران: میزان.
    19. طوسی، محمدبن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة‌.
    20. علامه حلی، حسن­بن یوسف­بن مطهر (1413). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام‌. قم: دفتر انتشارات اسلامى‌.
    21. علامه حلی، حسن­بن یوسف­بن مطهر (1420). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
    22. فاضل هندی، بهاء­الدین محمد (1416). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام‌. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    23. فخر المحققین(1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد‌. قم. مؤسسه اسماعیلیان‌.
    24. قاسم­زاده، سیدمرتضی.، ره­پیک، حسن.، و کیایی، عبدالله (1384). تفسیر قانون مدنی. تهران: سمت.
    25. کاشف­الغطاء نجفى، احمد (1423). سفینة النجاة و مشکاة الهدى و مصباح السعادات. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
    26. کاتوزیان، ناصر (1387). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: نشر میزان.
    27. کلینی، محمدبن یعقوب (1407). الکافی. تهران. دارالکتب الإسلامیة‌.
    28. گلپایگانى، محمدرضا (1409). مجمع المسائل. ‌قم: دارالقرآن الکریم‌.
    29. محقق حلی، نجم­الدین (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‌. قم: نشر اسماعیلیان.
    30. مدنى کاشانى، رضا (1408). کتاب الدیات‌. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    31. مزروعی، رسول (1395). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
    32. مکارم‌ شیرازی، ناصر (1422). بحوث فقهیة هامة. قم: انتشارات مدرسه الإمام علی(ع).
    33. منتظرى، حسین على (1413).‌ الأحکام الشرعیة على مذهب أهل البیت(ع). قم: نشر تفکر.
    34. میرمحمدصادقی، حسین (1394). حقوق کیفری اختصاصی- جرایم علیه اشخاص. تهران: نشر میزان.
    1. اردبیلی، مریم (1383). قتل‌عام جنین­ها به سود چه کسی است؟ فصلنامه کتاب نقد. 31، 52-69.
    1. طوسی، محمدبن حسن (1407). تهذیب الاحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
    2. عباسی، محمود (1389).حقوق جزای پزشکی. تهران: انتشارات حقوقی.
    1. مجلسى اصفهانى، محمدتقی (1406). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه‌. قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور‌.
    1. مکارم شیرازی، ناصر (1427). استفتاءات جدید. قم: انتشارات مدرسه الإمام علی (ع).
    1. نجفی، محمدحسن (‌1404). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام‌. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
    2. وطنی، امیر (1383). کیفر سقط جنین و ضرورت اصلاح ماده 622 قانون مجازات اسلامی. پژوهش­نامه متین، 23 و 24، 225- 241.
    3. ولیدی، محمد صالح (1394). شرح بایسته­های قانون مجازات اسلامی در مقایسه و تطبیق با قانون سابق. تهران: جنگل.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار